Doğalgaz dağıtımında

Türkiye’nin rolü…

 

Necdet Buluz

 

Rusya-Ukrayna savaşı enerji dağıtımı ve tedariki konusunda da çeşitli sıkıntılara neden oluyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın danışmanlarından İlnur Çevik, Ukrayna savaşının Avrupa için ciddi bir enerji sorununa yol açtığını söyledi. Doğalgazın Avrupa’ya dağıtımında Türkiye’nin üstleneceği rol ön plana çıkmış görünüyor.

Avrupa Birliği, Rus doğalgazına bağımlılığı azaltma sözü verirken Türkiye alternatif enerji tedarik sürecinde köprü görevi üstlenmek istiyor. Bu konuda yoğun birsiyasi trafiğin yürütülmekte olduğunugörmekteyiz.

Türkiye, Avrupa ile enerji zengini Ortadoğu’nun buluşma noktası. Avrupa’nın doğalgaz şebekesine bağlı altyapısıyla Türkiye, AB’nin doğalgaz bağımlılığını sonlandırmada önemli rol oynayabileceği görüşünde.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın danışmanlarından İlnur Çevik, Ukrayna savaşının Avrupa için ciddi bir enerji sorununa yol açtığını söyledi. Doğu Akdeniz’den Türkiye üzerinden Avrupa’ya doğalgaz akışının Rus doğalgazına bir alternatif olabileceğini belirten Çevik, bunların taraflar arasında tartışılması gereken konular olduğunu belirtti.

Akdeniz’in doğusundaki İsrail’de henüz keşfedilmiş doğalgaz rezervleri bulunuyor. Ankara, İsrail’den Avrupa’ya doğalgaz tedarik edecek ve Türkiye’nin doğalgaz şebekesine bağlanacak bir boru hattı inşa edilmesini öneriyor.

İsrail Cumhurbaşkanı geçen ay Ankara’yı ziyaret etti ve enerji işbirliği konusu gündeme geldi.

Türkiye’nin eski Katar Büyükelçisi Mithat Rende, İsrail ve doğu Akdeniz doğalgazını Türk ulusal şebekesine bağlamanın ve buradan Tanap ile Avrupa’ya göndermenin önemli bir proje olduğu görüşünde. Rende’ye göre kolay olmasa da Türkiye, İsrail ve Avrupa’nın işbirliğiyle projeyi hayata geçirmek mümkün olabilir.

Türk ve İsrailli enerji bakanları Kudüs’te bu ayın ilerleyen günlerinde biraraya gelmeyi planlıyor.

Ancak Türkiye ve İsrail ilişkileri gergin. İsrail’in önemli enerji anlaşmaları yapmak için Türkiye’ye güvenmeye hazır olup olmadığı konusunda şüpheler var. Uzmanlara göre Washington Türk-İsrail doğalgaz boru hattı projesini destekliyor.

Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nden Gallia Lindenstrauss, Türkiye ve İsrail’in yakınlaşmasının batı yanlısı aktörlerin bölgede işbirliği yapması anlamına geldiğini, bunun da ABD’nin çıkarına olduğunu söyledi.

Lindenstrauss İsrail doğalgazının birgün Türkiye üzerinden Avrupa’ya gideceği konusunda fazla iyimser olmadığını belirtti ve Mısır gibi başka seçeneklerin daha tutarlı olduğunu öne sürdü.

Avrupa için bir diğer seçenek ise yarı özerk Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nden doğalgaz tedarik edilmesi.

Türkiye’nin eski Erbil Başkonsolosu Aydın Selcen, Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin doğalgazının hazır olduğunu ve Türkiye’nin doğalgaz şebekesiyle mesafesinin çok az olduğunu söyledi. Bu konuda siyasi irade bulunduğunu belirten Selcen ‘‘Ortam uygun, neden olmasın?’’ diye konuştu.

Uzmanlar geçen ay Erbil’e yapılan roketli saldırıları, İran’ın olası bir doğalgaz anlaşmasına karşı uyarısı olarak değerlendiriyor.

Anlaşma için Bağdat’ın da rızası olması gerekiyor bu da anlaşmaya varmadan ve Türkiye’nin yeni rolü için konumunu pekiştirmeden önce yapması gereken işler olduğu anlamına geliyor.