Enerji krizi

derinleşiyor…

 

Necdet Buluz

 

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması ve savaşın uzaması enerji krizinin yakamızdan düşmeyeceğini gösteriyor. Özellikle doğalgazdan üretilen elektrik fiyatları bu kış da el yakacak. Odun ve kömür fiyatları da artıyor. Durumu değerlendiren uzmanlar “Fiyatlar kolay kolay düşmeyecek” yorumunu yapıyor.

Bu satırlar yazılırken Rusya Avrupa’ya ihraç ettiği doğalgazı kesmişti. Bundan en fazla etkilenecek olan Avrupa ülkesi Almanya olarak öne çıkıyor. Avrupa bu kış donacak.

Ekonomilerin Covid-19 salgınından toparlanmaya başlaması sonrası arzın enerji talebindeki artışa yetişememesi sonucu geçen yıl eylül itibarıyla kendini hissettirmeye başlayan enerji krizi, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaşın ardından boyut değiştirdi. Mevcut arz-talep dengesizliğine ek olarak Batılı ülkelerin savaş nedeniyle Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar ve Rusya’nın özellikle Avrupa’ya gaz arzını önce kademeli olarak, son olarak da süresiz bir şekilde kesmesi enerji krizini tırmandırdı.

Geçen yıl Eylül’ün başında Avrupa’da en fazla derinliğe sahip Hollanda merkezli doğal gaz ticaret noktası TTF’de işlem gören vadeli kontratların fiyatı megavatsaat başı fiyatı 30 Euro seviyesindeyken, fiyatlar bir yıl boyunca sürekli artış gösterdi ve yüzde 1000 artışla geçen hafta megavatsaat başına 346 Euro’yu gördü.

Bu sadece 1 metreküp doğal gazın fiyatının 66.5 liraya çıkması anlamına geliyor. Türkiye’de son zamlarla birlikte evlerde 1 metreküp gazın fiyatı 6.5, sanayide ise 18 liraya çıktı. Doğal gazın megavatsaat başı fiyatı savaşın başlamasından önceki gün olan 23 Şubat’ta ise 87 Euro seviyesindeydi.

Doğal gazın Avrupa’nın elektrik üretimindeki payının yaklaşık yüzde 25 olması nedeniyle, yüksek gaz fiyatları elektrik üretim maliyetlerine de artış olarak yansıdı.

Kömür fiyatlarının da bu süreçte rekor seviyeye ulaşması ve arz endişeleri nedeniyle Avrupa’nın gösterge elektrik piyasalarından Almanya’da Ağustos’ta elektrik fiyatları ilk kez megavatsaat başına 700 Euro’yu geçti.

Bu rakam 6 ay önce 128 Euro, 1 yıl önce 82 Euro, 2 yıl önce 35 Euro seviyesindeydi. Böylece, elektrik fiyatları da enerji krizinin başından beri Euro bazında yaklaşık yüzde 755 arttı. Avrupa elektrik fiyatlarındaki artışlar, politika yapıcıları elektrik piyasasına müdahale etme konusunda harekete geçirdi.

Londra merkezli düşünce kuruluşu Ember Kıdemli Enerji ve İklim Analisti Sarah Brown, “Avrupa gaz fiyatlarının en az 2025’e kadar megavatsaat başına 100 Euro’nun üzerinde kalması bekleniyor. Bu seviyedeki fiyatlar, elektrik üretiminde doğal gaz kullanılmaya devam ettiği sürece elektrik için de yüksek fiyat anlamına geliyor.

 Avrupa’nın son 10 yılda enerji politikasındaki temel hata ithal ettikleri doğal gazı geçiş kaynağı olarak görmesi ve ucuz ve temiz olan yenilenebilir kaynakları daha hızlı devreye almaması. Fakat şu anda hatalardan ders çıkarıldığını düşünüyorum ve üye ülkeler elektrik tedarikinde temiz kaynakları daha fazla kullanmak için acil adımlar atıyor. Savaş ve enerji krizi, yenilenebilir enerjiye dönüşümü hızlandırdı” diye konuştu.

 

YanıtlaYönlendir