İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ORMAN YANGINLARINI TETİKLİYOR

Dr. Emrah AKYÜZ

Kanada’nın Dalhousie Üniversitesi’nde akademik çalışmalar yürüten çevre bilimci
Doç. Dr, Emrah Akyüz, Türkiye’de son dönemde daha fazla görülmeye başlayan orman
yangınlarını değerlendirdi. Küresel ölçekte tüm dünyayı etkileyen orman yangınlarının
ana sebebinin küresel ısınmandan kaynaklanan iklim değişikliği olduğunu belirten
Akyüz, ülkelerinin sera gazı emisyonunu azaltacak politikaları hayata geçirmemesi
durumunda daha şiddetli doğal afetlerin ortaya çıkabileceği uyarısında bulundu.

“Kürese lsınma Orman Yangınlarının Ana Nedenidir”
1980’li yıllardan itibaran küresel ısınma tüm dünyada kendini belirgin bir şekilde
hissettirmeye başlamıştır. Sera gazı emisyonunun artması nedeniyle yeryüzü ortalama
sıcaklığı da artmaktadır. Bu artıştan Türkiye de etkilenmektedir. 1980 yılında Türkiye’de
ortalama yeryüzü sıcaklığı 0.2 dereceyken, bu oran 2024 yılında 2 dereceye kadar çıkmıştır.
Yani son 40 yılda Türkiye’deki ortalama yeryüzü sıcaklığı yaklaşık olarak 2 derece artmıştır.
Artan sıcaklık nedeniyle toprağın neminin azalması ve ormanda bulunan organik maddelerin
ve bitki örtüsünün daha kuru hale gelmesi, ormanların yanma riskini arttırmaktadır.

“İklim Krizinin Etkileri Daha Fazla Artacak”
Küresel ısınmanın neden olduğu iklim değişikliği küresel bir sorundur. Bu sorunun
sorumlusu ise sera gazı emisyonuna neden olan ülkelerdir. Kyoto ve Paris Sözleşmeleri’ne
rağmen sera gazı emisyonu artmaktadır. Çin, ABD, Rusya, Hindistan, Japonya, Brezilya,
Almanya Endonezya ve Kanada dünyada sera gazı emisyonuna en fazla neden olan
ülkelerdir. Bu ülkelerin neden olduğu sera gazı emisyonunun kontrol altına alınmaması
nedeniyle küresel ısınma daha da şiddetlenecektir. Küresel ısınmanın şiddetinin artmasına
bağlı olarak iklimlerde yaşanan hızlı değişim nedeniyle daha şiddetli ve sık orman yangınları,
sel felaketleri ve kuraklık gibi çevre olayları görülecektir.

“Türkiye İklim Değişikliğinden En Fazla Etkilenecek Ülkelerden Bir Tanesidir”
Her ülkenin farklı iklim koşulları ve coğrafi yapıları bulunmaktadır. Türkiye Akdeniz
Havzası içerisinde yer almaktadır. Akdeniz Havası iklim değişikliğine karşı dünyanın en
hassas bölgesidir. Akdeniz Havasında bulunan ülkelerde yeryüzü ortalama sıcaklığı daha
fazla artmaktadır. Sanayi Devrimi sonrası dünyada ortalama yeryüzü sıcaklığı 1,1 derece
artarken, bu oran Akdeniz Havzası’nda 1,5 derece artmıştır. Nitekim son günlerde Akdeniz

Havzası içerisinde yer alan ülkelerde orman yangınlarının sayısının ve sıklığının artması
tesadüfi değildir.

“Orman Yangınlarını Önlemek İçin Daha Fazla Tedbirler Alınmalı”
Küresel ısınmayı bölgesel düzeyde alınan tedbirler ile önlemek mümkün değildir. Fakat
küresel ısınmanın neden olduğu orman yangınlarını önlemek veya etkilerini azaltmak
mümkündür. Bunun için radikal kararların alınması gerekmektedir. Bu kararlardan bazılarını
şu şekilde sırlamak mümkün; (1) Özellikle yaz mevsiminde ormanlık alanlardaki cam, ayna
ve şişe gibi atıklar düzenli olarak toplanmalıdır; (2) ormanlık alanlarda ateş yakılması
yasaklanmalıdır; (3) ormanlık alanlarda mangal yapılması yasaklanmalıdır; (4) yangın
riskinin yüksek olduğu dönemlerde ormanlık alanlara giriş çıkışlar yasaklanmalıdır; (5)
ormanlık alanların yoğun olduğu kentlerde orman yangınları ile mücadelede profesyonel bir
ekip kurulup 24 saat hazır bekletilmelidir; (6) orman yangınları ile mücadelede kullanılan
have ve kara araçları araçlarının sayısı ve kalitesi arttırılmalıdır; (8) ormanlık alanların
çevresinde yaşayan bölge halkına yangınla mücadele eğitimi verilmelidir.

Dr. Emrah AKYÜZ