Yasaklar Rusya’yı nasıl

 etkiler?..

 

Necdet SİVASLI 

 

 

Amerika ve Batı Rusya ile sahada savaşmıyor. Ancak art arda getirilen ekonomik ambargolarla Rusya çökertilmek isteniliyor.

Soru şu:

“Yasaklar Rusya’yı nasıl etkileyecek?”

Başkan Biden, Rusya’ya Ukrayna’yı işgali nedeniyle yeni yaptırımlar uygulanacağını da açıkladı. Buna göre, Rusya’nın Amerika ile olan ticari statüsünün seviyesi düşürülecek ve Amerika, Rusya’nın “kalıcı normal ticari ilişkiler” statüsünü kaldıracak.

Bu statü değişikliği, Rusya’nın Amerika’ya ihraç ettiği ve Amerika’dan ithal ettiği ve geniş bir yelpazeyi kapsayan ürünlere bazı kısıtlamalar getirilmesi anlamına geliyor.

Başkan Biden’ın imzaladığı başkanlık kararnamesi uyarınca Amerika’dan Rusya’ya lüks kol saati, lüks otomobil, lüks giyim eşyası, mücevher, pahalı alkollü içki gibi, zengin Ruslar’ın sıklıkla satın aldığı ürünlerin ihracatı yasaklandı.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre bu kısıtlamalar kapsamına alınan ürünlerin ihracat değeri yaklaşık 550 milyon dolar.

Amerika Ticaret Bakanlığı, aynı ürünlerin Belarus’a da ihraç edilmesini yasaklayan kararnamenin Cuma günü yürürlüğe gireceğini kaydetti.

Amerika’nın Rusya’dan ithal etmesi yasaklanan ürünler arasındaysa deniz mahsulleri, votka başta olmak üzere alkollü içki ve sanayi dışı kullanım amaçlı elmas var. Beyaz Saray, bu ürünlere getirilecek ithalat yasağının Rusya için 1 milyar dolarlık gelir kaybı anlamına geleceğini bildirdi.

Beyaz Saray, Amerika’nın ileride “uygun gördüğü” takdirde ilave yaptırımlara da başvurabileceğini kaydetti.

Biden yönetimi, Amerikalılar’ın Rus ekonomisinin her sektöründe yeni yatırımlar yapmasına da yasak getirdi. Bir başka yasak da nakit para yasağı. Yeni kararla, Amerikan dolarının banknot olarak Rusya’ya girişi yasaklandı. Buna göre Biden yönetimi, Amerikan dolarının Amerika ya da Amerikan vatandaşları tarafından Rus hükümetine ya da Rusya’da bulunan herhangi bir kişiye doğrudan ya da dolaylı olarak satışını, ihracatını ya da tedarikini yasakladı.

Rusya, 2019 yılında Amerika’nın 26’ncı en büyük ürün ticareti ortağıydı. Amerikan Ticaret Temsilciliği verilerine göre Amerika ve Rusya arasındaki ticaretin hacmi 2019’da 28 milyar dolar seviyesindeydi.

Amerika Rusya’dan en çok mineral yakıt, değerli metal ve taş, demir ve çelik, gübre ve inorganik kimyasal madde ithal ediyor. Rusya’nın “en çok kayırılan ülke” statüsünün kaldırılmasıyla bu ürünlere daha yüksek gümrük vergisi uygulanmasının önü açılacak.

Rusya’yı “ticarette en çok kayırılan ülke” statüsünden çıkarmak, Amerika ve müttefiklerinin bazı Rus mallarına daha yüksek gümrük vergisi uygulamasının da önünü açıyor ve Rus ekonomisinin küresel arenadan daha fazla tecrit edilmesini sağlıyor.

Küresel ticaretin temeli olarak kabul edilen “en çok kayırılan ülke” statüsü, Dünya Ticaret Örgütü (WTO) kapsamındaki ülkelerin aynı muameleye tabi tutulmasını garanti altına alıyor.

WHO’da bazı ülkelerde gelişmekte olan ekonomiler olmaları nedeniyle bazı özel imtiyazlara sahip olabiliyor. Rusya, son kararla birlikte, Küba ve Kuzey Kore’nin de bulunduğu, Amerika’nınn “en çok kayırılan ülke” statüsünden çıkardığı ülkeler arasına girecek.

Rusya’yı bu statüden çıkarma kararıysa çoğunlukla simgesel ağırlık taşıyor. Bunun nedeni, Washington’daki düşünce kuruluşu İlerici Politikalar Enstitüsü uzmanı Ed Gresser’a göre Amerika’nın Rusya’dan ithalatının çoğunluğunu doğal kaynakların oluşturması.

Rus ürünlerini satın alanlar, mevcut gümrük vergisi oranları yerine 1930 yılında yürürlüğe giren Smoot-Hawley Gümrük Vergisi Yasası kapsamında getirilen vergi oranlarını ödeyecek. Bu yasa, Büyük Buhran döneminde ticareti aksatmıştı.

Yasaya göre uranyum, rodyum, paladyum, külçe gümüş ve “king crab” olarak bilinen kabuklu deniz ürünü büyük yengeç için ilave gümrük vergisi miktarı sıfır olacak. Ancak işlenmemiş alüminyum, kontrplak, yarı işlenmiş çelik ve elmas gibi ürünlere uygulanacak ithalat vergisi, yükselecek.