Eski düşmanlar

dost oluyor…

 

Necdet Buluz

 

Amerika, Vietnam’ı kan gölüne çevirmişti. Çin ile de dost görünen ilişkilerin arkasında kin ve düşmanlık yatıyordu. Tayvan konusunda sürtüşmeler devam ediyor. .Ancak, Amerika’nın Çin ile soğuk savaş başlatmaya niyeti yok. Dünya küçük. Eski düşmanlar şimdi dost oluyor.

ABD ve Vietnam, Soğuk Savaş yıllarında, 1955-1975 yıllarında 20 yıl süren kanlı bir savaş yürütmüştü. Savaşta 1 milyondan fazla Vietnam askeri ve 180 bine yakın sivil yaşamını yitirmiş, ABD de 58 bin askerini kaybetmişti.

Vietnam Haber Ajansına (VNA) göre, Biden, Hindistan’da düzenlenen G20 Zirvesi’nin ardından Vietnam’ın başkenti Hanoi’ye giderek VKP Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong ile bir araya geldi.

İki lider, görüşmenin ardından düzenledikleri ortak basın açıklamasında, iki ülke ilişkilerinin düzeyinin “kapsamlı stratejik ortaklığa” yükseltilmesine ilişkin ortak bir bildiri kabul ettiklerini duyurdu.

Biden, ilişkilerin düzeyinin yükseltilmesinden memnun olduğunu belirterek, bunun ABD ve Vietnam arasındaki ekonomik ilişkilerin genişletilmesi için önemli bir adım olduğunu vurguladı.

Bu sayede kritik ve gelişmekte olan teknolojiler hususunda, özellikle daha dayanıklı çip tedarik zinciri oluşturulmasında işbirliğinin derinleşeceğini dile getiren Biden, ilişkilerin bu noktaya getirilmesinde iki ülkenin de büyük çaba sarf ettiğini söyledi.

Biden, iki ülke ilişkilerinde yeni bir sayfa açılmasını dört gözle beklediğine ve bu ziyaretin Hint-Pasifik bölgesi ile dünya için tarihi bir öneme sahip olduğuna dikkati çekti.

Vietnam lideri Nguyen Phu Trong, iki ülkenin ilişkilerini normalleştirip, “kapsamlı ortaklıklarını” kurmalarından bu yana güçlü ve etkili ilerlemeler kaydettikleri konusunda mutabık kaldıklarını vurguladı.

Yeni ortaklık sayesinde ABD ile Vietnam arasındaki ilişkilerin ekonomik, ticari ve yatırım işbirliğinin teşvik edilmesi yoluyla daha yüksek bir seviyeye çıkarılacağını ifade eden Nguyen Phu Trong, iki ülkenin bu işbirliğinin tüm dünya için faydalı olduğunu söyledi.

ABD Başkanı Joe Biden, Vietnam lideri Nguyen Phu Trong ile görüşmesinden sonra başkent Hanoi’de basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

Vietnam’a ilk ziyaretini yapan Biden, Çin’le “soğuk savaş” başlatmaya çalışmadığını vurgulayarak, amacının ABD’nin Vietnam ve diğer Asya ülkeleriyle bağlarını geliştirerek dünya çapında istikrar sağlamak olduğuna dikkati çekti.

Vietnam gezisini Çin’i “çevrelemek” amacıyla yapmadığını ifade eden Biden, Çin’le “bağları kesmek istemediğini” vurguladı.

Biden, ABD ile Çin arasındaki ilişkileri yeniden rayına oturtma konusunda samimi olduğunu dile getirdi.

Hindistan’daki G20 Zirvesi’ne katılmayan Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in “şu anda bazı zorluklarla uğraştığını” belirten Biden, Şi’nin “ekonomik zorluklarla” karşı karşıya olduğuna işaret etti.

Biden G20 sırasında Çin Başbakanı Li Çiang ile görüştüğünü kaydederek, “İstikrar hakkında konuştuk. Hiç de çatışmacı bir konuşma değildi.” ifadelerini kullandı.

 Savaş boyunca topraklarının büyük bölümü ABD tarafından aralıksız bombalanan Vietnam harabeye dönmüş, sivil altyapı ve doğal çevre büyük zarar görmüş, savaşta kullanılan kimyasal bombaların etkileri uzun yıllar silinememişti.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Biden’ın ziyareti öncesi yaptığı açıklamada, “ABD ve Vietnam, on yıllardır Vietnam Savaşı’nın acılı mirasıyla başa çıkabilmek ve barışmayı teşvik etmek için el ele verdi.” demişti.

ABD, son dönemde Çin’in bölgedeki artan nüfuzunu ve askeri varlığını dengelemek üzere mevcut ittifaklarını yeni bağlantılarla güçlendirme ve yeni ittifak ortaklıkları kurma yönünde adımlar atıyor.

ABD, İngiltere ve Avustralya arasındaki nükleer denizaltı teknolojisinin paylaşımını öngören AUKUS Anlaşması; ABD, Hindistan, Japonya ve Avustralya arasındaki Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) ve geçen ay Camp David’de yapılan zirveyle perçinlenen ABD, Japonya ve Güney Kore üçlü savunma işbirliği, bu yöndeki girişimler olarak değerlendiriliyor.

Öte yandan Washington, Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkelerinden hâlihazırda savunma ortaklıkları bulunan Filipinler ve Tayland dışında Endonezya ve Vietnam ile ikili düzeyde askeri işbirliğini artırma arayı