ARTVİN’DE SU VE ENERJİ SEMPOZYUMUNA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR
Artvin Çoruh Üniversitesi Su ve Enerji Konseptinde Büyük Bir Sempozyuma Ev
Sahipliği Yapıyor

Haber:Hayati Akbaş

ARTVİN-Artvin Çoruh Üniversitesinde Uluslararası Kafkasya Su ve Enerji
Sempozyumu, Üniversitenin Nihat Gökyiğit Kongre ve Kültür Merkezinde düzenlenen
açılış merasimi ile başladı.
Sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen su ve enerji politikalarının
geliştirilmesine katkı sağlamak, Kafkasya ve çevresindeki ülkelerde su ve enerji
kaynaklarının mevcut durumu ile faydalanma süreçlerindeki muhtemel problemlerin
tespiti ve çözüm önerileri konusunda bilgi ve deneyim paylaşımına dayalı uluslararası
bir istişare zemini oluşturmak sempozyumun amaçları arasında yer alıyor.
Açılış Merasimi
Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunması ile başlayan programda Üniversite
Kurumsal İletişim Koordinatörlüğü tarafından hazırlanan Üniversitenin Tanıtım Filmi
gösterimine yer verildi.
Açılış merasiminde Artvin Valisi Turan Ergün, Rektör Prof. Dr. Mustafa Sıtkı
Bilgin, TESAB Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Taşdemir ve Sempozyum Düzenleme
Kurulu Başkanı Prof. Dr. Atakan Öztürk birer konuşma gerçekleştirdi.
Sempozyumun açılış konuşmasını Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr.
Atakan Öztürk yaptı. Sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen su ve enerji politikalarının
geliştirilmesiyle hem bölgede hem de küresel ölçekte kurumlar ve ülkeler arası iş
birliğine bir ölçüde katkı sağlanabilmesi hedefiyle böyle bir sempozyumun icra
edildiğini dile getiren Prof. Dr. Atakan Öztürk günümüz dünyasında sanayileşme,
şehirleşme ve küresel iklim değişikliğinin etkileri neticesinde su ve enerjiye duyulan
bağımlılığın arttığına dikkat çekti.
Artvin’in ülkemizin Kafkasya sınırında yer alması, Çoruh Nehri Havzasında
inşa edilen birçok baraj ve hidroelektrik santralini barındırması ve suyun enerjiye
dönüştürüldüğü büyük yatırımlara ev sahipliği yapmasından dolayı bu sempozyumun
gerçekleştirilmesi için ideal bir yer olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Atakan Öztürk
konuşmasında özetle şu ifadelere yer verdi: “Bu doğrultuda, Artvin Çoruh Üniversitesi
tarafından tertip edilen Uluslararası Kafkasya Su ve Enerji Sempozyumu’nun temel
amacı, Kafkasya ve çevresindeki ülkelerde su ve enerji kaynaklarının mevcut durumu
ile faydalanma süreçlerindeki muhtemel problemlerin tespiti ve çözüm önerileri
konusunda yapılan araştırmaları, bilgi ve deneyimleri, sektörel yenilik ve gelişmeleri
paylaşmaya imkân verecek uluslararası bir istişare zemini oluşturmaktır. Bu sayede,
sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen su ve enerji politikalarının geliştirilmesiyle hem
bölgede hem de küresel ölçekte kurumlar ve ülkeler arası işbirliğine bir ölçüde katkı
sağlanabilmesi hedeflenmektedir.
Bu önemli organizasyonun hayata geçirilmesinde, başta Elektrik Üretim AŞ
(EÜAŞ) Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Su Enstitüsü ve

Artvin Valiliği olmak üzere, bize destek veren tüm kurumlara teşekkürlerimizi
sunuyoruz. Ayrıca Gürcistan ve Azerbaycan'dan Batumi Shota Rustaveli State
University, Georgian Technical University, Georgian Agricultural University, Akaki
Tsereteli State University ve Odlar Yurdu University rektörlüklerine katkılarından
dolayı şükranlarımızı sunuyoruz. Sponsor olarak desteğini esirgemeyen Türkiye
Elektrik Sanayi Birliği-TESAB Yönetim Kurulu’na, DSİ 26. Bölge Müdürlüğüne ve
EÜAŞ Yusufeli İşletme Müdürlüğüne de Düzenleme Kurulumuz adına hassaten
teşekkürlerimizi sunuyorum.
Sempozyumumuza yurt içinden ve yurt dışından 17 farklı kurumdan 60’ın
üzerinde araştırmacı ve sektör temsilcisi tarafından; su ve enerji politikaları, su ve
enerji verimliliği, enerji ve çevre, sınır aşan sular, yenilenebilir enerji kaynakları, iklim
değişikliği sürecinde su ve enerji etkileşimi ile su ve enerji yönetiminde entegre
yaklaşımlar gibi konu başlıkları altında toplam 37 bildiri özeti gönderilmiş olup,
bunların 35 adedi hakem değerlendirmeleri sonucu sözlü sunuma kabul edilmiştir.
Sempozyum Düzenleme Kurulu adına; Sempozyum Bilim Kurulu Üyelerimize
ve Sekretaryamıza, tüm sempozyum paydaşlarımıza, siz değerli katılımcılara ve
elbette sunumlarıyla Sempozyuma destek olan tüm araştırmacılarımıza katkı ve
katılımları için şimdiden teşekkür eder, Sempozyumumuzun etkin ve verimli
geçmesini, faydalı neticelere vesile olmasını dilerim.”
Programda Artvin Çoruh Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Sıtkı Bilgin
değerlendirmelere bulundu. Su ve enerjinin insan hayatı, ekonomik büyüme ve
devletlerin hayatiyetlerini idame ettirme bakımından temel kaynaklar olduğuna dikkat
çeken Rektör Prof. Dr. Bilgin dünya nüfusu arttıkça, her iki kaynağa olan talebin her
zamankinden daha fazla arttığını ifade etti.
Birleşmiş Milletler tahminlerine göre, 2030 yılına kadar dünya nüfusu en az
%35 daha fazla yiyeceğe, %40 daha fazla suya ve %50 daha fazla enerjiye ihtiyaç
duyacağını belirten Prof. Dr. Bilgin, “Bugün itibariyle 768 milyon insan temiz su
kaynaklarına erişemiyor, 2,5 milyar insan sanitasyona sahip değil ve 1,3 milyar insan
elektriğe erişememektedir.
2050 yılına kadar ise enerji ihtiyacımız yaklaşık %60 kadar daha fazla artmış
olacak. Bu açıdan bakıldığında, İster insanlar tarafından tüketilen ve kullanılan su
olsun, ister gıda üretimine veya ürünlerin imalatına giren su olsun, ister güç üretmek
için gereken su olsun, iki şey açıktır: Suyun enerjiye ihtiyacı vardır ve enerjinin de
suya ihtiyacı vardır. Bu durum su-enerji bağı olarak adlandırılmaktadır ve insan
hayatının desteklenmesinde bu bağ kritik öneme sahiptir.” dedi.
Rektör Prof. Dr. Mustafa Sıtkı Bilgin konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
“Enerji ekonomik kalkınmada temel bir faktör olarak kabul edilmektedir. Tarihsel
veriler, enerjinin mevcudiyeti ile ekonomik faaliyet arasında güçlü bir ilişki olduğunu
kanıtlamaktadır. Ancak son 30 yıla bakıldığında dünyanın; gerek çevresel bozulma
ve gerekse de iklim krizleri nedeniyle pek çok sosyo-ekonomik, sağlık ve çevre
sorunlarıyla gittikçe artan oranda karşı karşıya kaldığı aşikârdır. Bugün karşı karşıya
kaldığımız bu sorunlara çözümler üretmek, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması için
elzem hale gelmiştir. Bu durum ise uzun vadeli bilimsel çalışmalara, projelere ve yeşil
enerji ve kalkınmaya olan acil ihtiyacı ortaya koymaktadır.

Artvin şehrimiz ise, zengin su kaynakları yanında, akarsularının yoğun ve
yükseltinin fazla olduğu, derin ve uzun vadileriyle ve bol yağışı ile, hem su yönetimi
hem de hidroenerji bakımından Türkiye'de kayda değer potansiyele sahip bir
coğrafya içerisinde yer almaktadır.
Çoruh Nehri'nin 410 km'lik kısmı Ülkemiz sınırları içerisinde iken, 21 km'lik
kısmı da Gürcistan sınırları içerisinde bulunmaktadır. Türkiye'nin geleceği için çok
önemli projeler demetini oluşturan "ÇORUH VADİSİ" ana kolu üzerinde, Elektrik İşleri
Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 1962 yılında başlatılan etüt çalışmaları
çerçevesinde, 10 adet Baraj ve yan kollar üzerinde 17 adet Baraj ve Nehir tipi H.E.S.
Tesisleri olmak üzere toplam 27 adet tesis yapılması planlanmıştır.
Bunlardan en önemlisi olan Yusufeli Barajı 22 Kasım 2022 tarihi itibariyle su
tutmaya başlamıştır. Bu baraj; 2,13 milyar m3 rezervuar depolama hacmi ile Çoruh
Havzası Projeleri içerisindeki en yüksek depolama hacmine sahip barajdır. Bu hacim
Çoruh Nehri'nin yıllık debisinin yaklaşık %30'una karşılık gelmektedir. Baraj mevcut
haliyle kendi sınıfında Türkiye'nin en yüksek ve dünyanın 5. Büyük barajıdır.
Çoruh Havzasında yapılması planlanan 27 adet tesisten yılda 12,0 Milyar KWh yıllık
enerji üretimi gerçekleştirilecektir. Bu Türkiye' de üretilen toplam enerjinin % 7' sine
Hidroelektrik enerjinin ise % 27' sine tekabül etmektedir. Hidrolik enerji, yenilenebilir
enerji kaynakları içerisinde teknolojik gelişim açısından en ileri düzeyde olan enerji
kaynağıdır. Suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye dönüştürülmesiyle elde
edilen bu enerji türü, Türkiye'de yenilenebilir enerji üretiminde en büyük paya sahiptir.
Artvin Çoruh Üniversitesi; su, barajlar ve enerji şehri olan Artvin'in mevcut hidro-enerji
potansiyelinin korunması ve sürdürülebilirliğine katkı sağlanması için bir dizi
akademik faaliyet ve araştırmaları başlatmıştır. Bu çerçevede telif eserler ve projeler
yürütmenin yanı sıra sempozyum ve panel gibi etkinliklere de ağırlık vermektedir. 23-
24 Aralık 2022'de düzenlediğimiz 'Hasan Zuhuri Sarıkaya Su Yönetimi Barajlar ve
Enerji' sempozyumundan sonra bugünkü sempozyumla bu alanda ikincisini de
düzenlemiş olmaktayız. Böylece Su ve Enerji sempozyum serisini, 2 yılda bir
düzenlenmesi kaydıyla geleneksel hale de getirmiş olduk.
Bu vesile ile şunu da belirtmek isterim ki Artvin Çoruh Üniversitesi vizyon ve
misyonu kapsamındaki bir diğer ana faaliyet alanımız ise, İhtisas sahamız olan
Arıcılık ve Tıbbi ve Aromatik Bitkiler alanında tarımsal ve endüstriyel değeri yüksek
organik ürünler üreterek bölgesel kalkınmaya destek olmaktır. Bu çerçevede 100
civarında prototip ürün Çoruh Vital ve Livane Care markaları altında üretilmiştir.
Piyasa araştırması neticesine göre bu ürünlerin seri üretimlerinin yakında yapılması
planlanmaktadır.
Son olarak Sempozyumun düzenlenmesinde emeği geçen tüm hocalarımıza
ve sempozyuma katkı veren başta Enerji Bakanlığı olmak üzere Artvin Valiliğine,
TESAB’a, DSİ Bölge Müdürlüğüne ve EÜAŞ yetkililerine en içten teşekkürlerimi arz
ederim.”
Konuşmasına Ankara’da gerçekleştirilen hain terör saldırısını kınayarak
başlayan Artvin Valisi Turan Ergün, devletimizin barışı tesis etmek ve terörü bertaraf
etmek için gayretli mücadelesini sürdüreceğini vurguladı.

Yenilenebilir, çevreye duyarlı ve temiz enerji kullanımının öneminin arttığına
dikkat çeken Vali Turan Ergün, küresel boyutta nüfus artışının insanlığı yeni enerji
kaynakları bulmaya yönelttiğini ve bu bağlamda bilim insanlarına önemli görevler
düştüğünü söyledi.
Fosil yakıtların kullanılması, ormanların yok edilmesi ve endüstriyel
faaliyetlerin yoğunlaştırılması nedeniyle doğanın ve atmosferin zarar gördüğünü ve
bu tahribat neticesinde iklim değişikliği gibi önemli küresel sorunların ortaya çıktığını
belirten Vali Ergün, “Su, dünyamızın temel yaşam kaynağıdır. Sınırlı ve stratejik bir
kaynak olan su olmadan yaşamdan bahsedilemez. Ancak son dönemlerde küresel
ısınma nedeniyle bu kaynaklar daraltmakta ve dünya üzerinde sürdürülebilir yaşam
çeşitli tehdit ve risklerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu bağlamda yenilenebilir, çevreye
duyarlı ve temiz enerji kullanımının önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Enerjide
süreklilik ve sürdürülebilir enerji yönetiminin sağlanması, su kaynaklarımızın etkin ve
verimli kullanımı, temiz havaya ve teniz suya en çok ihtiyaç duyduğumuz bir çağda
çevre dostu enerji politikaların geliştirilmesi elzemdir.” dedi.
Artvin özelinde Çoruh Havzası Enerji Projeleri konularına da değinen Vali
Ergün, “Bilindiği üzere Artvin enerji üretim potansiyeli bakımından Çoruh Nehri
üzerinde ülkemizin en yüksek iki barajına sahiptir. Bunun yanı sıra il sınırları
içerisinde bulunan diğer barajlar da ülkemizin enerji ihtiyacının karşılanmasında
önemli bir rol oynamaktadır.” diye konuştu.
Vali Ergün, bu sempozyumun su ve enerji alanında etkin politikaların
geliştirilmesi ve yeni yaklaşımlar ve çözüm yolları üretilmesi noktasında önemli bir rol
oynayacağını sözlerine ekledi.
TESAB Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Taşdemir: “Su ve Enerji Temasında
TESAB Faaliyetleri”
Sempozyumun davetli konuşmacılarından TESAB (Türkiye Elektrik Sanayi
Birliği) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Taşdemir ise sunum eşliğinde yaptığı
konuşmasında TESAB’ın su ve enerji temasında yürüttüğü faaliyet hakkında bilgiler
aktardı. Sunumunda TESAB’ın organizasyon yapısı ve faaliyet alanı gibi konulara
değinen Taşdemir, “Enerjide dijital dönüşüm, enerji verimliliği ve ülkemizin enerji
görümü gibi hususlarda bilgilendirmelerde bulundu.
Sempozyumun Açılış Oturumu
Programın açılış ve protokol konuşmalarının ardından sempozyumun ilk
oturumuna geçildi. Üniversite Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Bülent Sağlam
moderatörlüğünde düzenlenen açılış oturumunda “Su Enerji ve Çoruh” (Özkan
Koçak), “İklim Değişikliği ve Sınır Ötesi Elektrik Ticareti” (Nino Lazashvili), “Su, Gıda
ve Enerji (WEF) Bağlantı Endeksi, Sürdürülebilir Şehirler ve Ekonomik Büyümenin
Sürdürülebilir Kalkınma Üzerindeki Etkisi: Kafkasya ve Komşu Ülkeler Üzerine Bir
Çalışma” (Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Öztürk), “Gürcistan'ın Teorik ve Pratik Hidro
Potansiyelinin Değerlendirilmesi” (Giorgi Amuzashvili) ve “Artvin'de Güneş Enerjisi
Santrali Kurulumu İçin Uygun Alanların Belirlenmesi” (Prof. Dr. Halil Akıncı)
konularında bildiri ve sunumlara yer verildi.