ATATÜRK HAYRANI HANRİ BENAZUS

YAHYA AKSOY

“…Onun yetişmesinde aldığı temel bilginin,herkesçe kabul edilen yüksek dehası,üstün zekâsı ve hudut tanımayan çalışmasının
payları vardır./ Atatürk dediğinizde bende akan sular durur. Daha genç bir subay olan Mustafa Kemal durduk yerde macera
peşinde koşan sıradan birisi değildi. Tam aksine hayalini kurduğu yeniden doğuşu hayata geçirmeyi düşünen bir idealistti.
Kurduğu cumhuriyetin ne anlama geldiğini nasıl büyük bir nimet olduğunu anlayabilmek için etrafımıza göz atalım. Atatürk
dediğinizde bende akan sular durur. / Onun ve cumhuriyetin önünde hazır bir model de yoktu. Yolunu düşünerek, arayarak
deneyerek açtı. Şartlardan, tarihten yararlandı . / “Atatürk’ü anlatın ki bıraktığı hediyenin kıymetini bundan sonraki torunlarımız
öğrensin” ”H.Benazus
Gazi Mustafa Kemali Atatürk’ün hayatını baştan sona bütün evreleri ile iç ve dış kaynaklardan inceleyen,ömrünü Atatürk’ün fotoğraflarını bulmaya adamış,20 binden fazla
fotoğrafla koleksiyon oluşturan, görkemli sergilere albümlere imza atan ve Altay Spor Kulübü başkanlığı (1985-1987) görevinde bulunan İzmirli iş adamı, araştırmacı- yazar
Hanri Benazus’un tarikimizde unutulmaz özel bir yeri bulunmaktadır. (1)
Atatürk’ün Nazilli Basma Fabrikası’nın açılışını yaptıktan sonra ziyaret ettiği Aydın ilinin Ortaklar köyünde şahsen görme ve konuşma fırsatı buldu Atatürk’ün
kompartmanına götürüp masada karşısına oturttuğu Hanri Benazus,. 1937 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ü, bu sırada Atatürk’ün tabağındaki leblebileri kendisinin
bitirdiğini anlatır ve bu yüzden kamuoyunda “Atatürk’ün leblebilerini aşıran çocuk” olarak tanınır. 17 yaşındayken Atatürk fotoğrafları koleksiyonu yapmaya başladı.
Tarih yeni baştan Çanakkale/Gelibolu/Anafartalar Savaşları ile yazılmaya başlandı” diyen Hanri Benazus’un, uzun araştırmalar sonucunda gerçek bilgi ve belgeler
ışığında yazdığı “Bir Tarih Böyle Yazıldı”, eseri ,tarihimizi doğru kaynaklardan öğrenme fırsatı vermekte.Kurtuluş Savaşı öncesi ve sonrasında yapılan ulusal ve
uluslararası bütün görüşme ve gelişmeleri gerçek kişilerin anlatımı ile kaleme almış ve esere büyük bir akıcılık, heyecan ve gerçeklik özü kazandırmıştır.
“ Bu kitap, 10-15 yıllık araştırmaların ve çalışmaların bir ürünüdür. Hazırlanması için yüzlerce kitap,binlerce belge ve on binlerce sayfalık
Meclis’in 1920-1929 yıllarını kapsayan açık ve gizli celse toplantı tutanaklarını okumak,incelemek, esas anlamlarını,ifadelerini ve hatta cümle
yapılarını güncel Türkçemize çevirmek gerekti.
Özellikle bu araştırma ve incelemeleri yaparken , bunların içinde bizlere “İbret Dolusu Mesajlar” verecek cümleleri seçmek gibi zor fakat zorunlu
bir çalışma yapmak durumunda kaldım.Yine bu çalışmalar sırasında o kadar çok “Bilmediklerimiz,/Bilemediklerimiz” ya da en iyi niyetle
“Unuttuklarımız”la karşılaştım ki anlatamam…. Bu eser, ne bir öykü,ne bir deneme,ne de belgeseldir.Bu eserin yazılışının amacı geçmişimizden
bu günümüze olayları bütün gerçekleğiyle yansıtmak,yarınlarımıza ışık tutmak, “Tarihi Yeni Baştan Yazmak” gibi bir görevi yerine getirmektir.”
Atatürk 24 Ekim 1922 ‘de Amerikan United Pres Muhabiri Edwart King’in “Avrupa ve Amerika kamu oyuna bildirmek istedikleriniz? sorusuna şu
cevabı vermiştir: “…Türkiye halkı her medeni ve yetenekli millet gibi,kayıtsız şartsız hür ve bağımsız yaşamaya kesin karar vermiştir. Bu haklı
kararı bozmaya yönelen her kuvvet,Türkiye’nin sonsuza kadar düşmanı kalır…”(2)
Mustafa Kemal Atatürk,hem Kurtuluşu, hem de Kuruluşu başardıktan sonra 1935 yılında durumu şöyle özetler:
“Uçurumun kenarında yıkık bir ülke…/Türlü düçmanlarla kanlı boğuşmalar…/Yıllarca süren savaş../Ondan sonra, içerde ve dışarda saygı ile
tanınan yeni vatan,yeni toplum,yeni devlet ve bunlşarı başarmak için aralıksız Devrimler…İşte Türk Genel Devriminin bir kısa ifadesi…
Eğitimin,Ulusal Kurtuluş Mücadelesi kadar önemli olduğunu belirtem Mustafa Kemal Paşa 15 Temmuz 1921 tarihinde Anakar’da Maarif Kongresi
(Eğitim Kurultayı) gerçekleştirdi. Cephedeki koşulların zorluğuna rağmen kongrenin ertelenmesine göz yummadı ve açılış konuşmasını kendisi
yaptı:
“Bayanlar, Baylar !… Genel savaşta, yenilgiye uğradık.Düşmanlarımız bunu fırsat bilerek ulusumuzu büsbütün yok etmek istediler.Buna karşı
beliren ulusal şahlanış Ankara’da toparlandı. Bizi yaşatmamak isteyenlere karşı yaşamak hakkımızı savunmak üzere Türkiye Büyük Millet
Meclisi,burada, Ankara’da toplandı.Bugün Ankara,Ulusal Türkiye’nin Ulusal eğitimini kuracak olan Türkiye Öğretmenler Kurultayı toplantısına da
tek uygun yer olmakla övünmektedir…Bugün için ülkenin aydınlanması uğruna ayrılabilcek şey eğitimimizin geleceğine dayanak olacak bir temel
kurmaya yeterli değildir.Anc ak elverişli ve yeterli koşullarla araçları elde edinceye dek geçecek saval günlerinde de tüm bir özenle işlenip
çizilmiş bir ulusal eğitim izlencesi yapmaya,eldeki eğitim ve öğretim kuruluşlarımız bügünden verimli bir çabayla çalıştıracak ilkeleri hazırlamaya
bakmalıyız….eski çağın asılsız uydurmalarından uzak,yaradılışımıza tümüyle uzak,ulusal kişiliğimiz ve tarihimizle uyumlu bir kültürü
kasdediyorum…Çocuklarımız ve gençlerimizi yetiştirirken bütün varlıkları, hakları,birliktelikleriyle çatışan yabancı ögelerle savaşmak gerektiği
aşılanmış olmalıdır…” (3)
H.Benazus eserleri: Niçin Atatürk,M.M.Din Adamları,Sevginin Gizemi,Ekonomi ve Tarım,M.Akif, Spor,Kültür ve Atatrük, Asker Atatürk, Devletçilik
ve Halkçılık, AOÇ, Atatürk ve gençlik, çocuk, Tarım,Eğitim-Öğretim ve Öğretmen,Doğa, Deniz Sevdası, H.B.Veli,Mevlana Felsefesi, Vahdettin ve
M.Kemal, Çanakkale’den Gelibolu’ya, Ölümün Pembe Yüzü,Sarıkamış-Beyaz Ölüm…
Benazus, Atatürk’e karşı duyduğu sevgi ve hayranlığın ürürünü olan Türkiye’nin en geniş Atatürk fotoğrafları koleksiyonunu oluşturan, farklı 20 bin Atatürk fotoğrafını
içeren büyük bir koleksiyona ulaştı.Koleksiyonumda, Çanakkale Savaşı fotoğrafları, Sarıkamış Savaşı fotoğrafları, Nazım Hikmet fotoğrafları, Cumhuriyetimizin Anıt Kadınları fotoğrafları,
İzmir’in işgal dönemi fotoğrafları (15 Mayıs 1919-9 Eylül 1922 arası), Atatürk’ün kişisel yaşamına ait eşyalarına ait özel fotoğrafları, tüm yakın çalışma arkadaşlarının fotoğrafları, Türkiye Büyük
Millet Meclisinin ilk dönemlerine ait Milletvekillerinin fotoğrafları, Atatürk’ün cenaze fotoğrafları (10 Kasım 1938-10 Kasım 1953), İstanbul’un işgal dönemi fotoğrafları, eski İzmir fotoğrafları, eski
İstanbul fotoğrafları, eski Ankara fotoğrafları, annesi Zübeyde Hanımın bireysel ve özel eşyalarının fotoğrafları, eşi Latife Hanım fotoğrafları, kız kardeşi Makbule Hanım’ın fotoğrafları, manevi
çocuklarının fotoğrafları, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki Dönemi fotoğrafları, Yürüyen Köşk fotoğrafları, dönemin Dünya liderlerinin ve yakın çevrelerinin fotoğrafları bulunmaktadır.
Yunanistan, Fransa ve İngiltere arşivlerinden, birçok ülkenin savaş muhabirinden ve ABD’den topladığı Atatürk fotoğraflarının kopyalarını kurum ve kuruluşların
kullanımına açtı. Çanakkale Savaşı’nın görsel arşivini, Yeni Zelanda, Sidney, Canberra, Londra, Paris ve Berlin savaş arşivlerinden elde ettiği 900 kare fotoğrafla
oluşturdu.
Benazus, Atatürk fotoğrafları koleksiyonundan 3105 adetlik fotoğrafı Ankara’da Çankaya Cumhurbaşkanlığı Köşkünde kurulmakta olan Atatürk Müzesine hediye
etmiştir. Karşıyaka’nın Mavişehir mahallesinde yaşadığı caddeye 2022 yılında Benazus’un adı verilmiştir.
Atatürkçülük konularında bilinen 75 kitabı bulunan,koleksiyonları sergilere ve albümlere sığmayan Hari Benazus,yaşlılığa bağlı hastalıklar nedeniyle 15 Ocak 2024
tarihinde İzmir’deki Bayraklı Şehir Hastanesinde hayatını kaybetti.
Benazus, ” İleri yaşlarım da gözlerimde yaşlarla ‘sana kimsenin hor gözle bakmasına son zamanıma kadar izin vermeyeceğim’ der dururum. Çünkü o yalnız benim değil, herkesin,
hepimizin Atatürk’ü. Daha nicelere el uzatacak, yol yordam gösterecek. Kalplere dokunacak. ../Atatürk’ü anlamak bir varoluş kavgasının adıdır…” demiştir.
Atatürk’ün eğitim ve kültür alanından başlayarak çağdaşlaşma yolunda yapılan bütün devrimleri hakında temel kaynaklara ve bilgilere dayanan
açıklamalar ve örneklerle harmanlanan aydınlatıcı bilgiler içeren kitapları hazırlamak için bütün ömrünü veren H.Benazus,tarihimize ve
kültürümüze büyük hizmetlerde bulunarak aramızdan ayrılmış olsa da eserleri ve hizmetleri ile gönüllerde unutulmaz derin izler bırakmıştır.
Tarihe ölmez eserler bırakanlar sonsuz olarak unutulmazlar ve yaşarlar.Benazus ölümsüz eserleri ve hizmetleri ile hep övgü ile anılacaktır…

———————————————————————————————————————
1-27 Mart 1930 tarihinde İzmir’de doğdu. Hanri Benazus’un kökleri 1492’de Elhamra Kararnamesi ile İspanya’dan sürgün edilerek Osmanlı İmparatorluğu’na göç eden Sefarad Yahudisi bir aileye dayanmaktadır. İzmir’in
İşgali sırasında Basmane Garı’nda kâtiplik yaparken işgal kuvvetlerine dair bilgileri cepheye aktaran gizli Kuvâ-yi Milliyeci İsak Benazus’un oğludur.
2- Hanri Benazus- Yeni Baştan Bir Türkiye İçin Bir Tarih Böyle Yazıldı 2.cilt 762 sayfa-İst.OSB/3-Hanri Benazus,Çağdaşlaşma Yoluda Atatürk Devrimleri,2 cilt,TBB Yayını, 1395 sayfa,2019-
Ankara