Sanayii

batmak

üzere…

 

Necdet Buluz

 

 

Ekonomideki kötü gidiş sürüyor. Enflasyon ve pahalılık sanayii de etkiliyor. Daha açıkça ifade etmek istersek sanayii sektörü batmak üzere.

 

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) anketinin Aralık 2024 dönemi sonuçları açıklandı.

 

Eşik değer olan 50.0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, Kasım ayında 48.3 olan Manşet PMI aralıkta 49.1’e yükselerek imalat sektöründeki yavaşlamanın son 8 ayın en düşük oranında ve çok ılımlı düzeyde gerçekleştiğine işaret etti. Sektördeki faaliyet koşullarında bozulmanın durma noktasına yaklaşması, son ankette birçok alt endeksin çizdiği görünüm ile tutarlılık sergiledi.

Talepteki nispi iyileşme sinyalleriyle birlikte üretimde düşüş ılımlı düzeye geriledi ve 9 aylık mevcut yavaşlama döneminin en düşük oranında gerçekleşti. Buna karşılık talepte süren baskılara bağlı olarak yeni siparişlerde yavaşlama devam etti. Söz konusu yavaşlama halen belirgin olmasına rağmen nisan ayından bu yana en düşük seviyede kaydedildi.

 

Benzer şekilde yeni ihracat siparişlerinde de daralma daha hafif gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki yavaşlık nedeniyle imalatçılar satın alma faaliyetlerini, stok düzeylerini ve istihdamı azalttı.

 

İstihdamdaki gerileme, Kasım ayındaki artışı takip etti. Ancak her üç göstergede de düşüşler son derece ılımlı seviyede gerçekleşti. Girdi maliyetleri Aralık ayında belirgin bir şekilde arttı ve firmalar bu artışı ham madde fiyatlarındaki yükseliş ile Türk lirasının dolar karşısındaki değer kaybına bağladı.

 

Girdi maliyetleri enflasyonu son üç ayın en yüksek seviyesine çıkmasına rağmen 2024 yılı ortalamasının çok altında kaldı. Nihai ürün fiyatları enflasyonu ise beş yıldan uzun bir dönemin en düşük hızına geriledi ve artış ılımlı düzeyde kaydedildi. Bazı firmalar ham madde maliyetlerindeki artış nedeniyle nihai ürün fiyatlarını yükseltirken diğerleri ise satışlarını güvence altına alma çabasıyla müşterilerine fiyat indirimleri sağladı.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Aralık ayı raporuna göre, Kasımda anket kapsamında izlenen 10 sektörden 9’u üretimini yavaşlatırken, Aralıkta bu sayının 7’ye inmesi nispi bir iyileşmeye işaret etti.

 

Üretimde en sert düşüş giyim ve deri ürünlerinde gerçekleşirken, büyüme yalnızca kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri ile gıda ürünlerinde söz konusu oldu. Gıda sektörünün üretiminde artış eğilimi üçüncü aya ulaştı. Elektrikli ve elektronik ürünlerde ise bir önceki aya göre değişim gözlenmedi.

 

Üretimde olduğu gibi yeni siparişlerde de artışlar sadece kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri ile gıda ürünleri sektörleriyle sınırlı kaldı. Diğer sektörlerde ise, ana metal sanayi başta olmak üzere daralma kaydedildi. Yeni ihracat siparişleri de takip edilen 10 kategoriden 7’sinde yavaşladı. İstihdam hacmi, gıda imalatçıları ile makine ve metal ürünleri firmalarında artarken diğer sektörlerde düşüş sergiledi.

 

Çalışan sayılarında en belirgin azalma ise giyim ve deri ürünleri sektöründe yaşandı. Benzer bir tablo satın alma faaliyetlerinde de gözlendi. Girdi alımları yalnızca kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri ile gıda sektörlerinde artış kaydetti.

Aralık ayında enflasyonist baskıların hafiflediğine ilişkin sinyaller güçlendi. Sektörlerin çoğunluğunda girdi maliyetlerindeki yükseliş Kasım ayına göre hız kesti. Girdi fiyatlarında en hızlı artış metalik olmayan mineral ürünlerde, en yavaş artış ise ana metallerde gerçekleşti.