BİRLEŞİK KAMU İŞ “HALKIN ENFLASYONU” ARAŞTIRMASI

OCAK 2023

-GIDA FİYATLARINDAKİ ARTIŞ HIZ KESMİYOR

-EN FAZLA TÜKETİLEN 64 GIDA MARDESİNİN FİYATI OCAKTA BİR ÖNCEKİ
AYA GÖRE YÜZDE 8,1 ORANINDA ARTARKEN, GEÇEN YILIN AYNI AYINA

GÖRE ARTIŞ İSE YÜZDE 135,5 OLARAK GERÇEKLEŞTİ.

-TÜRKİYE’NİN İÇİNDE BULUNDUĞU YÜKSEK ENFLASYON SÜRECİNE
GİRDİĞİ EYLÜL 2021’DE 100 LİRAYA SATIN ALINAN BİR GIDA SEPETİ İÇİN

BU YIL OCAK AYINDA 361 LİRA ÖDEMEK GEREKTİ.

İktidarın faiz indirterek tetiklediği yüksek enflasyon süreci bu yıl da tüm hızıyla devam
ediyor. Halkın günlük harcamalarının en büyük kısmını oluşturan gıda fiyatlarındaki yükseliş
hızı ocak ayında sürdü. Ocakta bir önceki aya göre yüzde 8,1 oranında artan gıda
fiyatlarında geçen yılın ocak ayına göre ise yüzde 135,5 oranında artış oldu. Vatandaşlar, faiz
indirimlerinin başladığı Eylül 2021’de 100 liraya satın aldığı bir gıda sepetine bu yıl ocak
ayında 361 lira ödemek zorunda kaldı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR, fiyatlarını Ankara’daki
marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden
oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Ocak 2023 sonuçlarını
açıkladı.
Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı
herhangi bir koruması bulunmayan, dar ve sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve yoksulların
yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun tahmin edilmesi amaçlanıyor.

AÇLIK RİSKİ ARTIYOR

Yanlış ekonomik politikaların gıda fiyatlarında yol açtığı artış, açlık riskini giderek daha da
büyütüyor. Gıdaya erişimi zorlaştıran fiyat artışları vatandaşları yetersiz ve sağlıksız
beslenmeye zorluyor. Uzmanlar bu durumun, özellikle çocuklarda önemli sağlık sorunlarına
yol açma riski taşıdığını belirtiyor. Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanları ve kamu
emeklilerinin ücret ve aylıkları enflasyon farkları da dâhil yüzde 141 oranında arttı. Asgari
ücretteki artış yüzde 200 oldu, işçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 132,2
oranında arttı. Faiz indirimleriyle Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına
sürüklendiği eylül ayından bu yana gıda fiyatları ise yüzde 361 oranında arttı. Diğer bir
ifadeyle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepetini satın almak için yıl ocak

 

ayında 361 lira ödemek gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin Eylül 2021’deki 100 liralık
geliri bu gün 241 lira, asgari ücretlininki 300 lira, işçi ve bağımsız çalışan emeklisininki ise
232 lira oldu.

AYLIK FİYAT ARTIŞI

Ocakta, gıda fiyatlarındaki artışta yağ dışındaki bütün harcama gruplarında yaşanan yüksek
oranlı zamlar belirleyici oldu. Aylık fiyat artışına en büyük katkıyı ise et, sebze ve süt ve
süt ürünleri yaptı.
GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM
(Ocak 2023; %)

Bir Önceki
Aya Göre

Yıllık 12 Aylık
Ortalamalara
Göre

Ekmek, pirinç, un, bulgur,
makarna

0,8 113,5 151,3
Et-Balık 16,3 94,0 95,6
Süt, süt ürünleri, yumurta 6,6 104,0 110,6
Yağ -1,8 40,7 82,1
Meyve 5,8 240,3 224,2
Sebze 15,3 343,4 380,6
Bakliyat 2,3 51,9 103,0
Diğer 3,6 105,4 109,8
Ortalama 8,1 135,5 152,6
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, ocakta bir önceki aya göre yüzde 0,8 oranında artış
kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 16,3 oranında artış yaşanan ocak ayında süt ve
süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 6,6 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise
yüzde 1,8 oranında düşüş oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 5,8 oranında arttığı ocakta sebze fiyatlarında, bir önceki aya göre
ortalama yüzde 15,3 oranında artış yaşandı.
Kuru bakliyat fiyatlarının yüzde 2,3 arttığı ocakta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda
maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 3,6 oranında artış
kaydedildi.

Böylece, vatandaşlar mevcut gıda
tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın
alabilmek için ocakta, bir önceki aya göre yüzde 8,1 oranında daha fazla para ödedi.

YILLIK DEĞİŞİM

Bu yıl ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında
yüzde 113,5, et-balık fiyatlarında 94, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 104
oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 40,7 oranında arttı. Meyve
fiyatları yüzde 240, sebze fiyatları ise yüzde 343 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları
son bir yılda yüzde 51,9, diğer gıda fiyatları ise yüzde 105,4 oranında zamlandı.

 

Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar gıda fiyatlarındaki
yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret
ediyor.
YILLIK ORTALAMA ARTIŞ
Gıda fiyatlarındaki son 12 aylık ortalama fiyatlar esas alınarak yapılan hesaplamaya göre ise
152,6 oranında artış yaşandı.

Mehmet Balık

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu

Genel Başkan