TURHAN SELÇUK

YAHYA AKSOY
Çağdaş Türk karikatür sanatında, çizgiye ruh katan , anlam yükleyen ve Abdülcanbaz” tiplemesiyle çizgi serüvenini 68 yıl sürdüren “grafik mizah”ın ustası Turhan Selçuk, doğum yeri olan tarihi Milas İlçesi’nde yaşatılmakta.
“Turhan Selçuk Karikatürlü Ev” projesi çerçevesinde , 5 bin yılı aşan tarih ve kültür birikimiyle,Mylasa adıyla Karia bölgesine başkentlik yapmış, uygarlıklar merkezi olarak anılan Milas’ta,Belediye Başkanının üstün gayretiyle, 19.yüzyıl Türk sivil mimarisinin en seçkin örneği Hacı Ali Ağa Konağı, “Turhan Selçuk Karikatür Evi”olarak hizmet vermektedir.
Yazarak analatma yerine çizerek anlatma yolunu seçmek çeşitli yönlerden ele alındığı zaman güçlükler kendiliğinden ortaya çıkar. Siyasal,tarihi ve toplumsal konularda yazacaklarını, düşünce ve duygularını “evrensel anlatım sanatı dediği grafik mizahı” ile yaratan ünlü karikatürist Turhan Selçuk 1922’de Milas’ta doğdu.
Lise ve yüksek okul eğitiminden sonra , 1941’de ilk karikatürlleri Adana’da Türk Sözü,İstanbul’da Kırmızı-Beyaz ve Şut’ta yer aldı. 1948’den itibaren Tasvir,Şaka,Akbaba ve Aydede gibi zamanın en tanınmış gazete ve dergilerinde yayımlandı.
1950’den sonra dünya karikatür ustaları üzerinde çalışmalar yaparak,bakış açısını ve sanat çizgisini yükselten Turhan Selçuk,1951’de ilk sergisini açtı. “41 Buçuk” adlı mizah dergisini kardeşi İlhan Selçuk ile birlikte çıkardı ve 1953’de ilk kitabı ” Turhan Selçuk Karikatür Albümü”nü yayımladı. 1945’de Milliyet gazetesine baş karikatürist oldu.1957’den itibaren Milliyet’te unutulmaz çizgi roman kahramanı ” ” Abdülcanbaz”‘ın maceraları ile toplum ve düşünce dünyasına seslendi. yaygın ve etkin bir şekilde karikatür albümleri yayınladı…
1960’larda ünlü İtalyan mizah dergisi”II Travaso kadrosuna girdi.Çeşitli gazete ve dergilerde ve 1972 ‘de Cumhuriyet gazetesinde karikatür çizmeye başlayan Turhan Selçuk’un “Abdülcanbaz’ı ” 1973’de tiyatroya uyarlandı.Devlet Tiyatroları başta olmak üzere özel tiyatrollarda sahnelendi. Yaygın bir heyecan,ilgiyle izlendi.
1992’de 50. Sanat yılı’nı bir sergiyle kutlayan Selçuk,un “İnsan Hakları” adlı sergisi 1993-97 yılları arasında dünyanın önemli kentlerinde izleyici ile buluştu.”Bariş ve Kitap” konulu karikatürleri, Avrupa Konseyi sosyal etkinlikleri çerçevesinde afiş ve logalarda yer aldı. Dünya ülkeleri tarafından en saygın ödüllere layık görüldü. Çeşitli Üniversiteler tarafından “Onursal Bilim Doktoru”unvanı verildi.
2005’ten itibaren özgün baskılardan yapılmış bir seçki Avrupa kentlerinde ve Güney Afrika’da sergilendi.Sergilere eşi Ruhan Selçuk ile katılan sanatçı Turahan Selçuk, adına “Güldiken” mizah kültürü dergisi, “The World of Turhan Selçuk”özel sayı olarak 1994’de İngiliizce olarak yayımlandı.
2002’de “Çizgide 60.Yıl Sanat Gecesi-Turhan Selçuk” adıyla C.R.Rey Konser salonunda tören ve Selçuk’un özgün yapıtlarından sergi düzenlendi. Aynı yıl ” Önce Çizgi Vardı-Çizgide 60. Yıl” albümü yayımlandı.
Önce düşünmeyi sonra da güldürmeyi eses alan karikatür sanatı, insanlığın yanılgılarını, düşlerini, düşüncelerini, çelişkilerini,yanılgılarını, umutlarını ve özlemlerini “grafik mizahı” ile mesaj olarak geleceğe taşır…
“Sanata, sanatçıya,yeni nesillere ve gelecek güzel günlere armağanımız olan “KARİKATÜRLÜ EV”de Turhan Selçuk’un gülümseyen, gülümseten,düşünen ve düşündüren yüzü daima sizlerle olacaktır” diyen ve ilçenin antik dokusuna saygı göstererek hizmetler üreten Milas’ın değerli Beşediye Başkanı Av.Muhammet Tokat’ı, örnek hizmetleri nedeniyle kutluyor ve büyük usta Turhan Selçuk’un manevi şahsında selamlıyorum.
İnsanlığın dünü, bugünü ve yarınını görmek isteyenler, Turhan Selçuk’u okusunlar.
YAHYA AKSOY