Dünya silah

üretiminde de

iddialıyız….

 

Necdet Buluz

 

Geçen yıl yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınının tedarik zincirinde neden olduğu sıkıntılara rağmen, dünya genelinde silah satışları artışını art arda yedinci yıla taşıdı.

 

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) raporuna göre, savunma sektöründeki en büyük 100 şirketin 2021’de silah ve askeri hizmet satışları bir önceki yıla göre yüzde 1,9 artışla 592 milyar dolara ulaştı. Böylece satışlar 7 yıldır art arda arttı. Raporda, geçen yıl artışın bir önceki yıla göre daha yüksek olduğuna dikkat çekilirken, ancak yine de söz konusu artışın Kovid-19 öncesi dört yıl ortalaması olan yüzde 3.7’lik artışın altında kaldığı belirtildi.

 

Tedarik zinciri sıkıntılarının 2021’de silah ticaretini engellemeye devam ettiğine yer verilen raporda, Rusya-Ukrayna savaşının bir sonucu olarak bu sıkıntıların muhtemelen daha da kötüye gideceği ifade edildi. Rapora göre, küresel silah satışları en az 2015’ten bu yana istikrarlı bir şekilde artarken, SIPRI, Çinli şirketleri ilk kez yıllık listesine dahil etti.

 

Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna savaşının dünya çapındaki silah şirketleri için tedarik zinciri sıkıntılarını arttırdığına yer verilen raporda, Batılı ülkeler için Rusya’nın silah üretiminde kullanılan hammaddelerin önemli bir tedarikçisi olduğu vurgulandı. SIPRI’nin Askeri Harcama ve Silah Üretim Programı Direktörü Lucie Beraud-Sudreau konuya ilişkin değerlendirmesinde “Devam eden tedarik zinciri sıkıntıları olmasaydı, 2021’de silah satışlarında daha da fazla büyüme bekleyebilirdik” ifadesini kullandı. Savunma sektöründeki büyük ve küçük ölçekli şirketlerin geçen yıl boyunca tedarik zincirinde kesintiler bildirdiğini aktaran Beraud-Sudreau, uçak üreticisi Airbus gibi bazı şirketlerin işgücü sıkıntısını rapor ettiklerini belirtti.

2018’den bu yana listenin başındaki beş firmanın tamamının ABD merkezli olması dikkati çekti. Bu firmalar Lockheed Martin, Boeing, Northrop Grumman, Raytheon ve General Dynamics olarak sıralandı. Küresel savunma sektöründeki en büyük 100 şirket içindeki ABD’li toplam 40 şirket, 2021’de 299 milyar dolarlık silah satışı yaparak, reel olarak bir önceki yıla göre yüzde 0,8 artışla tüm satışların yüzde 51’ini karşıladı.

 

Listedeki sekiz Çinli silah şirketinin toplam satışlarının bir önceki yıla göre yüzde 6,3 artışla 109 milyar dolara yükselmesi dikkati çekti. Çinli üreticilerinden dördü listede ilk 10’da yer aldı. İlk 100 şirket içinde merkezi Avrupa’da bulunan 27 şirket yer alırken, bunların toplam silah satışları yüzde 4.2 artarak 123 milyar dolara ulaştı.

 

Rusya-Ukrayna savaşından sonra Alman ordusuna yeni silahlah almaya başlayan Almanya’da, Rheinmetall, ThyssenKrupp , Hensoldt ve Diehl’in silah satışları geçen yıl, bir önceki yıla göre yüzde 5.6 artarak 9.3 milyar dolara çıktı. İlk 100’de yer alan 6 Rus şirketinin satışları, 2021’de yüzde 0.4 artarak 17.8 milyar dolara yükseldi. Listeye geçen yıl girmeyi başaran ASELSAN 56. sırada, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii de 84. sırada yer aldı. İki şirketin satışları toplamda yüzde 12 artarak 3 milyar 360 milyon dolara ulaştı. SIPRI, kurulduğu 1966’dan bugüne çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi alanlarda araştırma, rapor ve analizler hazırlıyor.