Çankaya Gazetesi
Çin yemek kültüründe
eriştenin yeri…
Necdet B.SİVASLI
Çin’de hayatını sürdüren arkadaşımız Yaşar Orhan “Shanghai mutfağının vaz geçilmezleri..”adı altında sosyal medyadan bir yazı paylaştı. Çin mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alan erişteden söz ediyor.
Bu yazıyı sizlerle paylaşıyoruz. Daha sonra yazacaklarımızı yazının sonuna ekleyeceğiz:
“Shanghai, Çin’in en bilinen şehirlerinden biri. Ayrıca, ülkenin kültür ve finans başkenti olmasının yanı sıra, en büyük liman kenti.
Kendine has mufağıyla öne çıkan Shanghai, bulunduğu konum nedeniyle geniş bir çeşitliliğe sahip. Yangtze Nehri’nin güneyinde ve Huangpu Nehri’nin ağzında olmasından ve Doğu Çin Denizi’ne kıyısı bulunmasından dolayı, Shanghai sofralarında en çok görülen yemekler genelde deniz ürünleri.
Olur da yolunuz bir gün Shaghai’ye düşerse bu yemekleri kesinlikle denemelisiniz.
Shanghai’nin en yöresel yemeklerinden biri “Yangchun eriştesi”. Yangchun eriştesini anlatmadan önce eriştenin Çin kültüründeki yerine kısaca değinmek gerekiyor.
Çin’deki erişteler uzun olduğundan, erişte yemeği Çin kültüründe uzun ömür anlamına geliyor. Bu yüzden Çin geleneğine göre doğum günlerinde erişte yeniyor; yaş pasta değil. Çinliler ayrıca uzun yolculuklardan döndükten sonra eve sağ salim ulaşmanın şerefine de erişte yiyor.
Gelelim, ülkenin en meşhur erişte yemeklerinden Yangchun’a… Bu lezzetli yemeğin tarihi çok eskiye dayanıyor. Çin mutfağının en eski yemeklerinden Yangchun eriştesi, çok berrak bir çorbanın içinde piştiğinden aynı zamanda bu yemeğe “berrak çorba eriştesi” de deniyor. Bu yemeğin ana malzemesi tabii ki un. Onun dışında yemek piştiği sırada eklenen taze soğan yağı da eriştelerin tadını bir hayli güzelleştiriyor. Besin değeri yüksek bu erişte, protein ve vitamin açısından çok zengin.
Kentin bir diğer favorisi ise biberli ördek yemeği. Beijing gibi Shanghai de ördek yemeği ile ünlü. Ancak Shanghai’nin ördek yemeği Beijing’inkinden daha farklı. Yarım ya da bütün ördek, marine edildikten sonra hafifçe kızartılır. Servis sırasında ise erik sosu ile buhulanmış ekmek ve biber turşusu ilave edilir. Parlak kırmızı rengi, çıtır çıtır kabuğu ve yumuşak etiyle afiyetle yiyebileceğiniz bu yemeğin en iyi mevsimi ise sonbahar.
Shanghai, konumu gereği deniz ürünleri ve pirincin ağırlıklı olarak tüketildiği bir kent. Ancak, kültür başkenti ve en büyük liman kenti olmanın getirdiği dışa açılma sayesinde zengin bir yemek kültürüne sahip bir şehir.CMG”
Çin yemek kültüründe eriştenin ve mantının çok ayrı bir yeri bulunuyor. Yıllardır Türk medeniyetinin etkisi altında yaşamış olan Çinliler yemek kültürlerinin çoğunu Türklerden almışlar. Erişte ve mantı da bunlar arasında.
Son Çin gezimizde Kaşgar’a gittiğimizde bizi bir Kaşgar Türk’ünün evinde konuk ettiler. Kaşgarlı Türk, elde mantı açtı. Yine mantıyı elde âdete bir sanat eseri olarak mantı haline getirdi. Kaynayan suda haşladı ve bize bir mantı keyfi yaşattı.
Anlattıklarını nakledelim:
“Geçmişimizden öğrendiklerimizi şimdi yaşamaya ve yaşatmaya çalışıyoruz. Erişte bizim kültürümüz. Mantıyı da iyi açarız. Şimdi bunları gelecek nesiller aktarmak için çocuklarımıza da öğretiyoruz. Ana ve vaz geçilmez yemeğimizdir. Önemli günlerde ve toplantılarda da erişte açar yeriz. “
Kaşgar ve diğer kentlerde özel mantıcı ve erişteci dükkânlarına da rastladık. Genellikle bu işi Türk kökenli olanlar yapıyor.
Yaşar Orhan’ın sözünü ettiği erişte Shangai’nin simgesi olabiliriz. Shangai’de de özel erişte yapan yerler var. Biz, burada da ustaların Türk kökenli olduklarını gördük. Çinliler de bu işi Türklerden öğrenmişler. Noodle adı altında da bu erişteleri (makarna) Çin işi haline getirmişler. Şimdilerde ise noodle Çin mutfağının vaz geçilmezleri arasında yerini alıyor. Çok çeşitli noodle makarnalarının da var olduğunu anımsatalım.
Bir de şu soru var:
Çinliler nasıl makarna yer?
Çin makarnası Çin’de herkesin rahatlıkla tahmin edebileceği gibi çubuklarla yenir. Doğrusunu söylemek gerekirse makarnanın uzunluğu nedeniyle çatal çok kullanışlı değil. Çatalın etrafına dolanan makarna ağızdan büyük bir hal alabilir. O nedenle Çin makarnasını yiyebilmek için çubuk kullanmayı öğrenmekte yarar var.
Bu yemek kültürü yazımızı yazmamıza neden olan ve paylaşımda bulunan arkadaşımız Yaşar Orhan’a teşekkür ediyoruz.
