BEKAROĞLU KATAR BORÇLANMASINI SORDU

CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, Katar Merkez Bankası ile yapılan
swap anlaşmasını gündeme getirerek, Hazine ve Maliye Bakanı Berat
Albayrak’ın cevaplaması istemiyle TBMM Başkanlığına yazılı soru önergesi
verdi.

Haber:Hayati Akbaş

ANKARA-Merkez Bankası’nın açıkladığı verilere göre kısa vadeli dış borç stokunun
168,9 milyar USD olduğunu hatırlatan CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu,
Katar Merkez Bankası ile yapılan swap anlaşmasını gündeme getirerek, Hazine ve
Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın cevaplaması istemiyle TBMM Başkanlığına yazılı
soru önergesi verdi.
121,6 milyar USD özel sektör ve 47,3 milyar USD kamuya ait olmak üzere
Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stokunun 168,9 milyar ABD dolarına ulaştığını
kaydeden Bekaroğlu, Türkiye ekonomisinin bu borcu çevirecek kapasitede olduğunu
ama yapısal sorunlar yanında iç ve dış konjonktürel olumsuzluklar nedeniyle
borçlanma maliyetinin giderek arttığına işaret etti.
Son günlerde ülke gündemini işgal eden swap anlaşmalarının yüksek maliyetli
bir borçlanma yöntemi olduğu iddialarını hatırlatan Bekaroğlu, Katar Merkez Bankası
ile 17 Ağustos 2018’de yapılan swap anlaşmasının tutarının 5 milyar USD’den 15
milyar USD’ye yükseltilmesine dikkat çekti.
Bekaroğlu, TCMB’nin, “İkili para takası (swap) anlaşmasının temel hedefi yerel
para birimleri üzerinden gerçekleştirilen ticareti kolaylaştırmak ve iki ülkenin finansal
istikrarına destek sağlamaktır.” şeklindeki açıklama ile duyurduğu swap anlaşmasına
ilişkin Bakan Albayrak’tan şu sorularına cevap istedi:
1. Söz konusu swap işleminin vadesi ne kadardır?
2. Bu işlem sırasında uygulanan faiz oranları nedir?
3. Dış borç ödemelerinde ABD Doları ihtiyacı olmasına rağmen TL-Riyal swap
işleminin yapılmasının nedeni nedir?
4. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin döviz gelirlerinin korona virüsü salgını
nedeniyle düştüğü, bu nedenle dış borç ödemelerini yapabilmek için dış
finansman ihtiyacını arttığı dikkate alındığında Katar Riyali cinsinden olsa da
bir swap anlaşması yapılması önemlidir. Ancak bu borçlanmanın mevcut
ihtiyacı karşılamak açısından yeterli bulunmadığı hususundaki iddialar
karşısında ne düşünüyorsunuz?
5. Katar Riyalinin konvertibilitesinin düşük olduğu ve Türkiye’nin Riyal verip
Dolar almasının zor olduğu, bu nedenle bu swap işleminin getirisinin görece
az olacağı yönündeki iddialar karşısında ne düşünüyorsunuz?
6. Türkiye ile Katar arasındaki dış ticaret hacminin sadece 1,6 milyar dolar
civarında bulunmasına karşın TCMB açıklamasında, para takası
anlaşmasının temel hedeflerinden birinin yerel para birimleri üzerinden
yapılan ticareti kolaylaştırmak olarak ifade edilmesini ne ölçüde inandırıcı
buluyorsunuz?
7. Katar’a swap ile verilen TL’nin bu ülke tarafından dolara çevrilmesinin TL
üzerinde baskı yaratması olasılığı var mıdır?
8. Uluslararası Para Fonundan ve ABD Merkez Bankasından dolaylı
yöntemlerle kaynak arayışında olduğunuz yönündeki iddialar doğru mudur?

9. Dış borçlanma faizlerinin yükselişinde olumsuz bir faktör olarak algılanan
ülke risk priminin 20 Mayıs 202 itibarıyla 569,94 seviyesine ulaşmasını
sadece korona virüs salgınında oluşan ekonomik şartlara mı bağlıyorsunuz?
10. Merkez Bankasından 2020 yılı içinde önceden kullanılan kâr payı avansı
ödemesi ve birikmiş ihtiyat akçesi toplamı olan 40,5 milyar TL’lik tutara
rağmen, 2020 yılı Merkezi Yönetim Bütçesinin Nisan 2020 sonu itibarıyla
72,8 milyar TL açık verdiği, faiz harcamalarının 55,296 milyar TL’ye ulaştığı
bir dönemde kısa vadeli borçları daha yüksek faizlerle alına borçlarla
çevirme stratejisinin ne kadar doğru olduğunu düşünüyorsunuz? Böylesi bir
borç stratejisinin sürdürülebilirliği mümkün müdür?
11. Borç öteleme seçeneği gündeminizde bulunmakta mıdır?
12. Daha iki gün önce TL’ye koronavirüs nedeniyle getirilen likidite kısıtlamaları
nedeniyle artık elverişli koşullarda takas edilemeyeceğinden bahisle Türk
Lirası işlemlerini geçici olarak durdurduğunu açıklayan Avrupa merkezli
takas şirketleri Euroclear Bank ve Clearstream Banking’in, 20.05.2020 tarihli
ve 9031 sayılı Kurul kararı ile; BDDK’nın bankaların yurt dışı ile swap
işlemlerinin öz kaynaklarının yüzde 0,5’iyle sınırlandırılması
uygulamasından bilahare muaf tutulmasının nedeni nedir? Dış kaynaklı
spekülatif ataklar karşısında milli ve yerli adım atılması konsepti kapsamında
BDDK’nın bu tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?”