Rusya-Çin işbirliğinde

yeni bir adım…

 

Necdet Buluz

 

Bölgesel ve küresel krizler, bazı ülkelerin işbirliğini de pekiştiriyor. Rusya ile Çin arasında var olan iyi ilişkiler, şimdi de enerji konusunda yeni bir boyut kazanmaya başladı.

Rus devlet enerji kurumu Gazprom’un, yeni imzaladığı bir anlaşma kapsamında Çin’e doğalgaz sağlamak için Büyük Okyanus’taki Sakhalin Adası açıklarında yer alan ve ABD yaptırımları kapsamındaki sahayı işletmeyi planladığı bildirildi.

Pekin’in üç numaralı doğalgaz tedarikçisi olan Rusya, Batı ile yaşanan gerilim sırasında Avrupalı müşterilerine bağımlılığını azaltarak dünyanın en büyük enerji tüketicisi Çin’le ilişkilerini güçlendiriyor.

Çin, petrolün büyük bir bölümünü İran’dan alıyor. Doğalgazın çok önemli bölümünü de Rusya’dan karşılıyor. Bu nedenle bölgedeki dengeler Çin’in elde ettiği enerji açısından önem taşıyor.

Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Çin’e doğalgaz satışı için yeni bir anlaşma imzalandığını 4 Şubat’ta açıklamıştı. Anlaşmanın, Rusya’nın uzak doğusundaki, geleneksel ihracat yolları üzerinden olmayan boru hattından gaz ihracatını arttırması bekleniyor.

Gazprom, Çin Ulusal Petrol Şirketi (CNPC) ile ülkenin uzak doğusundan tedarik edilecek doğalgazın uzun vadeli satışı ve satın alımı için anlaşma imzalandığını açıkladı.

Reuters haber ajansına göre proje tam kapasiteye ulaştığında Rusya’nın Çin’e sağladığı doğalgaz miktarı yılda 10 milyar metreküpe çıkacak. Bu da Power of Siberia (Sibirya Gücü) adlı boru hattı aracılığıyla taşınan doğalgaz dahil Çin’e toplamda yıllık 48 milyar metreküp doğalgaz sağlanacağı anlamına geliyor.

Gazprom ve CNPC Reuters’ın konuyla ilgili sorularına henüz yanıt vermedi.

Haber ajansına konuşan iki kaynak, Çin’e gönderilecek doğalgazın Sakhalin projesi kapsamında aralarında Yujni-Kirinski yatağının da bulunduğu sahalardan tedarik edilebileceğini belirtti. Bu doğalgaz sahası Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinin ardından 2015’te Washington tarafından yaptırım kapsamına alınmıştı.

Ohotsk Denizi’ndeki sahada aynı zamanda petrol de bulunuyor. Yaptırımlar ise yabancı firmaların Rusya karasularında petrol ve doğalgaz aramasını ya da üretmesini yasaklıyor. Yujni-Kirinski’den Çin’e doğalgaz tedarik edilmesi Rusya’nın yaptırımları devre dışı bırakmanın yolunu bulmuş olabileceği yorumlarına neden oluyor.

Merkezi Moskova’da bulunan Sova Capital şirketi, anlaşma için gereken gazın Kirinski yatağından veya daha büyük olasılıkla 2023 veya 2024’te açılışı yapılacak Yujni-Kirinski yatağından gelebileceğini söyledi.

Gazprom’un verilerine göre Yujni-Kirinski’nin rezervleri 711,2 milyar metreküp doğalgaz, 111,5 milyon ton gaz kondensatı ve 4,1 milyon ton petrol içeriyor. Sahada yılda 21 milyar metreküp üretim yapılması öngörülüyor.

Reuters’a konuşan kaynaklardan biri Çin’le yapılan anlaşmanın kaynağı için ‘‘Yujni-Kirinski olacak, buna şüphe yok’’ ifadelerini kullandı.

Gazprom’un internet sitesinde Yujni-Kirinski yatağının sınırları içindeki jeolojik arama faaliyetlerinin sonlandığı ve sahanın henüz öngeliştirme aşamasında olduğu belirtiliyor.

Sitede ayrıca şirketin yarı dalgıç sondaj platformları kullanarak sahada üretim kuyuları inşa etmekte olduğu ve bunları 2023’ten 2025’e kadar olan dönemde kademeli olarak kullanmaya başlamayı beklediği belirtiliyor.

Sakhalin-1 projesinin sıvılaştırılmış doğalgaz üretimine ise 2028’de başlaması bekleniyor.

Gazprom’un bölgedeki kendi sıvılaştırılmış doğalgaz santrali Sakhalin-2’de ise üretimi arttırmaya yetecek kadar doğalgaz kaynağı bulunmuyor.

Batı’nın en büyük korkusu ise şu:

Ukrayna krizi derinleşirse Rusya’dan Batı’ya doğalgaz akışı yavaşlar ya da son bulabilir. Bu krizin derinleşmemesi için Amerika ve Batı şimdiden tedbir almaya başladı