Birleşmiş Milletler Küresel Çevre Fonu ile Gıda ve
Tarım Örgütü, Türkiye’de birçok projeye fon sağlıyor…

Arazi bozulumunun önlenmesi, çölleşenlerin
ıslahı, BM GEF ve FAO desteği ile sürüyor…

FAO uluslararası uzmanları, yerel paydaşlar, bakanlık uzmanları ve konu ile ilgili
akademisyenlerin katılacağı ve Karar Destek Sistemi (KDS) gerekliliklerinin ele
alınacağı, Ağustos başlarında 2 günlük ve online olarak çalıştay düzenlenecek..

Haber:Halim UTLU

Türkiye’de arazi bozulumunun önlenmesi ve çok sektörlü arazi kullanım planlama süreçlerinin güçlendirilmesini sağlayacak projeler ve çalışmalar, çeşitli bölgelerde sürdürülüyor. Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğünde mevcut olan, Potansiyel Ağaçlandırma Sahalarının Belirlenmesi Modeli (POS), Türkiye Çölleşme Modeli (TÇM), Toprak Organik Karbon Modeli (TOK), arazi üretkenliğine yönelik Collect Earth yöntemi ve Ulusal Arazi Kullanım Arazi Örtüsü (UASİS) gibi izleme sistemi ve Karar Destek Sisteminin(KDS) oluşturulma süreci, COVID-19 salgını koşullarına rağmen, proje paydaşları ve ortakları ile gerçekleştirilen çevrimiçi toplantılarla yürütülüyor.

Proje çalışmalarına, Aralık 2019’da başlandı

Tarım ve Orman Bakanlığı ve paydaşlar ile kurulan yakın iş birliği ile mevcut tüm sistemlerin ve verilerin değerlendirilmesi, paydaşlardan geri bildirimler alınması ve akademisyenlerin sürece dahil edilmesi ile KDS’nin genel çerçevesi oluşturuluyor. BM
Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO), Tarım ve Orman Bakanlığı iş birliğinde yürüttüğü ve Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından fonlanan, “Arazi Tahribatının Dengelenmesi (ATD) Yaklaşımının Ulusal Düzeyde Yaygınlaştırılması Maksadıyla Yukarı Sakarya Havzasında Uygulanarak, ATD Hedeflerinin Oluşturulmasına Katkıda Bulunulması” Projesi, Aralık 2019`da başladı.

KDS yönetimini, Bakanlığın ilgili birimleri üstleniyor

Proje, Yukarı Sakarya Havzası’nda arazi tahribatının dengelenmesi için hedef belirleme, planlama ve uygulamaya yönelik bir model geliştirmeyi amaçlarken, Arazi Tahribatının Dengelenmesi (ATD) yaklaşımı, Yukarı Sakarya Havzası’nda uygulanacak ve ulusal düzeyde yaygınlaştırılacak. Bu çalışmalar, ATD hedeflerini eylemlere çevirecek bir dönüşüm projesi olarak değerlendiriliyor. FAO teknik desteği ve Tarım Orman Bakanlığı ilgili birimlerinin katkılarıyla kurulacak Karar Destek Sisteminin (KDS) yönetimini,
Bakanlığın ilgili birimleri üstleniyor.
KDS, arazi bozulmasının önlenmesi ve azaltılması, kısmen bozulmuş arazinin iyileştirilmesi ve çölleşmiş arazilerin ıslahı için faaliyetleri bütünleştirmek ve koordine etmek amacıyla ileriye dönük bir süreç olarak tasarlanıyor ve planlanıyor.

Arazi örtüsü, toprak organik karbon ve toprak verimliliği tanımlanacak

Karar Destek Sisteminin (KDS) tasarımı, karar vericilerin farklı arazi kullanımları ve uygulamaları arasındaki üstünlükleri ve sinerjileri analiz etmesini sağlayarak, Arazi Tahribatının Dengelenmesi (ATD) göstergeleri için farklı metriklerin (arazi örtüsü, toprak organik karbon ve toprak verimliliği) tanımlanması, test edilmesi ve kalibrasyonunu içeriyor.
BM Gıda ve Tarım Örgütü(FAO) Türkiye Temsilciliğinin bugünkü bilgilendirmesine göre, ATD konsepti doğrultusunda, KDS bazı alanlarda arazide meydana gelen bozulmayı yalnızca tespit etmek için bir araç olarak kullanılmıyor, diğer alanlarda bu bozulmayı telafi etmek için, öneriler de sunabilecek.

Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü sistemleri kullanılacak

Sistemde, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğünde mevcut olan, Potansiyel Ağaçlandırma Sahalarının Belirlenmesi Modeli (POS), Türkiye Çölleşme Modeli (TÇM), Toprak Organik Karbon Modeli (TOK), arazi üretkenliğine yönelik Collect Earth yöntemi ve Ulusal Arazi Kullanım Arazi Örtüsü (UASİS) gibi izleme sistem de kullanılacak.
Daha önceki FAO Projelerinde, Sürdürülebilir Arazi Yönetimi (SAY) çalışmalarının dokümantasyonunun öneminin vurgulandığını ve ülkelerin SAY yaklaşımını merkeze alan stratejileri geliştirmeye teşvik edildiğini belirten Proje Baş Teknik Uzmanı, FAO Arazi ve Su Sorumlusu Sara Marjani Zadeh;

FAO Arazi ve Su Sorumlusu Zadeh; KDS’nin sahibi Türk hükümetidir

“Şu an gelinen noktada, kurulacak Karar Destek Sistemi ile arazi bozulumunu önlemek, azaltmak ve tersine çevirmek seklinde ilerleyen ATD, yanıt hiyerarşisi ile uyumlu olarak, SAY bilgilerini kanıta dayalı karar verme süreçlerini ilişkilendirmek ve bu şekilde ATD hedeflerine ulaşmak mümkündür.” dedi ve şunları ifade etti;
” KDS, bu projenin önemli bir bileşeni ve karar destek sisteminin nihai sahibi, Türk hükümetidir. Dolayısıyla, bu yaklaşım katılımcı bir şekilde yürütülecek, paydaşlarla yakın işbirliği ve istişare toplantıları yapılarak, mevcut tüm araç ve metodolojilerin dikkate alınması, yaklaşım konusunda hem fikir olunması ve sistemin projeden sonra bile sürdürülebilirliğinin garanti edilmesi konularından emin olunacaktır.”

Ağustos’ta uluslararası uzmanların katılımıyla çalıştay düzenlenecek

Öte yandan, hem proje hakkında bilgiler vermek ve gelişmeleri paylaşmak, hem de Yukarı Sakarya Havzası’na ait farklı arazi üretkenliği trend haritalarını karşılaştırmak, tartışmalar yürütmek, arazinin bozulmasına ve iyileşmesine neden olan etmenlerle, alana özel potansiyel Sürdürülebilir Arazi Yönetimi ve Sürdürülebilir Orman Yönetimi uygulamalarına yönelik uzman bilgisi elde etmek hedefiyle, bir çalıştay organize edilecek.
BM Gıda ve Tarım Örgütü uluslararası uzmanları, konuyla ilgili sivil toplum kuruluşları ve diğer yerel paydaşlar, bakanlık uzmanları ve üniversite ve enstitülerin bu alanda çalışma yapan akademisyenlerinin de katılacağı ve Karar Destek Sistemi’nin (KDS) gerekliliklerinin masaya yatırılacağı çalıştay, Ağustos ayının başlarında 2 günlük ve online olarak düzenlenecek.