Çankaya Gazetesi
Şimdi de Afgan göçü…
Necdet Buluz
Kapımızda yeni bir tehlike var:
Daha önce iç savaştan kaçarak ülkemize sığınan 3 milyon Suriyelilerin yanı sıra şimdi de Afganistan kaçan Afganlılar özellikle Taliban’dan kaçan mülteciler bin bir zorluklarla aştıkları İran sınırlarından sonra Van üzerinden kaçak yollarla akın akın Türkiye’ye giriş yapmaya başladıkları haberleri geliyor.
İran ile 295 km uzunluğunda sınırı bulunan Van, coğrafi konumu nedeniyle ülkelerinden kaçmak isteyen Afganistan vatandaşlarının Avrupa ve diğer batı metropollerine geçmek istedikleri en önemli geçiş güzergahı olarak öne çıkıyor. Mültecilerin çok büyük bir kısmı Van’ın sınır ilçeleri olan Başkale, Saray, Çaldıran ve Özalp’ın köylerinden Türkiye’ye düzensiz yollardan giriş yapmaya başladı.
İran ve Türkiye başta olmak üzere birkaç ülkeyi kapsayan geniş bir ağa sahip olan insan kaçakçılarıyla anlaşan ve onların aracılığı ile ülkelerinden çıkarak İran’ın sınır bölgelerinde bir araya gelen Afganlar, yine kaçakçılar tarafından farklı güzergahlardan geçirilerek Türkiye sınırına ulaştırılıyor.
Milyonlarca dolarlık ticaretin döndüğü bu düzensiz geçişlerin nerede ise tamamı Van’a bağlı ilçeler üzerinden gerçekleşiyor. Afganistan’dan İran’a geçen mülteciler haftalar boyu yürüyerek Van’ın Başkale, Saray, Çaldıran ve Özalp ilçelerine bağlı köylere ulaşabiliyor.
Afganistan-İran arasındaki yolculuklarını ekonomik güçlerine göre ya at sırtında ya da yürüyerek tamamlayan mülteciler birçok engelin ardından Van’a ulaşıyor. Mültecilerle ilgili çalışmalar yürüten değişik sivil toplum kuruluşları tarafından yapılan açıklamalara göre yıllık ortalama 500 binin üzerinde mültecinin Van’dan Türkiye’ye giriş yaptığı belirtiliyor.
Van sınırından her gece ortalama bin 500 kişinin geçtiği ve bunun büyük bir ekonomiye dönüştüğü de biliniyor.
Konu ile ilgili açıklamalarda bakınız neler dile getiriliyor:
* Van’da, insani dramın yanında ciddi bir ekonomik ve ticaret ağı oluşmuş durumda. Çünkü Van’da çoğunluğu Afgan uyruklu olan en az bin, bin 500 mültecinin her gece sınırlardan Türkiye’ye geçiş yaptığını biliyoruz. Bu bin 500 kişi büyük bir ticari ağı ve ekonomiyi beraberinde getiriyor.
* İran sınırından atlarla gelen her mülteci başına rehberler minibüslere getirene kadar 400 TL para alıyor. Arabayı sürüp Van’ın merkezinde bulunan bekleme evlerine oradan da batıya, İstanbul’a, Denizli’ye, Trabzon’a, Düzce’ye, Bolu’ya taşınıyorlar.
* Muazzam bir ekonomi dönüyor. Bin, bin 500 insanın her gün geçiş yaptığını ve her mülteciden 400 TL para alındığını hesaplarsak gecede milyonlarca liralık bir rant ortaya çıkıyor.
* Bu muazzam bir sisteme dönüşmüş durumda, çok profesyonelleşmiş durumdalar.
Afgan mültecilerin Türkiye’ye geçişlerinin önümüzdeki günlerde artacağını belirten Ruşen Takva, şunları söyledi:
* Sadece Türkiye tarafında değil Bangladeş’ten başlayan, Pakistan, Afganistan ve İran’da da ayağı olan uluslararası bir insan kaçakçılığı düzeni kurulmuş.
* Van’daki geçişlerin önümüzdeki günlerde özellikle Afganistan’da Taliban’ın ülkedeki hâkimiyetini kurduktan sonra iki, üç katına çıkabileceğini söyleyebilirim.
* Afganistanlılar, Taliban’ın yönetiminde orada yaşamak istemiyorlar. Pakistan’dan geçerek İran üzerinden Türkiye’ye gelmeyi başaran Afganistanlılar, mümkünse Türkiye’de de yaşamak istemiyorlar, Avrupa’ya özellikle de Amerika ve Kanada’ya ulaşmak istiyorlar.
* Afganistan’da Kabil hükümetinin dayanamayacağı endişesi ülkede yaşayan insanları göç etmeye itiyor. Bunlar arasında Kabil hükümetinin memurları, öğrenciler, yüksek düzeydeki bürokratlar var.
* Bu kişiler, ülkeleri karayoluyla aşarak Türkiye ve oradan da Avrupa’ya gitmeyi denemek yerine, bir şekilde vize alarak Türkiye’de güvenli bir gelecek kurmak istediklerini söylüyor.
* Ancak Türkiye bu anlamda Afganistan’dan yapılan başvurulara çoğunlukla olumsuz yanıt veriyor. Bu durumda düzensiz göçü daha da artırıyor.
* Van ve çevresi öteden beri İran, Irak, Afgan ve Bangladeşlilerin giriş kapısı. Ben öyle bir anda 10 binlerce kişinin sınırlarımıza yığılacağını beklemiyorum. Çünkü önce İran’ı aşmaları gerek.
* Ancak bu bir sektör olmuş ve birileri para kazanıyor. Küçük gruplar halinde geçişlerin devam edeceğini tahmin ediyoruz.
