KIŞLALI DÖNEMİ KÜLTÜR BAKANLIĞI

YAHYA AKSOY

Prof.Dr.Ahmet Taner Kışlalı,10 Temmuz 1939 tarihinde Tokat Zile’de doğdu.Annesi öğretmen, babası ziraat
bankası veznedarı idi. İstanbul Kabataş Lisesini takiben AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesinden mezun oldu. Yurt içinde
ve dışında çeşitli üniversitelerde aranan saygın bir öğretim üyesi olarak görevler aldı. Gazete ve dergilerde çıkan
yazıları, televizyonlarda yaptığı konuşmalar ve çıkardığı kitaplarla siyasal ve kültürel alanda toplumsal bir
yaklaşımla herkes üzerinde büyük bir güven ve saygınlık uyandırdı.
Toplumun çağdaşlaşması ve büyük önder Atatürk ilke ve devrimleri ile aydınlığa yürümesi yolunda gösterdiği
çabalar ve aydınlatıcı fikir önderliği, bir kısım yobaz çevreler tarafından sindirilmek istendiği için 21 Ekim 1999
tarihinde insanlık dışı kalleşçe yapılan bir saldırı sonucunda saygın ve seçkin bilim ve devlet adamı halkın baş
öğretmeni eski Kültür Bakanı Prof.Dr.Ahmet Taner Kışlalı yaşamını yitirdi. Kışlalı’ya kurulan bu nankör ve acımasız
tuzak, ülkemizin dört bir yanında ve yurt dışında lanetle,nefretle ve şiddetle kınandı.
Siyaset bilimci,eğitimci, yazar ve öğretim üyesi olan Kışlalı,05.01.1978-23.10.1979 tarihleri arasında KÜLTÜR BAKANI
olarak kısa sürede büyük atılımlarla etkin, yaygın ve saygın bir hizmet verdi.
O tarihlerde şahsıma, Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdür Yardımcısı olarak görev verilmişti. Birlikte
heyecanla, umutla ve azimle gece ve gündüz çalışmaya gayret ettik. o yıllarda siyasi gelişmeler ve çalkantılar
hükümetlerin uzun ömürlü olmasına olanak vermiyordu. Az zamanda çok ve önemli işler yapmak gerekmekteydi.
Kamu hizmetlerinde ve bürokraside kısa bir süre olan 22 ayda, Kışlalı döneminde Kültür Bakanlığı’nda yapılanlara
kısaca bir göz atınca O’nun ne denli bir kültür, sanat ve bilim adamı olduğu görülmektedir.
Kışlalı döneminde, Kültür Bakanlığı müsteşarı olarak atanan,tarih,dil ve kültür alanında ülkemizin yetiştirdiği en
saygın bir bilim adamı ve benimde hocam olan Prof.Dr.Şerafettin Turan,sayın bakan Kışlalı ile birlikte büyük bir
gayretle gündüz ve gece çalışmaları planlıyor,uyguluyor ve denetliyorlardı.
Eski eserler ve müzeler,kütüphaneler, güzel sanatlar, yayımlar, kültür merkezleri, sinema ve telif hakları,Halk
kültürü ve yapı işleri birimleri dinamik uzman kadrolarla ve danışma kurulları ile donatılmıştı. Her alanda kültürel
atılım başlamıştı.
çeşitli alanlarda ülkemizin yetiştirdiği saygın,seçkin ve aydın bilim adamı,yazar,düşünür, uzman, öğretmen ve
araştırmacılar arasından ilk kez 60 kişilik KÜLTÜR BAKANLIĞI KÜLTÜR YÜKSEK KURULU oluşturulmuştu. Görüş ve
önerilerini bakanlık katına iletiyorlardı. Bu ışık tutucu, yol gösterici dilek ve öneriler, ilgili birimlere hemen iletiliyor
ve uygulamar bu yönde hızla geliştiriliyordu. Daha sonra bu ödüle üç kişilik heyetler karar vermeye başladı ve ödül
saygınlığını kaybetti.
Kültür Bakanlığı’nde haftanın belirli günlerinde ve saatlerinde birimler arası koordinasyonu sağlamak, verimi
artırmak ve ortak düşünceyi uygulamaya aktarmak üzere ,birim yöneticilerinin katıldığı eş güdüm toplantıları
yapılmaktaydı. Zaman kaybına neden olan bu verimsiz toplantıları Kültür Bakanlığı’nda , Bakan kaldırdı.
Kışlalı döneminde, ilk kez Kültür Bakanlığı’nda yapılan atılımlar ana başlıklar halinde şöyle özetlenebilir:
-Kültür Bakanlığı büyük ödülü ve ödüller sistemi.
1979 yılında 29 Ekim günü Ulus’ta bulunan TBMM ikinci binasında, Kültür Bakanlığı büyük ödülü ilk kez ,Varlık
Yayınları kurucu sahibi Yaşar Nabi Nayır’a verildi. Yazın dünyamıza çok değerli ve seçkin eserleri ile ışık tutan
Y.N.Nayır, törende yaptığı duygulu ve anlamlı konuşmada şunları söyledi:
“Devlet bizi sakıncalı görüyor ve dışlıyordu.Şimdi sayın Kışlalı’nın Kültür Bakanı olması ile özgür ve özgün kültür
ve sanat dünyamız hak ettiği karşılığı buluyor.Bu anlamda değerlendirdiğim “Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü’nü”
almaktan , ömrümün sonuna geldiğim şu günlerde sonsuz onur ve mutluluk duymaktayım.Sayın Kışlalı’ya,Sayın
müsteşar Şerafettin Turan’a, çalışma arkadaşlarına ve beni bu ödüle layık gören çok değerli,saygın ve seçkin 60
üyeden oluşan Kültür Bakanlığı Kültür Yüksek Kurulu’na gönülden teşekkürlerimi sunuyor ve başarılarının devamını
diliyorum.”
Bu ödülden kısa bir süre sonra, düşünce dünyamıza olağanüstü katkılar sağlayan Yaşar Nabi Nayır hayata
gözlerini yumdu. Nur içinde yatsın. Yayınları halen hayatımızı aydınlatmaya devam etmekte,başucu kaynak eserleri
olarak korunmakta, aranmaktadır.Bizim kuşak ,Varlık Dergisi’ni ve yayınlarını okuyarak büyüdü. Kültür içerikli Varlık
Dergisi’nin yerini hiçbir dergi dolduramadı.
-Devlet kadrosunda çalışan tüm sanatçılar kadrolu memurluktan, özel sözleşmeli sanatçı kadrolarına
geçirildi.Maddi gelirleri sanatçıyı destekleyen farklı noktaya geldi.

-1981 yılında kutlanacak “ATATÜRK’ÜN 100 üncü doğum yılı” için önceden özel büro kuruldu ve UNESCO ‘nun
bu konuda ulusal ve uluslararası etkinliklere katılma kararı aldı.
-Özel tiyatrolara kostüm ve ödenek yardımları başlatıldı.
-Müze,ören yeri, tiyatro, opera ve bale, senfoni orkestraları ve koroların gelirlerinden kültür ve sanat yatırımlarına
katkı sağlamak üzere DÖSİM kuruldu.
-Çocuklar için kitapların yerini ve önemini vurgulamak ve konuyu gündemde tutarak toplumu aydınlatmak üzere
“Her Çocuğa Bir Kitap Kampanyası” başlatıldı.
– Kültür ve sanatı tabana yaymak üzere İl , ilçe ve kasabalarda kütüphane, müze, kültür merkezi, güzel sanatlar
galerileri yaygınlaştırıldı.
-Devlet tiyatrolarının ,opera ve balenin , halk müziği ve sanat müziği korolarının ülkemizin dört yanına aktarılması
ve programlarla halka ulaşması sağlandı.
-Van,Kayseri,Konya gibi illerde yeni sanat galerilerinin açılması.Akşehir’de Nasrettin Hoca etkinliklerinin uluslararası
hale getirilmesi ve burada “Dünya Mizah Merkezi” kurulması çalışmalarının başlatıldı.
-Ankara Devlet Konservatuvarı ile Ankara Milli Kütüphanesinin yeni yatırımlarla çağdaş binalara kavuşturulması
sağlandı.
-Ulusal Kültür Dergisi başta olmak üzere, ulusal ve evrensel içerikli kültür yayınlarının çıkarılması. (Kültür Üzerine
Düşünceler-T.S.Eliot,Tengsir-S.Ubek,Göstergebilim ilkeleri-R.Barthes,Türk Ulusçuluğunun Temelleri-U.Heyd,Din
Üstüne-D.Hume,Şiirler-G.V.Catullus,Türkiye’de Çağdaşlaşma Eğitim ve Kültür Münasebetleri-N.Erdentuğ) ve daha
nice değerli kaynak eserler kütüphaneleri doldurdu ve okuyucu ile buluştu.
Rahmetli Kışlalı,Kültür Bakanı olarak, Bakanlık yayınları girişine yazdığı yazıda şöyle demekte:
“İnsan,kendi çevresinin bilgilerini sindirdiği oranda dünyadaki bilgi birikimlerinin de farkında olmalıdır.Bununla yetinmeyip,kendi
çağından önceki bilgileri de kavramalıdır.Ancak böylece “zaman”ı aşar, bütün zamanları kavramış gerçek bir “aydın” olabilir.”
-Çocuk yayınları danışma kurulu kuruldu ve bu alanda en değerli isimler görev aldılar.
-Ankara Resim Heykel Müzesinin restorasyonu ve burada tüm resmi ve özel sanatçıları içine alacak ” TÜRKİYE
SANATÇILAR BELGELİĞİ” kurulması.İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi ile ortak yürüttüğümüz bu çalışma ne yazık ki
yarıda bırakıldı.Devletin kurduğu sanatçı belgeliğinde tüm geçmiş ve gelecek sanatçılar hakkında özgün ve özel bilgi
ve belgeler yer alacak ve sanat dünyamıza ışık tutacaktı. Ülkemizdeki sanatçıların kimler olduğunu devlet bilmiyor.
geçmişte bir kültür bakanına, ölmüş bir sanatçının adına açılan sergiye yaşıyormuş gibi kutlama telgrafı
gönderiliyor.
-Ülkemiz genelinde çeşitli adlarla düzenlenen festival ve şenliklerin, özellikle yöresel zenginlikleri tanıtıcı,halkı
bilgilendirerek bilinçlendirici kültür ve sanat ağırlıklı bir içerikle düzenlenmesi ve bu tür proğram uygulayanlara
maddi yardım sağlandı.
-Özellikle, İstanbul Sanat Festivali, Hacı Bektaş Veli’yi anma kültür ve sanat festivali,Nasrettin Hoca festivali, âşık
Şenlik festivali, Hz. Mevlana’yı anma ve Şeb-i Arûz etkinlikleri, Van Festivali,Sivas,Ankara, Ardahan, kars, Konya,
Erzurum, kayseri ve Gazi Antep gibi illerde düzenlenen “âşıklar Bayramı”na ve yurt genelinde yapılan tüm yerel
şenlik ve festivallere proğram, sanatçı ve sosyal transferler harcama kaleminde bütçelere özel ödenekler konuldu.-
Üniversitelerle kültür ve sanat alanında koordineli iş birliği yapıldı.
Ulusal kültürümüze düşünceleri ve eserleri ile ölümsüz katkılar sağlayan, evrensel düşünceleri ile bilim, kültür ve
siyaset alanında örnek ve ölümsüz bir insan olan Rahmetli ProF. Dr.Ahmet Taner Kışlalı Bakanım, nur içinde yatsın.
Asırlar boyu unutulmayacaktır.O, Atatatürk’ün aydınlık yolunun ve çağdaş Cumhuriyetimizin şehididir. Işıklar içinde
uyusun.Rahmet, minnet,özlem ve şükranla anıyoruz.