DOĞU KARADENİZ DEMİRYOLU TARTIŞILMAYA DEVAM EDİYOR
Hızlı Demiryolu Yapım Dairesi Emekli Başkanı İnş. Yük. Müh. Mustafa Babal
“Doğu Karadeniz İçin, Sıradaki En Önemli Altyapı Projesi, En Yakınında
Bulunan Mevcut Demiryollarının, Doğu Karadeniz Sahillerine Uzatılmasıdır”
açıklaması yaptı.
Haber:Hayati Akbaş
HOPA- Hızlı Demiryolu Yapım Dairesi Emekli Başkanı İnş. Yük. Müh. Mustafa Babal
“Doğu Karadeniz İçin, Sıradaki En Önemli Altyapı Projesi, En Yakınında Bulunan
Mevcut Demiryollarının, Doğu Karadeniz Sahillerine Uzatılmasıdır” açıklaması yaptı.
Babal tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Ankara- İstanbul
arası başta olmak üzere hızlı tren projeleri başlamış ve hükümetler ciddi önem
vererek devlet politikası haline gelmiştir. Bugüne kadar Ankara- Eskişehir, Ankara-
Konya ve Ankara- İstanbul hızlı tren hatları işletmeye açılmıştır. Ülkemizde 2023
Vizyon projelerinde 10.00 km hızlı demiryolu ve 4.000 km konvansiyonel demiryolu
yapımı programa alınmıştır. Böylece, karayoluna göre çok ekonomik olan demiryolu
yük ve yolcu taşımacılığındaki payını ciddi şekilde artırılması hedeflenmiştir. Avrupa-
Asya koridorunda taşımacılık payının artırılması da ilgili ülkelerle işbirliği sağlanmış
ve kararlaştırılmıştır
Hükümetlerimiz tarafından yapılan demiryolu yatırımları ile, yük
taşımacılığımızın mevcutta %6’dan ilk etapta %20’ye çıkarılması hedeflenmiştir.
Demiryolu hatlarımız hep batı-doğu istikametindedir, kuzey-güney
istikametinde ise demiryolu azdır. Doğu Karadeniz’de hiç yoktur Şekil-1.
Doğu Karadeniz’e demiryolu söz konusu olduğunda, Doğu Karadeniz sahiline
daha çok yakın olan ve yaklaşan demiryollarının bağlanması öncelikli akla gelmelidir
Şekil-2. Gürcistan Batum’daki mevcut demiryolu, Hopa Limanımıza sadece 32 km dir,
ve sınırımıza 16 km’dir. Buradan batıya doğru Rize Lojistik Merkezine devam
ettirilmeli, oradan da Trabzon Limanına yani Erzincan’dan gelecek demiryoluna
bağlanmalıdır. İleride daha geniş belirteceğim gibi Batum’dan gelecek bu sahil hattı,
İpekyolu taşımacılığı için çok önemlidir. Ankara- Sivas hızlı demiryolu tamamlanmak
üzeredir ve bu yıl işletmeye açılacağı duyurulmuştur. Devamı olan Sivas- Erzincan
demiryolu projesi İnşaatı hızla devam etmektedir. Erzincan’a gelecek olan bir hızlı
demiryolu, Trabzon- Rize eksenine 180 km yaklaştı demektir. Erzincan’dan Sahile
inecek demiryolu projeleri yaptırılmış, orta vade programa alınmıştır.
Doğu Karadeniz’e, doğudan gelecek İpek Demiryolu ve güneyden gelecek bir
demiryolu, buranın kaderini değiştirecektir. Erzincan’dan Karadeniz’e alternatif
demiryolu hatları projeleri çalışılmıştır. Erzincan-Trabzon, Erzincan- Tirebolu,
Erzincan-Of-İyidere ve Erzurum-Rize gibi. Karadeniz’e inen bir demiryolu, Trabzon’a,
Rize’ye, Giresun’a, Hopa ve Batum’a bağlanması Doğu Karadeniz’i ciddi şekilde
kalkındıracaktır. Trabzon- Sarp arası demiryolu ön projesi de yapılmıştır. Sivas-
Erzincan demiryolu inşaatı devam ettiğine göre, Erzincan- Doğu Karadeniz demiryolu

projesinin peşine düşmeliyiz. Bölgemizin geleceği, ekonomik kalkınması için önemli
olan budur.
İnşaatı devam eden Rize İyidere Lojistik Merkezine demiryolunun bağlanması
çok önem kazanmaktadır. Çünkü karayolu ve denizyolunun bulunduğu bir Lojistik
Merkezinin demiryolu entegrasyonu kombine taşımacılık bakımından çok önemlidir
ve olmazsa olmazdır. Aksi takdirde Lojistik- Kombine taşımacılık kavramı ve
işletmeciliği eksik kalacaktır.
Karadeniz’den Erzincan’dan bağlanacak olan hızlı demiryolu hattı ile
Karadeniz insanı Erzincan’a 1 saatte, Ankara’ya 4,5 saatte ve İstanbul’a 7,5 saatte
gidilebilecektir. Yük taşımacılığı açısından değerlendirildiğinde; iç, doğu ve güney
illerimizden ve GAP (Güney Doğu Anadolu Projesi) Harran Ovası ve Diyarbakır’dan
Karadeniz’e, Lojistik Merkezlerimize, Avrupa ve Karadeniz’de sahili bulunan ülkelere
ve limanlarına önemli bir yük-yolcu ulaşım arteri açılmış olacaktır.
Ankara’dan Samsuna planlanan hızlı demiryolunun, Karadeniz sahilinde önce
Fatsa’ya kadar uzatılması, oradan da Sarp’a kadar uzatılması zaman zaman
gündeme gelmektedir. Bu hat, yük işletmeciliği açısından fizibl çıkmaz, çünkü yolu
bedava olan ve nakliye maliyeti dörtte bir olan denizyolu mevcuttur. Bu hattın
boyunun 900 km olduğu ve maliyeti göz ardı edilmemelidir. Ancak uzun vadede
ihtiyaçların şekillenmesine göre ele alınması söz konusu olabilecektir.
Doğu Karadeniz’de ve Limanlarında Demiryolu bağlantısı yoktur, oysa Doğu
Karadeniz ve Limanları, Çin-Avrupa ulaşım arterinde Orta Koridor denen güzergâh
üzerindedir ancak önemi anlaşılamamıştır! Şekil-4. Doğu Karadeniz ve limanları, yeni
bir proje ile Avrupa’nın ortasındadır!
Çin-Avrupa ulaşım arterine bağlamak için ilk yapılacak yeni proje, Batum’da
mevcut olan, Çin’den ve Türk Devletlerinden gelen demiryolunu Hopa limanına
bağlamaktır. Batum- Hopa arası sadece 32 km’dir, yaklaşık yapım maliyeti 250
milyon dolardır. Hopa Limanı, Avrupa şehir limanlarına, Karadeniz ve Tuna Nehri ile
bağlanacaktır, devamında, Hopa Limanı demiryolu hattı, Rize Lojistik Merkezine ve
oradan da Diyarbakır-Erzincan-Trabzon demiryoluna bağlanmalıdır Şekil-5. Bu Proje
ile, Doğu Karadeniz ve Limanları, Çin-Avrupa Ulaşım Arteri olan Orta Koridorunda
Yerini Alacaktır. Doğu Karadeniz ve Ülkemiz, ekonomik olarak yeni bir ivme
kazanacaktır.
Çin- Avrupa arasında- İpekyol’unda nakliye ticareti hacmi yaklaşık 600 milyar
Dolar civarındadır. Bu nakliye daha çok Güney Koridordan gemilerle yapılmaktadır ve
25 gün sürmektedir. Kuzey Koridor ise Rusya üzerinden demiryolu ile yapılmaktadır
ve daha uzun zaman almaktadır, savaş durumu da göz önüne alındığında bu
koridordan nakil oranı daha da düşecektir. Türkiye ise Orta Koridordadır, en kısa
yolundadır, geçen yıl yapılan blok trenlerle Pekinden Londra’ya yük treni 16 günde
gitmiştir, haliyle en kısa sürede gidebilen bir durum oluşmuştur. Ülkemiz, Orta
Koridorda bulunmasına rağmen, 600 milyar dolar pastadan payını alamamaktadır.

Orta Koridoru güçlendirmeli ve alternatif ulaşım modlarını gerçekleştirmelidir. Bu
konuda Çin ile ciddi işbirliklerimiz vardır ancak yavaş ilerlemektedir. Türkiye ve Çin
arasında 2017/10171 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile işbirliği yapılarak “Türkiye
üzerinden Avrupa-Çin demiryolu koridorunun ortak olarak geliştirilmesi” esas
alınmıştır. Ayrıca Dış İşler Bakanlığımızın “Çok Taraflı Ulaştırma Politikasında” Orta
Koridorun geliştirilmesi hakkında Anlaşmaların yapıldığı ve uygulama esasları
belirtilmektedir. Ülkemizin bu anlaşmalar ve bakış açısına göre, Avrupa-Çin
İpekyol’unda 600 milyar dolarlık nakliye pasta payında payını artırılması için Orta
Koridorun bulunduğu Anadolu üzerinden alternatif ulaşım modlarını geliştirmelidir ve
Batum- Hopa- Rize Lojistik Merkezi- Trabzon sahiline gelecek demiryolu ve bu
limanlardan denizyolu ile Avrupa’ya ulaşım modu, birinci öncelikli bir alternatif yoldur.
Zaman kaybetmeden hayata geçirilmelidir.
Kısaca; Doğu Karadeniz için, öncelikle Batum’dan batıya uzatılarak Bölgeyi
tarihi İpekyol’una bağlayacak demiryolu projesi ve bakir bir ulaşım arteri olan
Güneyden gelerek denize inecek demiryolu projesi ile gerçekçi, fizibl, bu yöreyi şaha
kaldıracak demiryolu projeleri hayata geçirilmelidir.
Trabzon Havalimanı, Karadeniz otoyolu, Rize- Artvin Havalimanı, Rize İyidere
Lojistik Merkezi ve diğer limanlarımızdan sonra; Bölgemizi, Kombine Taşımacılık
bakımından her yönden kavşak haline getirecek olan demiryolu bağlantı projeleri, en
önemli altyapı projeleridir”.