Tayvan, çip üretiminde

lider durumda…

 

Necdet Buluz

 

Son günlerde Tayvan gündemden düşmüyor. Çin’in “Tayvan ülkemizin bir parçasıdır” söylemleri, diğer yandan

Amerika’nın Tayvan’a verdiği destek bölgede gerilimi artırıyor.

Bütün bu olumsuzluklara rağmen Tayvan bölgede gelişmeye devam ediyor. Çip üretiminde dünya liderliğini elinde bulunduran Tayvan için “Dünyanın geleceğini elinde tutuyor” görüşü ön plana çıkıyor.

Tayvan çip endüstrisinin 2022’de 157.3 milyar dolar büyüklüğe ulaşacağının öngörüldüğü bildirildi.

Tayvan ajansı CNA’nın haberine göre, uluslararası çip endüstrisi kuruluşu SEMI’nın Tayvan Şubesi Başkanı ve Küresel Pazarlama Şefi Terry Tsao, sektördeki sermaye yatırımlarının bu yıl yüzde 42.1 artışla 48.03 milyar dolara ulaşacağını tahmin ettiklerini açıkladı.

Küresel çip endüstrisinin 2022 sonunda yıllık yüzde 12 artışla 625 milyar dolara ulaşacağının öngörüldüğünü ifade eden Tsao, sektörün orta ve kısa vadede, jeopolitik riskler, pandemi sonrası dönemde tedarik zincirlerinin yönetimi, sürdürülebilir kalkınma ve nitelikli iş gücü açığı gibi zorluklarla karşılaşabileceği uyarısında bulundu.

Bilgisayarlardan akıllı telefonlara, uçaklardan elektrikli araçlara kadar birçok aygıt ve teknoloji temelini oluşturan mikroçiplerin 3’te 2’sinden fazlasını üreten Tayvan, dünya ekonomisi açısından hayati bir işlevi üstleniyor.

Tayvan şirketi TSMC (Tayvan Yarı İletken İmalat Şirketi), küresel üretimdeki yüzde 56’lık payla ‘dünyanın en büyük üreticisi’ olarak sektörün lokomotifi konumunda. Ayrıca Tayvan şirketleri UMC’nin (Birleşik Mikro Elektronik Şirketi) yüzde 7, VIS’nin (Vanguard Uluslararası Yarı İletken Şirketi) yüzde 2, PSMC’nin (Powerchip Yarı İletken İmalat Şirketi) yüzde 1 pazar payı bulunuyor.

Küresel çip arzının merkezindeki Ada’nın, Çin ile olası cepheleşmede tedarik bağlantılarının kesilmesi ihtimali, sektörün geleceği açısından soru işaretleri doğruyor.

Özetleyelim:

Dünyada teknolojik bağımlılığın sembolü haline gelen, kendi küçük fakat etkisi büyük mamul ise yarı iletkenler, yani çipler. Otomotivden elektroniğe kadar birçok sektör, üretim için çiplere bağımlı ve çipler dünyada en çok ticareti yapılan dördüncü ürün durumunda. 2012 yılında dünya çip endüstrisi geliri 300 milyon dolar iken 2021’de bu sayı 583,5 milyar dolara ulaştı. 2022’de dünya çip imalatında yüzde 66 ile Tayvan açık ara lider. En yakın takipçi ise yüzde 17 ile Güney Kore ve Çin de yüzde 8 ile üçüncü sırada.

Geri kalan tüm ülkeler dünya çip üretiminin sadece yüzde 9’unu gerçekleştiriyor. Bu tablo, içinde elektronik bulunan herhangi bir üretim yapabilmesi için başta Tayvan olmak üzere dünya çip üretiminin yüzde 91’ini gerçekleştiren Güney Asya ülkelerine tüm dünyanın ne derece bağımlı olduğunun bir göstergesi. Son haftalara damgasını vuran Çin-Tayvan krizinde olduğu gibi işler kötüye gittiğinde gücü elinde bulunduran ülkeler bağımlı ülkelere karşı çok büyük bir silaha sahipler ve bu silahı gerektiğinde kullanmaktan çekinmiyorlar.

Çin-Tayvan kriziyle ortaya çıkan durumda başta ABD olmak üzere birçok ülke olası çip tedarik probleminden etkilenmemek ve sanayileri için gerekli çipleri kendileri üretebilmek için 2023 sonuna kadar adeta bir seferberlik ilan ederek 446 milyar dolarlık çip yatırım programları açıkladılar. Avrupa Komisyonu’nun geçtiğimiz şubat ayında çıkardığı Avrupa Çip Yasası, AB içinde yarı iletken araştırma ve geliştirmeyi desteklemeyi ve Avrupa’nın başka ülkelerden satın aldığı çiplere bağımlılığını azaltmayı amaçlıyor.

İlk etapta 11 milyar dolarlık yatırım öngören plana göre, 2030 itibarıyla özel ve kamu yatırımları 45 milyar dolara ulaşacak. Hatırlanacağı üzere salgın sonrası ortaya çıkan çip krizinden ilk etkilenen sektörlerden biri otomotiv sektörü olmuştu. Sanayisinin önemli bir kısmını otomotiv üretimi oluşturan Almanya da çip üretiminde bağımsız olmak için yatırım teşvikleri veriyor. Almanya Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanı Robert Habeck, Almanya’nın çip yatırımlarını, “Uluslararası tedarik zincirlerine daha az bağımlı hale gelmek için Almanya ve Avrupa’da çip üretimini güçlendirmek istiyoruz” şeklinde açıklıyor. ABD ise 52 milyar dolarlık fon ile çip üretimini desteklemeyi planlıyor.