CHP’li Süllü:
“KADINLARIN SİYASETTE TEMSİLİYETİ ARTMALI”
KADINLAR EŞİT TEMSİLİYET İSTİYOR: 90 YIL SONRA NE DURUMDAYIZ?
CHP Eskişehir Milletvekili Dr. Jale Nur Süllü, Türk Kadınının Seçme ve Seçilme Hakkı elde
etmesinin 90. yıl dönümü nedeniyle yaptığı açıklamada, Türkiye Cumhuriyeti’nin kadın
vatandaşları olarak, Cumhuriyet kazanımlarındaki geri gidişlere dikkat çekti. Süllü,
“Cumhuriyet’e borçlu olduğumuz seçme ve seçilme hakkının elde edilmesinin üzerinden 90
yıl geçmiş olmasına karşın, kadınların karar mekanizmalarında yeterince yer alamaması ve
TBMM’de düşük oranla temsiliyeti, kabul edilebilir bir durum değil” dedi.
Süllü açıklamasında:
“Dünyada, yüzyıllarca süren kadın hak mücadeleleri tarihi ile kıyaslandığında, tarihimizde
Tanzimatla başlayan, Meşrutiyetle şekillenen kadınların toplumsal yaşamda var olma
çabalarının ve ilk siyasal girişiminin de Cumhuriyetin ilanı ile kazanıma dönüştüğünü
görüyoruz. 1923 yılında Kadınlar Halk Fırkası adı ile kadın partisi kurma girişimi, 1909’dan
beri yürürlükteki Seçim Kanunu nedeniyle Türk Kadınlar Derneği’ne dönüşmesi ile
sonuçlanmıştı. Kadınlar, Atatürk’ün peşi sıra devrimleri ile eğitim, toplumsal yaşam, iş ve
aile yaşamında pek çok kazanımlar elde etseler de siyasal hakları için, 1930 yılına dek
beklemek zorunda kalmışlardı.
3 Nisan 1930 tarihinde Belediye Kanunu ile Belediye seçimlerine katılma, 26 Ekim 1933’te
Köy Kanunu’nda değişiklik ile muhtarlık ve köy ihtiyar heyeti seçimlerinde seçme, seçilme
hakkı elde etmişlerdir. 5 Aralık 1934’de Başbakan İsmet İnönü ve 191 milletvekilinin
sunduğu Anayasa ve Seçim Kanunu'nda değişiklik öngören yasa önerisinin oybirliği ile kabul
edilmesiyle 20 yaş üstü kadınlar seçme, 30 yaş üstü kadınlar, seçilme hakkı elde etmişlerdi.
Burada dikkat çekmek istediğim nokta, tam 90 yıl önce, Atatürk’ün önderliğinde tamamı
erkek olan Türkiye Büyük Millet Meclisinde, kadınların milletvekili olarak seçme ve seçilme
hakkının oybirliği ile kabul edilmiş olmasıdır. Bugün, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde
kadınlar ile ilgili verilen yasa tekliflerinin, araştırma önergelerinin içinde kadınların da
bulunduğu iktidar partileri tarafından reddedildiği düşünüldüğünde, liderlerin, mevcut
iktidarın kadına bakış açısının önemi, bir kez daha gözler önüne serilmektedir.
TBMM’DE KADIN TEMSİLİYETİ NEDEN HÂLÂ YETERSİZ?
1935 seçimlerinde 17 kadın milletvekili temsiliyeti ile dünyada ikinci sırada yer alan Türkiye
günümüzde 2023 seçimlerinde yüzde 20,1 kadın milletvekili oranı ile Cumhuriyet tarihimizin
en yüksek oranına sahipse de dünya sıralamasında Moritanya’dan sonra 113. sırada yer
almaktadır.
Türk kadınının seçme ve seçilme hakkını elde etmesini kutladığımız bugünlerde, Atatürk
Devrimleri’nin en önemlilerinden birisi olan siyasal hak kazanımları ile minnetle gurur
duyuyorsak da Ata’mızın söz ettiği gibi, yetki ve yeterlilikte sahip olamamayı, toplumun
yüzde 50’sini oluşturan kadınların karar mekanizmalarında yeterince yer almamasını, hele
hele Türkiye Büyük Millet Meclisinde bu denli düşük oranla temsil edilmesini kabul
etmiyoruz.

“EN BÜYÜK ENGEL TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ”
Kadınların siyasete katılımında en büyük engel, erkek egemen toplumda var olan toplumsal
cinsiyet eşitsizliği olduğu gibi, düşük oranlı temsiliyet, demokrasinin gerekliliklerinin yerine
getirilmesinde ve kadınların mevcut sorunlarının çözümü önünde de engel oluşturmaktadır.
Bu gün yakındığımız, eşit ise eşit ücret arayışı, kadın yoksulluğu, kadının istihdamda
yeterince yer almaması, kayıt dışı çalışması, çalışma hayatına atılmada engel olan çocuklarını
bırakacakları kurumlardan yoksunluğu, iş yerlerinde uygulanan mobing, reklamlarda,
dizilerde kadın bedeni ve kimliğinin sömürülmesi, çocuk evlilikler, çocuk yaşta gebelikler,
kadının uğradığı, fiziksel, cinsel, psikolojik, dijital şiddet ve her geçen gün artan kadın
cinayetlerinin toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklı olduğunu söylüyoruz.
Kadın temsiliyetinin, kadınlara ait deneyim ve düşünceleri siyasete taşıyarak yeni bakış açıları
ve yöntemlerle demokrasiyi zenginleştireceği; erkek egemen bakışı dengeleyeceği ve tek uçlu
politikaların üretilmesine de engel olacağı kesindir.
SİYASİ PARTİLER YASASI DEĞİŞMELİ
Cumhuriyet Halk Partili milletvekilleri olarak, kadınların siyasette temsilinin artırılması
gerektiğine yürekten inanıyoruz. Bu alan, siyasi partilerin uygulamalarına, karar vericilerine
bırakılacak bir alan değildir; olmamalıdır. Siyasal Partiler Yasası’nda bir değişikliğe ihtiyaç
olduğu açıktır. Cumhuriyet Halk Partisi olarak, 27. Dönemde Meclis’e sunduğumuz Siyasi
Partiler Yasası’nda kadınların siyasette yüzde 50 temsiliyetle yer almasını sağlayacak olan
kanun teklifi, AKP ve MHP oylarıyla reddedilmişti. Ancak, biz bu mücadelemizden vaz
geçecek değiliz. Mücadelemize devam edeceğiz. Daha özgür, daha eşit, tüm farklılıklarıyla
barışık demokrasi ortamını vatandaşlarımızla hep birlikte gerçekleştireceğiz.