Çankaya Gazetesi
Doğalgaz sıkıntısı
yaşamayacağız…”
Necdet Buluz
Soru şu:
Rusya Avrupa’ya doğalgaz vanalarını kapattı. Türkiye bundan etkilenecek mi? Bu yıl doğalgazda bir sıkıntı yaşayacak mıyız?”
Yanıt Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’den, kendisini dinleyelim:
Elektrikli otomobiller oyunun rengini değiştirdi. Lityum, bizim için altından daha değerli. Altını endüstriyel olarak her yerde kullanamıyorsunuz. Kullandığınız yerler var şüphesiz ama lityum öyle değil. Pilin girmediği yer yok. Enerjiyi bir şekilde mobil taşımanız gerekiyor yanınızda. Bunun için de işte küçük hacimlerde büyük miktarları saklamaktan geçiyor. Nadir toprak elementlerinde rezerv olarak Çin’den sonra dünya ikincisiyiz. NTO olmazsa uçak uçmuyor demektir ya da o özelliklerini kaybediyor yani.
Görüşmelerin hepsi olumlu geçti. Şanghay İş birliği Örgütü bir yerde Batı blokunun dışında Asya odaklı, Avrasya odaklı bir örgüt. Dünya ekonomisinin yine yüzde 25-30’u da o örgüte bağlı ülkelerin gelirlerinden oluşuyor; azımsanacak bir durum değil. O açıdan bizim de hani Doğu-Batı ayrımı yapmaksızın her tarafla ilişkilerimizi dengeli bir şekilde götürüyor olmamız lazım. Türkiye çünkü Asya’nın en batısında, Avrupa’nın en doğusundaki bir ülke, yani hem Asyalıyız, hem Avrupalıyız.
Görüşmelerin hepsi olumlu geçti. Şanghay İş birliği Örgütü bir yerde Batı blokunun dışında Asya odaklı, Avrasya odaklı bir örgüt. Dünya ekonomisinin yine yüzde 25-30’u da o örgüte bağlı ülkelerin gelirlerinden oluşuyor; azımsanacak bir durum değil. O açıdan bizim de hani Doğu-Batı ayrımı yapmaksızın her tarafla ilişkilerimizi dengeli bir şekilde götürüyor olmamız lazım. Türkiye çünkü Asya’nın en batısında, Avrupa’nın en doğusundaki bir ülke, yani hem Asyalıyız, hem Avrupalıyız.
Akkuyu’da bir mutabakat sağlandı başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere Bakanlığımız tarafları bir araya getirmek ve sıkıntıları aşmak için yoğun bir çaba sarf etti. Kısa zaman içinde çalışmalar kaldığı yerden hızlanarak devam edecek. AkkuyuNGS’de bizim için proje takvimi olmazsa olmazımızdır. 2023’te ilk ünitesini işletmeye almamız gerekiyor. Hem Sayın Cumhurbaşkanımız, hem de Sayın Putin de sürece çözülmesi konusunda müdahil oldu.
Karadeniz gazını karaya taşıyacak boru hattında çalışmalar büyük oranda tamamlandı. Bu ayın sonuna kadar ana boru hattı bitmiş olur. Üç boru döşenecek. Üçüncü hat sinyal hatlarının geçtiği kabloları taşıyacak. Hedef, üç hattı da yıl sonuna kadar bitirmek.
Rus gazının Ruble ile ödenmesi konusunda bir mutabakat var. Alıcı ya da satıcı taraftan birisinin parası dolar veya euro değilse ister istemez kur farkı maliyeti oluşuyor. Bu farktan kurtulmuş olacağız. Aslında bu, bugünün konusu değil, bugün çok sıkça konuşuluyor. Ama Sayın Cumhurbaşkanımız üç-dört yıldır birçok ülkeyle yerli paralarla ticaret yapalım, daha çok kazanırız şeklinde bir düşüncesi, stratejisi vardı. İnşallah onu da başlatmış olacağız. Bunun için de merkez bankalarının devrede olması gerekiyor. Çünkü malı alan veya satan doğal olarak bankaya gidiyor. Banka da merkez bankalarının bu konudaki anlaşmalarına göre paraları transfer ediyor. Hangi kur olacak, nasıl transfer olacak, onları da merkez bankaları belirliyor.
Tedarikçiler sevkiyat planına uyduğu takdirde bir sıkıntı yaşamayacağız inşallah. Depolarımız dolmak üzere. Tuz Gölü dolu. Silivri de bu ayın sonuna kadar dolmuş olacak inşallah, onu da gün-gün takip ediyoruz. İki depo zaten yaklaşık 6 milyar metreküp gazı depolamış olacak. Başta Avrupa olmak üzere birçok ülkede büyük sıkıntı var. Vatandaşlarına daha az gazın veya enerjinin tüketilmesi için birçok kararlar alıyorlar. Artık yaptırım noktasına gidiyor. Zaten fiyatlar anormal yükselmiş durumda. Bu sıkıntıyı yaklaşık 1 yıl öncesinden görmüş ve hem elektrik hem de doğal gaz piyasası için tedbirlerimizi o tarihlerde almaya başlamıştık.
Cumhurbaşkanımızın da sıkça dile getirdiği özellikle dar ve orta gelirlinin yükünü alacak şekilde de tarife çalışmalarını da sürdürüyoruz. Yani hâlihazırda doğal gazda konut bazında baktığımızda bugün itibariyle yüzde 80’lik bir sübvansiyon var. Büyük bir rakam. 100 liraya mal ettiğiniz, aldığınız bir ürünü 20 liraya satmaktan bahsediyoruz. Biz bütün arz güvenliğiyle ilgili tedbirlerimizi aldık. Yaklaşık 30 yıldır bu sektörün içerisindeyim, piyasaları da takip ederim. Ne gazda ne elektrikte küresel manada böyle fiyat artışları hiç yaşanmadı. Biz bunu en az yansıtan ülkelerden birisiyiz. 1 metreküp gazın bugün Ankara’da her şey dahil fiyatı yaklaşık 5,7 lira. Ama Berlin’de 43,3 lira, Amsterdam’da bu 66,6 lira.
Avrupa Birliği maalesef bu enerji krizini iyi yönetemedi. Bir araya gelip karar alamıyorlar, geç kalıyorlar. Biz son 1 yıldır fiyatların bu şekilde seyredeceğini öngörerek hem elektrik piyasası tarafında, hem doğal gaz piyasası tarafından birtakım tedbirler almıştık.
