“Pahalılık mı?”

dediniz…

Necdet Buluz

Nisan ayı enflasyon oranı beklendiği gibi yüksek çıktı. Ancak, TÜİK’in açıkladığı rakamlarının yine inandırıcılıktan uzak olduğu görülüyor.

Nedenine gelince:

Koronavirüs vakalarının görülmeye başlandığı günlerden bu yana piyasalar ve pazarlar yangın yerine döndü. Gıda fiyatlarının çoğunun % 100’e yakın artış gösterdiğini de biliyoruz. Kaldı ki Dolar bu süre içinde 7 liranın üzerine çıktı.

Özellikle ithal mallara çok önemli zamlar yapılıyor. Gerekçe olarak da dolardaki yükseliş gösteriliyor.

Şu anda insanlar sağlıklarını ve beslenmelerini ön planda tutuyor. Marketlerde ne bulursa alıyor. Fiyat araştırmaları da yapılmıyor. Eninde sonunda bu virüs belasından kurtulacağız. İşte o zaman hayat pahalılığı, aşırı zamları ve enflasyonun ne duruma geldiğini daha rahatlıkla görmüş olacağız.

Yapılan açıklamalarda bazı sağlıksız ürünlerin de piyasalarda yer bulduğuna dikkat çekiliyor.

Her zaman olduğu gibi biz resmi veriler üzerinden yola çıkarak enflasyonda ve üretim ve tüketimdeki son duruma göz atalım:

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) nisan ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Nisan ayı enflasyonu beklentilerin üzerinde gerçekleşti. 2020 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %0,85, bir önceki yılın aralık ayına göre %3,16, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,94 ve on iki aylık ortalamalara göre %12,66 artış gerçekleşti. Mart ayında aylık bazda TÜFE yüzde 0.57 artmış, yıllık bazda ise yüzde 11.86 olmuştu.

Öte yandan TCMB, açıkladığı enflasyon raporunda, enflasyondaki aşağı gelişin belirginleşeceğine dikkati çekmiş ve yıl sonu TÜFE tahminini yüzde 8,2’den yüzde 7,4’e indirmişti.

Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, %4,90 ile giyim ve ayakkabı, %4,91 ile eğlence ve kültür ve %5,54 ile ulaştırma oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, %31,32 ile alkollü içecekler ve tütün, %20,34 ile çeşitli mal ve hizmetler ve %14,52 ile konut oldu.

Ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Nisan ayında azalış gösteren diğer gruplar ise %1,23 ile haberleşme, %0,67 ile eğlence ve kültür ve %0,32 ile konut oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Nisan ayında artışın yüksek olduğu gruplar sırasıyla, %4,66 ile çeşitli mal ve hizmetler, %4,08 ile giyim ve ayakkabı ve %2,53 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.

Nisan 2020’de, endekste kapsanan 418 maddeden, 87 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 61 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 270 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de 2020 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %1,11, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,24, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,27 ve on iki aylık ortalamalara göre %12,18 artış gerçekleşti.

Yİ-ÜFE (2003=100) 2020 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %1,28, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,54, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,71 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,87 artış gösterdi.

Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %7,44, imalatta %6,27, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %12,86, su temininde %4,57 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %7,52, dayanıklı tüketim malında %10,40, dayanıksız tüketim malında %11,02 artış, enerjide %11,25 azalış, sermaye malında %11,16 artış olarak gerçekleşti.

Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %0,22, imalatta %1,41, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %0,31 artış, su temininde %0,53 azalış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %3,00, dayanıklı tüketim malında %2,40, dayanıksız tüketim malında %1,18 artış, enerjide %7,97 azalış, sermaye malında %2,91 artış olarak gerçekleşti.

Yıllık en yüksek azalış %50,51 ile kok ve rafine petrol ürünlerinde, aylık en yüksek azalış %28,46 ile kok ve rafine petrol ürünlerinde gerçekleşti.

Özetleyelim:

Pahalılık, buna bağlı olarak enflasyondaki yükseliş sürüyor. Bu da gelecekte ekonomik sıkıntıların daha da artabileceğini gösteriyor.

necdetbuluz@gmail.com

www.facebook.com/necdet.buluz