ediyor…

Necdet Buluz

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ile başlayan kriz derinleşerek devam ediyor. Özellikle enerji ve gıdadaki krizin dünyayı tehdit etmeye başladığını görüyoruz. Uzmanlar “İlerleyen aylarda bugünleri arar hale gelebiliriz” uyarısında bulunuyor.

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Genel Sekreteri Rebeca Grynspan, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle başlayan savaşın yarattığı küresel krizin etkilerinin değerlendirildiği son raporu açıkladı.

Hazırlanan son raporla ilgili görüşlerini paylaşan Grynspan, “Bir neslin yaşayabileceği en ciddi küresel küresel krizin eşiğindeyiz. Mevcut küresel kriz 2023’te küresel bir felakete dönüşebilir” dedi.

UNCTAD Genel Sekreteri Grynspan, savaşla gelen küresel krizin gıda, enerji ve finans boyutlarının birbiriyle bağlantılı olduğunu ancak sadece bir yönüyle mücadele etmenin küresel krizi çözmeyeceğinin görüldüğünü ifade etti.

Grynspan, küresel krizin aileler ve ülkeler üzerindeki etkisini arttırdığını, gelirleri azalttığını ve hane halklarının daralan aile bütçelerini nasıl dengeleyeceklerine karar vermede zorlandığını belirterek, “Aileler belki de bir öğünü atlayıp atlamamayı seçmek zorunda kalıyorlar. Birçok etkisi oluyor, azalan gelirlerden dolayı çocuklarını okula gönderemiyorlar. Mevcut gıda krizi, 2023’te hızla küresel boyutlarda bir gıda felaketine dönüşebilir. Şimdiye kadarki en ciddi hayat pahalılığıyla karşı karşıyayız. Bu yaşananların çok daha fazlasını görebiliriz” dedi.

Daha yüksek enerji maliyetleri ve Karadeniz bölgesinden gübre arzına yönelik ticaret kısıtlamalarının gübre fiyatlarının artmasına neden olduğunu belirten Grynspan, “Gübre fiyatları gıda fiyatlarından bile daha hızlı yükseliyor. Savaş sürerse, tahıl ve gübrede yüksek fiyatlar bir sonraki ekim sezonuna kadar devam ederse mevcut kriz, hepimizin bildiği gibi, milyarlarca insanı etkileyecek pirinç gibi diğer temel gıdalara kadar uzayabilir” dedi.

UNCTAD Genel Sekreteri Grynspan, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre dünya çapındaki çalışanların yüzde 60’ının pandemi öncesine göre daha düşük reel gelire sahip olduğunu ifade etti. Önce küresel piyasaların istikrara kavuşturulması gerektiğini savunan Grynspan, “emtia fiyatlarındaki belirsizliğin üstesinden gelmeliyiz” dedi.

UNCTAD Genel Sekreteri Grynspan, BM Genel Sekreteri’nin, “Ukrayna’nın gıda üretiminin yanısıra Rusya’nın savaşa rağmen ürettiği gıda ve gübreyi pünya pazarlarına yeniden entegre etmeden ve gübre arzını geri kazanmadan küresel gıda krizine etkili bir çözüm bulunamayacağı” görüşüne tamamen katıldığını belirtti.

Önümüzdeki 18 ayın çok kritik olduğunu belirten Grynspan, finans kuruluşları ülkenin mali kaynaklarını ve mali alanını arttırmak için güçlü bir çaba göstermediği sürece, sosyal koruma ve güvenlik ağı programları aracılığıyla yoksul ve savunmasız nüfuslara yardımın mümkün olmayacağını kaydetti.

Grynspan, “Ülkeler, gıda ve enerji faturalarını, borçlarını ödemek için mücadele etmeye devam edecek. Bunun için bir sosyal koruma fonu kurulmalı. Uluslararası ve finans kuruluşları, tüm hızlı ödeme mekanizmalarını yeniden etkinleştirmelidir. Çok taraflı kalkınma bankaları aktifleştirilmeli ve daha esnek borç verme oranları uygulanmalıdır. Uluslararası Para Fonu (IMF) ihtiyaç sahibi ülkelere kaynak sağlamada daha etkili olmalıdır. G-20 ülkeleri borç sıkıntısı çeken ülkelere gerçekten çözümler sunmak için formüller geliştirmelidir. Şu ana kadar hiçbir ülke destek alamadı” dedi.

Grynspan, stokların ve ek rezervlerin kullanılmasının, kısa vadede enerji krizini hafifletmeye yardımcı olabileceğini ancak yenilenebilir enerjinin dağıtımını hızlandıran yatırımların artması gerektiğini kaydetti.

Grynspan, “Bugün dünya bir erişim kriziyle karşı karşıya. Her şeyden yeterince var ama yanlış fiyata. Yarın, dünya, nerede, ne zaman ve hangi fiyattan olursa olsun, yeterli temel tedarikin olmadığı bir bulunabilirlik kriziyle karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle, erişim fiyatı ve zamanlama sorunlarının aynı anda ele alınması gerektiği konusunda ısrar etmeye devam ediyoruz. Zamana karşı bir yarış içindeyiz. Bu nedenle eylem çağrısı yapıyoruz” dedi.