12 ARALIK ULUSLARARASI TARAFSIZLIK GÜNÜ YAHYA AKSOY
BM Genel Kurulunun 71. meclisinde,Türkmenistan’ın öncülüğünde , 12 Aralık 1995 tarihinde” Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlığı” kararnamesi 185 ülkenin oy birliği ile kabul edildi.Türkiye Cumhuriyeti dahil onlarca ülke,kararın ortak sunucuları oldular.
3 Haziran 2015 tarihinde alınan yeni bir kararla,”Türkmenistan’ın daimi Tarafsızlığı” hukuki statüsü ve pozitif tarafsızlığı pekiştirildi. 2 Şubat 2017 tarihli BM kararı ile dünya tarihinde ilk kez, 12 Aralık ” Uluslararası Tarafsızlık Günü” olarak kabul edildi.
Bu karar,tarafsız Türkmenistan’ın yüksek uluslararası saygınlığının ve Türkmenistan’ın küresel barışı, güvenliği ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamaya yaptığı büyük katkının küresel seviyede kabul edilmesidir. Resmi belgede belirtildiği gibi, tarafsızlık milli politikası ilgili bölgelerde ve küresel seviyede barışın ve güvenliğin pekiştirilmesine katkı sağlamakta.
Uluslararası Tarafsızlık gününü oluşturmaya yönelik başlangıç ,Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbanguly Berdimuhamedov tarafından Aralık 2015 tarihinde Türkmenistan daimi tarafsızlık statüsünün 20. yıldönümü dolayısıyla Türkmenistan başkentinde Aşkabat’ta düzenlenen Uluslararası konferansta öne sürülmüştü.
BM Genel Kurulu 71. Meclisinde, yukarıda bahsedilen Kararname oybirliğiyle kabul edildi.
Türkmenistan Devlet Başkanı, 7 Şubat’ta düzenlenen Bakanlar Kurulu meclisinde BM Genel Kurulu tarafından ‘Uluslararası Tarafsızlık günü’ Kararnamesinin kabul edilmesi dolayısıyla halkına hitaben konuşma yaptı.
Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbanguly Berdimuhamedov, vatandaşlarını bu şanlı olay dolayısıyla tebrik etmekle birlikte, 2 Şubat 2017 tarihinde BM Genel Kurulu 71. Meclisinde yukarıda bahsedilen Kararnamenin kabul edilmesini özellikle belirterek, daimi tarafsızlık statüsünün tüm insanlık açısından önemini bir kez daha vurguladı.
Türkmenistan, kendi uluslararası – hukuk seviyesine aynen sadık olmakla birlikte, tarafsız, barışsever ve iyi niyetli komşuluk politikasını hayata geçiriyor, bu seviye Türkmenistan’ın dış politikasının temelini oluşturuyor.
Türkmenistan’ın Ankara Büyükelçisi İşankuli Amanlıyev, 12 Aralık 1995’te Birleşmiş Milletler’in “Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlığı” kararnamesini kabul ettiğini ve bu kararın uluslararası ilişkiler tarihi açısından bir ilk olduğunu vurgulayarak, “Bu karar Türkmen devletinin barışsever politikasının dünya camiası tarafından desteklendiğinin ve geniş bir kabul gördüğünün bir göstergesidir.” dedi.
Türkmenistan’ın Ankara Büyükelçisi Amanlıyev’in ev sahipliğinde, Türkmenistan’ın Birleşmiş Milletler’e (BM) yaptığı başvuru ile her sene 12 Aralık’ta kutlanması kararlaştırılan “Uluslararası Bağımsızlık Günü” vesilesiyle ,Ankara Latanya Hotel’de 30 Kasım 2017 günü geniş katılımlı bir toplantı düzenlendi.
Bu anlamlı toplantıya , gazeteciler ve televizyonlar ile birlikte çok sayıda Türkiye-Türkmenistan Dostluk Derneği üyesi ve ilgi duyan araştırmacılar, yazarlar ve siyasiler katıldı.
Büyükelçi Amanlıyev, toplantıda yaptığı konuşmada, tarafsızlık denildiğinde akla Türkmenistan’ın tarafsızlık statüsünün geldiğinin altını çizerek, “Bugünkü toplantımızın ana konusu Türkmenistan’ın yakında kutlayacak olduğu ‘Tarafsızlık Bayramı’. Bu bayram aynı zamanda BM Genel Kurulu tarafından onaylanmış ‘Uluslararası Tarafsızlık Günü’dür.” diye konuştu.
Türkmenistan’ın bağımsızlığının ilk günlerinden itibaren tarafsızlık ilkelerini dış politikasının temeline oturttuğunun altını çizen Amanlıyev, Temmuz 1992’de Türkmenistan’ın Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatının Helsinki Zirvesi’nde ilk defa pozitif tarafsızlığı dış politika yolunun temel içeriği olarak ilan ettiğini hatırlattı.
Büyükelçi Amanlıyev, “12 Aralık 1995’ten itibaren Türkmenistan’ın anayasası gereğince Türkmenistan’ın Tarafsızlığı Bayramı 22 senedir ülkemizde kutlanıyor.” ifadelerini kullandı.
BM tarafından kabul edilen tarafsızlık statüsünün Türkmenistan için çok önemli ve anlamlı olduğunun altını çizen Amanlıyev, bu kararın uluslararası ilişkiler tarihi açısından bir ilk olduğunu vurgulayarak, “Bu karar, Türkmen devletinin barışsever politikasının dünya camiası tarafından desteklendiğinin ve geniş bir kabul gördüğünün bir göstergesidir.” diye konuştu.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlık Divanı Katip Üyesi ve Osmaniye Milletvekili Mücahit Durmuşoğlu’ da Türkmenistan’ın tarafsızlık gününü kutlayarak, “Özellikle Türkmenistan’ın hem bölgesinde hem de uluslararası arenada kazanmış olduğu ivmeyi ve bölgesinde parlayan bir yıldız olmasını memnuniyetle müşahade ediyoruz.” diye konuştu.
Türkmenistan’a gerçekleştirdiği ziyarette ülkenin yeniden imarına ve inşasına şahit olduğunu dile getiren Durmuşoğlu, “Biz gerek Orta Asya coğrafyasında gerek Ortadoğu’da gerekse Türkiye’de birlikten, beraberlikten ve barıştan yanayız.” dedi.
Durmuşoğlu, Türkiye’nin Türk devletlerinin kalkınması ve güçlenmesi için çabalarının devam ettiğinin altını çizerek, “Sizlerle bizler kardeşiz. Kardeşliğin gereği neyse, Türkiye her bulunduğu platformda bunun gereğini yapmaya gayret ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Toplantının düzenlenmesinde büyük gayretleri olan ,Türkiye-Türkmenistan Dostluk Derneği Başkanı Hüseyin Yücel,ekonomik gelişmelere değinerek, Türkmenistan’ın Orta Asya’nın dünyaya açılan kapısı olduğunu dile getirdi.
Tarihi İpek Yolu’nda ve İpek Yolu’nun kalbi Türkmenistan’da uzun yıllar araştırmalar yapan Kültür ve Turizm Bakanlığı eski Genel Müdürü ve gazeteci-yazar Yahya Aksoy, toplantıda yaptığı ayrıntılı konuşmada, 12 Aralık “Uluslararası Tarafsızlık Günü” kutlamalarının önemine değinerek, “Türkmenistan , dünyaya tarafsızlık konusunda en değerli bir örnek olarak öncülük etmektedir.Türkiye ve Türkmenistan kardeş ülkeler olarak her zaman en üst düzeyde güç ve iş birliği yapmaya devam etmelidir”,dedi.
Türkmenistan, Sovyetler Birliğinin dağılmasının ardından 27 Ekim 1991 tarihinde bağımsızlığını kazanmış, bilahare “Türkmenbaşı” soyadını alan Saparmurat Niyazov, Devlet Başkanlığını üstlenmiştir.
Bağımsızlığının ilk yıllarında yaşanan önemli bir gelişme, 12 Aralık 1995 tarihinde BM Genel Kurulunda alınan bir kararla Türkmenistan’a “Daimi Tarafsız Ülke” statüsünün tanınması olmuştur. Türkmenistan’da tarafsızlık, devletin en önemli ilkelerinden biri olarak kabul edilmekte, dış politika bu statü temelinde belirlenmektedir. Bu nedenle Türkmenistan, güvenlik ve askeri nitelikli ittifaklara katılmamakta, topraklarında yabancı askeri üsler kurulmasına veya topraklarının yabancı askeri güçler tarafından kullanılmasına izin vermemekte, tarafsızlık statüsünü zedeleyeceğini düşündüğü politikalardan kaçınmaktadır.
Türkmenbaşı’nın 21 Aralık 2006 tarihinde hayatını kaybetmesinin ardından, dönemin en kıdemli Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Gurbangulu Berdimuhamedov, 11 Şubat 2007 tarihinde yapılan seçimlerle Türkmenistan’ın ikinci Devlet Başkanı seçilmiştir. Son olarak, 12 Şubat 2012 tarihinde yapılan Devlet Başkanlığı seçimlerini Gurbangulu Berdimuhamedov ikinci kez kazanmıştır.
Berdimuhamedov’un iktidara gelmesinin ardından uygulanmaya başlanan “aktif tarafsızlık” ve “açık kapılar” politikaları çerçevesinde Türkmenistan’ın ikili ve çok taraflı ilişkilerinde hareketlenme yaşanmış, BM ve AGİT çerçevesinde çeşitli girişimlerde bulunmaya başladığı görülmüştür.
Türkmenistan Başkanlık sistemiyle yönetilmektedir. Bakanlar Kurulu Başkanlığı (Başbakanlık) görevini de üstlenen Devlet Başkanı, aynı zamanda ülkenin tek siyasi partisi olan Türkmenistan Demokratik Partisinin başkanıdır.
Türkmenistan’ın Girişimiyle 12 Aralık” Uluslararası Tarafsızlık Günü” olarak ilan edildi.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun Kararıyla , her yıl 12 Aralık tarihi ” Uluslararası Tarafsızlık Günü “olarak kutlanacak. BM Genel Kurulu, bazı devletler tarafından izlenen tarafsızlık politikasının, uluslararası barış ve güvenliğin güçlenmesine katkıda bulunabileceğini göz önünde bulundurarak, önemli bir karar aldı. BM resmi internet sitesinde yer alan habere göre, Genel Kurul ,Türkmenistan’ın inisiyatifi kapsamında böyle bir karar aldı. 12 Aralık Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlık statüsünün aldığı tarihtir. 12 Aralık 1995 senesinde BM Genel Kurulu, Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlığı ile ilgili Karar almıştı. Bu tarih, Türkmenistan halkı için tarihi bir gün olurken, Türkmenistan hükümetinin ise uluslararası alandaki önemli bir başarısıdır. BM Genel Kurulu, “Uluslararası Tarafsızlık Günü” anısına bütün üye ülkeleri “tarafsızlık” kavramının arkasında ne olduğu hakkında halkı bilinçlendirmeyi amaçlayan eğitim ve diğer faaliyetleri gerçekleştirmeye davet etti. BM Genel Kurulu’nun “Uluslararası Tarafsızlık Günü” dolaysıyla aldığı Kararda ,“BM Genel Kurulu, bazı ülkeler tarafından izlenen tarafsızlık siyaseti, bölgesel hem de küresel düzeyde uluslararası barışın ve güvenliğin sağlanmasında ve dünya ülkeleri arasında huzurlu, samimi ve karşılıklı yararlı ilişkilerin gelişmesinde önemli rol oynayabilir” şeklinde ifadeler yer aldı. Ayrıca, BM Genel Kurulu, Genel Sekreterini önleyici diplomasi ilkelerini teşvik etmek amacıyla tarafsız devletler ile yakın işbirliği içeresinde olmaya davet etti. 12 Aralık 1995 yılında Tarafsızlık statüsüne kavuşan Türkmenistan, 2015 yılında Tarafsızlık statüsünün 20.yıldönümünü kutladı. Aynı yıl, BM Genel Kurulu tarafından Türkmenistan’ın tarafsızlığını perçinleştiren yine bir önemli karar alınmıştır.
Bu karar Tarafsız Türkmenistan’ın yüksek uluslararası saygınlığının ve Türkmenistan’ın küresel barışı, güvenliği ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamaya yaptığı büyük katkının küresel seviyede ikrar edilmesidir. Resmi belgede belirtildiği gibi, tarafsızlık milli politikası ilgili bölgelerde ve küresel seviyede barışın ve güvenliğin pekiştirilmesine yardım ediyor ve barış, dostluk ve karşılıklı menfaate dayalı ilişkilerin geliştirilmesinde büyük öneme sahip.
Büyükelçi Amanlıyev, toplantıda yaptığı konuşmada, tarafsızlık denildiğinde akla Türkmenistan’ın tarafsızlık statüsünün geldiğinin altını çizerek, “Bugünkü toplantımızın ana konusu Türkmenistan’ın yakında kutlayacak olduğu ‘Tarafsızlık Bayramı’. Bu bayram aynı zamanda BM Genel Kurulu tarafından onaylanmış ‘Uluslararası Tarafsızlık Günü’dür.” diye konuştu.
Türkmenistan’ın bağımsızlığının ilk günlerinden itibaren tarafsızlık ilkelerini dış politikasının temeline oturttuğunun altını çizen Amanlıyev, Temmuz 1992’de Türkmenistan’ın Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatının Helsinki Zirvesi’nde ilk defa pozitif tarafsızlığı dış politika yolunun temel içeriği olarak ilan ettiğini hatırlattı.
Amanlıyev, “12 Aralık 1995’ten itibaren Türkmenistan’ın anayasası gereğince Türkmenistan’ın Tarafsızlığı Bayramı 22 senedir ülkemizde kutlanıyor.” ifadelerini kullandı.
BM tarafından kabul edilen bu statünün Türkmenistan için çok önemli ve anlamlı olduğunun altını çizen Amanlıyev, bu kararın uluslararası ilişkiler tarihi açısından bir ilk olduğunu vurgulayarak, “Bu karar, Türkmen devletinin barışsever politikasının dünya camiası tarafından desteklendiğinin ve geniş bir kabul gördüğünün bir göstergesidir.” diye konuştu.
Türkmenistan’ın etkili girişimleri ve öncülü sonucunda BM Genel Kurulu , 2 Şubat 2017 tarihinde aldığı kararla, 12 Aralık tarihini” Uluslararası Tarafsızlık Günü” olarak kabul etmiştir. Her sene BM üyesi ülkeler tarafından kutlanacaktır.
Aralık 2007’de Aşkabat’ta kurulan ,”Merkez Asya için BM Önleyici Diplomasi Bölge Merkezi”nin Türkmenistan’da kuruluşunun 10. yılı nedeniyle ve BM “Uluslararası Tarafsızlık Günü” kararı gereğince 12 Aralık’ta Türkmenistan’da ulusal ve uluslararası bayram etkinlikleri düzenlecektir.Bu anlamlı Bayram, tüm insanlığa adanmıştır.Kutlu olsun.