Çankaya Gazetesi
Çin’deki etnik
gruplar…
Necdet Buluz
Geçenlerde Çin’de iş hayatını sürdürmekte olan arkadaşımız Yaşar Orhan, sosyal medyadan “Çin’deki etnik gruplar listesi” adı altında bir alıntı yazı paylaştı.
Çin, şu anda 56 resmi etnik grubu bünyesinde taşıyor. Bizi de yakından ilgilendiren Doğu Türkistan grubu da bu sayının içinde yer alıyor.
China:Ethnoliguistle Group’tan alınan bu paylaşım bizim de dikkatimizi çekti.
Çin, bünyesindeki bazı etnik gruplarla çok iyi anlaşıyor görünüyorsa da örneğin Doğu Türkistan Türkleri konusunda katı bir tutum izliyor. Dünyanın da ilgisini çeken bu durum karşısında bizim gerekli önlemleri aldığımızı ve Çin Hükümeti ile bu konunun çözümünde bir yol haritamızın olmadığını söylemeliyiz.
Amerika ile Çin arasında yıllardır sorun olan Tayvan’ın bağımsızlığı konusu da yıllardır çözüm bekleyen sorunlardan biri olarak karşımızda duruyor. Çin, Tayvan’ı ülkesinin bir parçası olarak görüyor. Adaya müdahalenin de savaş sebebi olacağını söylüyor.
Japonlar ile Hong Kong’un ilhak edilmesiyle Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşı olmuş İngilizler ve Portekizliler azınlık grubu sayılmıyor. Ancak Hong-Kong kaynayan kazan durumunda.
İşte o yazı:
“Çin Halk Cumhuriyeti’nin 56 resmî etnik grubu, Çin hükûmeti “Millî Bölge Özerkliği” (民族区域自治/民族區域自治) adlı siyasetini takip ederek vatandaşlarını etnik gruplarına bölerek belli bölgelerde ayrıcalık haklarını tanımaktadır. Gruplarının hangi etnik grubuna bağlı olacağına karar veren yönetim işlemlerine “Millet Tanımlama İşlemleri” (民族识别工作/民族識別工作) denilmektedir.
Qing Hanedanı döneminden Çin Cumhuriyeti’nin başlarına kadar “Beş Millet” (五族) tabiri kullanılmıştır.
1935’te yapılan araştırmalarına göre Çin’de 400 civarında etnik grubun mevcut olduğu “tespit” edilmiştir. Ancak “Millet Tanımlama İşlemleri” çalışmasıyla Hanlar ve 55 azınlık grupları olmak üzere 56 etnik gruba resmî statü kazandırılmıştır.
Hanlar dışındaki 55 etnik gruba yoğun bir şekilde oturdukları bölgeyi “Bölgesel Özerklik” alanı olarak ayırma hakkı, kendi alfabesi ve kendi dilini kullanma hakkı, belli bir miktarda mülkiyet hakkı, belli bir ölçüde emniyet ve milisi teşkil etme hakları, bölgede geçerli olan kanunları çıkarma hakkı ve eğitimde kontenjan hakları verilmektedir.
Günümüzde sadece Çin’in yerlisi konumunda olanlar azınlık grup olarak sayılmakla beraber, II. Dünya Savaşı’nından sonra Çin kıtasında kalmış Japonlar ile Hong Kong’un ilhak edilmesiyle Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşı olmuş İngilizler ve Portekizliler azınlık grubu sayılmamaktadır.
Tayvan (Çin Cumhuriyeti)’da çok sayıda bulunan yerli etnik gruplar Gaoşan (Çince: 高山; pinyin: Gāoshān) adı atlında birleştirilmektedir. Tayvan’da ise aynı gruplar 13 gruba ayrılmaktadır.
Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti’nin tanıdığı etnik gruplar
Daha fazla bilgi: Çin tarihindeki etnik gruplar
Aşağıdaki liste, Çin Halk Cumhuriyeti’nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik grubu içerir. Bu tanınmış grupların arasında 1954 yılında 34 grup, sonra 1964 yılında 54 etnik grup vardı; en son eklenen etnik grup ise 1979 yılında listeye eklenmiş Cinuo etnik grubudur. Aşağıdaki gruplar, nüfuslarına göre listelenirler.
Han ,Zhuang, Hui, Mançu,Uygur,Miao,Yi, Tujia,Tibetli,Mongol, Dong,Buyi, Yao, Bai, Koreli, Hani, Li, Kazak, Dai, She, Lisu, Dongxiang, Gelao, Lahu,Wa, Sui, Naxi, Qiang,Tu, Mulao, Xībó, Kirgiz,
Jingpo, Daur, Salar, Blang, Maonan,Tacik, Pumi, Achang, NU, Evenk,Cinuo , De’ang, Bonan,Rus, Uygur ,Özbek, Monba,Oroqen, Ng Derung, Hezhen, Gaoshan ,Luoba,Tatar.”
