Özbekistan ile daha

iyi ilişkilere…

Necdet Buluz

Özbekistan Ankara Büyükelçiliği ile EkoAvrasya Arasında İşbirliği Protokolü İmzalandı. Bugüne kadar karşılıklı ilişkilerin daha da geliştirilmesi yönünde önemli olduğuna inandığımız bu protokol ile Türkiye, Özbekistan ilişkilerinin güçlenmesinde bir başarı öyküsü daha hayat bulacak.

Türk Dünyası ile Türkiye’nin daha da yakınlaşması alanında bugüne kadar yaptığı başarılı çalışmalarla dikkatleri çeken Avrasya Ekonomik İşbirliği Derneği (EkoAvrasya) Özbekistan ile yapılan protokol ile bu çalışmalarına bir yenisini daha eklemiş oldu.,

Türkiye-Özbekistan ilişkileri bugüne kadar inişli-çıkışlı sürdü. Bu ilişkilerin daha da köklü duruma gelmesi açısından EkoAvrasy’nın bu girişimi çok önemsenmelidir.

Özbekistan Ankara Büyükelçiliği ile Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği (EkoAvrasya) arasında işbirliği protokolü imzalandı. Özbekistan Ankara Büyükelçisi Alishar Agzamhocayev ve EkoAvrasya Yönetim Kurulu Başkanı Hikmet Eren’in imza attıkları protokol ile Özbekistan Ankara Büyükelçiliği ve EkoAvrasya, Türkiye ve Özbekistan’ın şuan yürürlükte olan yasal mevzuatlarına uygun olarak, iki taraflı ilişkilerini geliştirmek ve öncelikli olarak ekonomik, ticari, sosyal ve kültürel alanlarda işbirliği sürecine katkı sunmak üzere, ortak hareket etme kararı aldılar.

İmza töreninde yapmış olduğu açıklamada, Özbekistan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin her geçen gün güçlenerek devam ettiğini vurgulayan Özbekistan Ankara Büyükelçisi Alishar Agzamhocayev, ’’Stratejik ortaklarla dayanışma ve iş birliğinin güçlendirilmesinde Özbekistan için Türkiye önem arz eden ülkelerdendir. İki ülke arasındaki mesafe her ne kadar uzak olursa olsun gönül coğrafyamız bir ve gerektiğinde birbirimize uzanacak el her daim yan yanadır. Tarihimizden aldığımız güç, kardeşliğimize de güç katmaktadır. Bugün imzalamış olduğumuz bu işbirliği protokolü ile de daha çok çalışacağımıza söz veriyoruz’’ dedi.

Özbekistan ile ilgili olarak bir açıklama yapan EkoAvrasya Yönetim Kurlu Başkanı Hikmet ren, sivil toplum örgütü olarak bugüne kadar Türk dünyası ile olan çalışmalarına bundan sonra da aynı kararlılıkla devam edeceklerini söyledi. Yapmış oldukları çalışmalarla Türkiye’de önemli bir misyon üstlendiklerini ifade eden EkoAvrasya Yönetim Kurulu Başkanı Hikmet Eren’in bu konudaki açıklaması da özetle şöyle:

”Türkiye ile Özbekistan arasında ekonomik ve sosyal sahalarda işbirliği süreci mükemmel bir şekilde devam etmektedir. EkoAvrasya olarak bu sürece bir sivil toplum inisiyatifi olarak katkı sağlamanın mutluluğunu yaşıyoruz. Ümit ediyorum ki önümüzdeki günlerde ortaklaşa gerçekleştireceğimiz etkinlikler ile bu sürece daha da büyük katkılar sağlayacağız. İmzalamış olduğumuz işbirliği protokolünün, Türkiye’ye ve Özbekistan’a uğurlar getirmesini arzu ediyor, iki kardeş ülkenin ittifakının güçlü, stratejik ortaklığının da ebedi olmasını diliyoruz.”

Özbekistan’ın bugünkü durumu ve Türkiye ile olan ilişkilerinin geleceği konusunda da kısa bir bilgi notu:

Türkiye ve Özbekistan ortak bir dil ve tarih, benzer kültür ve geleneklere dayanan iki dost ülkedir. 16 Aralık 1991 tarihinde Özbekistan’ın bağımsızlığını Türkiye’nin ilk olarak tanıması da bu kardeşliğin yüksek bir ifadesi olarak kabul edilebilir.

Türkiye ile Özbekistan arasında diplomatik ilişkiler 4 Mart kurulmuştur. Nisan 1992’den itibaren Taşkent’te Türkiye Büyükelçiliği, Mayıs 1993’ten bu yana Özbekistan’ın Ankara’daki diplomatik misyonu faaliyet göstermektedir (Özbekistan Dışişleri Bakanlığı, 2020). İki ülke arasında 1996 yılında Ebedi Dostluk ve İşbirliği Anlaşması imzalanmıştır. Özbekistan’ın ilk Cumhurbaşkanı İslam Kerimov görevi boyunca Türkiye’ye 4 kere (1991, 1994, 1995 ve 1998) resmi ziyarette bulunmuştur. Daha sonra iktidara gelen Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev ise Türkiye’ye 2 kere (2017 ve 2020) resmi ziyaret gerçekleştirmiştir.

Türkiye Cumhurbaşkanları da Özbekistan’a toplam 7 kere resmi ziyaretlerde bulunmuşlardır: Turgut Özal (1993), Süleyman Demirel (Mayıs 1996, Ekim 1996, ve 1999), Ahmet Necdet Sezer (2000) ve Recep Tayyip Erdoğan (2016, 2018) (Özbekistan Dışişleri Bakanlığı, 2020, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, 2020).

5 Aralık 2016 tarihinde Özbekistan Cumhurbaşkanı olarak seçilen Şavkat Mirziyoyev’in iktidara gelmesi ile Özbekistan’da hem iç politikada hem dış politikada birtakım reformlar başlatılmıştır. Bunun bir örneği de, 2017 yılında Özbekistan Cumhuriyeti’nin “2017-2021 yıllarında Beş Öncelikli Alanda Gelişimin Eylem Stratejisi’nin” kabul edilmesidir. Strateji de gösterilen amaçlar, devlet ve toplumun kapsamlı ve hızlandırılmış gelişimi için gerekli koşulların yaratılması, ülkenin modernizasyonu için öncelikli alanların uygulanması başta olmak üzere, ülkenin sürdürülebilir ve hızlandırılmış gelişimi için kökten yeni fikir ve ilkelerin geliştirilmesi ve uygulanmasını kapsamaktadır.

Bu yolda devlet komşu ülkelerden başlayarak diğer ülkeler ile de iyi ilişkiler sürdürme yoluna gitmiştir. Özellikle Türk Cumhuriyetleri ile ilişkilerini geliştirme yönündeki çalışmaları da yürütmektedir. Bunun bir örneğini Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev’in ilk yurtdışı ziyaretini Türkmenistan’a gerçekleştirmesinden görebiliriz.

Daha sonraki ziyaretlerini de sırasıyla Kazakistan ve Kırgızistan’a yapmıştır. Eylül 2019’da Özbekistan Türk Keneşi’nin üyesi olmuştur. Özbekistan’ın Nahçıvan Zirvesi’nin 10. Yıldönümündeki Türk Keneşi’ne üyeliği bütün Türk dünyası tarafından ve özellikle Türkiye tarafından sıcak karşılanmıştır.

25-26 Ekim 2017 tarihinde ise Özbekistan’ın yeni Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev’in Türkiye’ye gerçekleştirdiği resmi ziyareti ise 19 sene sonra iki ülke arasındaki ilişkiler açısından yeni bir sayfa açmıştır. Bu ziyaret kapsamında iki ülke arasındaki işbirliğini stratejik ortaklık düzeyine çıkarma konusunda ortak bir bildiri imzalanmıştır. Daha sonra 2018 yılında Türkiye ile Özbekistan arasında Üst Düzey Stratejik İşbirliği Konseyi kurulmuştur. Son olarak Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın davetiyle 19 Şubat 2020 tarihinde Türkiye’ye resmi ziyarette bulunmuştur. Bu ziyaret sırasında iki cumhurbaşkanı ülkeler arasındaki ticaret hacmini 5 milyar dolara ulaştırmayı hedeflediklerini açıklamışlardır

necdetbuluz@gmail.com

www.facebook.com/necdet.buluz