BİRLEŞİK KAMU İŞ “HALKIN ENFLASYONU” ARAŞTIRMASI

EKİM 2022

-GIDA FİYATLARININ ÖNLENEMEZ YÜKSELİŞİ

-EN FAZLA TÜKETİLEN 64 GIDA MADDESİNİN FİYATI EKİMDE BİR

ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜZDE 6,3 ORANINDA ARTTI.
– GIDA FİYATLARINDAKİ SON BİR YILDAKİ ARTIŞ İSE YÜZDE

177,5’E ULAŞTI.

-EKİM 2021’DE 100 LİRA OLAN ÜCRET 185,6 LİRAYA ÇIKARKEN,
AYNI AY 100 LİRAYA SATIN ALINAN BİR GIDA SEPETİNİN
TOPLAM MALİYETİ İSE BU YIL EKİMDE 277,5 LİRA OLDU.
-GIDADA YILIN İLK ON AYLIK DÖNEMİNDEKİ FİYAT ARTIŞI İSE

110,6’YA ULAŞTI.

Halkın harcamalarının en büyük kısmını oluşturan gıda fiyatlarındaki
yükseliş ekim ayında mevsimlik etkilerin de devreye girmesiyle hızlanarak
devam etti. Ekimde bir önceki aya göre yüzde 6,3 oranında artış kaydedilen gıda
fiyatlarındaki on aylık artış ise yüzde 110,6’yı buldu. Kamuda çalışanların ve
kamu emeklilerinin ücret ve aylıklarının enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6
oranında arttığı son bir yıllık dönemde de gıda fiyatlarındaki artış ise bunun bir
kat fazlasıyla yüzde 177,5 oldu.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi, KAMUAR’ın, fiyatlarını
Ankara’daki marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64
temel gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı gıda fiyatları
endeksinin Ekim 2022 sonuçları açıklandı.
Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve
enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan, dar ve sabit gelirlilerin,
ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun tahmin
edilmesi amaçlanıyor.

AÇLIK RİSKİ ARTIYOR

Yanlış ekonomik ve tarımsal politikaların gıda fiyatlarında yol açtığı artış,
ülkedeki açlık riskini giderek büyütüyor. Gıdaya erişimi zorlaştıran fiyat artışları
vatandaşları yetersiz ve sağlıksız beslenmeye zorluyor. Uzmanlar bu durumun,
önemli sağlık sorunlarına yol açma riski taşıdığını belirtiyor. Son bir yılda kamu
çalışanları ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıkları enflasyon farkları da dahil
yüzde 85,6 oranında arttı. Asgari ücretteki artış yüzde 94,6 oldu, işçi ve bağımsız
çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında arttı. Buna göre geçen yıl
ekim ayında 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için bu yıl ekim ayında 277,5
lira ödemek gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin 100 liralık geliri ise 185,6
lira, asgari ücretlininki 194,6 lira, işçi ve bağımsız çalışan emeklisininki ise 178,6
lira oldu.

AYLIK FİYAT ARTIŞI

Ekimde, gıda fiyatlarındaki artışta bütün harcama gruplarında yaşanan yüksek
oranlı zamlar belirleyici oldu. Bu orana en büyük katkıyı ise mevsimlik
nedenlerin de etkisiyle sebze fiyatları yaptı.

Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, ekimde bir önceki aya göre yüzde 8,5
oranında artış kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 1,9 oranında artış
yaşanan ekim ayında süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 5,7
oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 0,9 oranında artış oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 1,7 oranında arttığı ekimde sebze fiyatlarında, bir
önceki aya göre ortalama yüzde 20,2 oranında artış yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 2 arttığı ekimde, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri
gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 6,3
oranında artış kaydedildi.
Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64
gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için ekimde, bir
önceki aya göre yüzde 6,3 oranında daha fazla para ödedi.
OCAK-EKİM DÖNEMİ

Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara doğru hızla gittiği bu yılın ilk dokuz aylık
döneminde gıda fiyatlarındaki artış ise üç haneli oranlara çıkarak yüzde 110,6
oldu.
Ocak-ekim döneminde ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 114,8
oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 59,7, süt, süt ürünleri ve yumurta
fiyatları yüzde 74,2, yağ fiyatları yüzde 35,7, meyve fiyatları yüzde 205,2, sebze
fiyatları yüzde 256,9, bakliyat fiyatları yüzde 60,5, diğer gıda maddelerinin
fiyatları da yüzde 111,6 oranında arttı.

YILLIK DEĞİŞİM

Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Ekim 2021’e göre) yüzde 177,5 oranında artış
gözlendi. Diğer bir ifadeyle vatandaşlar Ekim 2021’de 100 liraya dolan bir gıda
sepeti için bu yıl aynı ay 279,3 lira ödemek zorunda kaldılar.
Bu yıl ekimde geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna
fiyatlarında yüzde 184,4, et-balık fiyatlarında 110,8, süt ve süt ürünleri ile
yumurta fiyatlarında yüzde 150,2 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ
fiyatları yüzde 98,2 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 229,9, sebze fiyatları
ise yüzde 389,9 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde
130,9, diğer gıda fiyatları ise yüzde 144,8 oranında zamlandı.
Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar gıda
fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya
devam edeceğine işaret ediyor.