ABD,slah pazarıda

yine lider…

 

Necdet Buluz

 

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) araştırmasına göre, Avrupa’nın silah ithalatı 2022’de bir önceki yıla oranla yüzde 93 artış gösterdi. Bu artışın bu yıl da sürmesi bekleniyor.

 

SIPRI araştırmacısı Pieter Wezeman, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Rusya’nın Ukrayna işgali Avrupa’daki silah talebinde gerçekten önemli bir artışa neden oldu ve bunun daha fazla etkisi olacak. Büyük olasılıkla Avrupa devletlerinin silah ithalatında artışı sürecek” diyerek son durumu özetledi.

 

Geçen yıla kadar silah sevkiyatı yapılan ülkeler içinde üst sıralarda olmayan Ukrayna ise Katar ve Hindistan’ın ardından üçüncü sıraya yükseldi.

Geçen yıl Avrupa’daki silah sevkiyatının yüzde 31’i Ukrayna’ya gitti. Bağışlarla birlikte Ukrayna’nın silah ithalatı geçen yıl 60 kattan fazla arttı.

 

Bu arada Ukrayna’ya yapılan sevkiyatın ağırlıklı olarak stoklardan kaldırılan silahlar olduğu görüldü.

 

SIPRI araştırmasına göre geçen yıl bir çok sözleşmenin tam miktarı bilinmemekle birlikte küresel silah ticaretinin cirosu 100 milyar doları geçerken, geçen yıl toplam askeri harcamalar ilk kez 2 trilyon doları aştı.

 

Ukrayna savaşının Avrupa’nın silah talebini artırdığını yineleyen SIPRI araştırmacısı Pieter Wezeman, Avrupa ülkelerinin denizaltılardan savaş uçaklarına, insansız hava araçlarından tanksavar füzelere, tüfeklerden radarlara kadar çeşitli silahlar “sipariş ettiğini veya etmeyi planladığını” aktardı.

 

SIPRI araştırmasına göre, 2018 ila 2022 yılları arasında, daha önceki beş yıla oranla Avrupa’nın silah ithalatı yüzde 47 artış gösterirken, dünya genelinde sevkiyatlar bu süre içinde yüzde 5 düştü. Avrupa’da silah ithalatı artarken, dünyanın diğer bölgelerinde silah ithalatında düşüş görüldüğü gözlendi. Örneğin son beş yılda Afrika’da yüzde 40, Kuzey ve Güney Amerika’da yüzde 20, Asya’da yüzde 7 ve Ortadoğu’ya silah sevkiyatı yüzde 9 azaldı. Bir başka büyük değişim göstergesi olarak Ortadoğu geçen yıl dünya toplamının yüzde 32’sini oluşturarak silah ihracatının önde gelen destinasyonu haline geldi.

Dünyada her zaman en fazla silah sevkiyatının yapıldığı Asya ve Okyanus bölgesi geçen yüzde 30 ile ikinciliğe düşerken, Avrupa toplam silah sevkiyatının yüzde 27’sinin adresi oldu. SIPRI’ye göre, silah harcamalarını artıran Çin’in, özellikle ihtiyacı olan silahları kendisini ürettiği görüldü.

 

Toplam Silah sevkiyatının geçen yıl yüzde 10’u Katar, yüzde 9’u Hindistan, yüzde 8’i Ukrayna, yüzde 7’si Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne ve yüzde 5’i Pakistan’a yapıldı. Silah ihracatında yüzde 40 ile ABD’de ilk sırada yer alırken, Rusya yüzde 16, Fransa yüzde 11, Çin yüzde 5 ve Almanya yüzde 4 ile ilk beş sırada yer aldı. 

Küresel silah ihracatındaki payı 2018-2022 yılları arasında yüzde 1.1 olarak seyreden Türkiye, sıralamada 12’nci sırada yer aldı. Bir önceki dört yıllık zaman dilimiyle karşılaştırıldığında, Türkiye’nin küresel payının yüzde 0.5 arttığı gözlendi.

 

Öte yandan iki zaman dilimi arasında Türkiye, silah ihracatını yüzde 69 dolayında artırdı. Türkiye’nin silah ihraç ettiği ülkelerin başında Katar yer aldı. Söz konusu zaman diliminde Türkiye, silah ihracatının yüzde 20’sini Katar’a yaparken, yüzde 17’sini Birleşik Arap Emirlikleri’ne, yüzde 13’ünü ise Umman’a yaptı.