Diplomasi ile çözüm

en sağlıklı yol…

Necdet Buluz

Türkiye ile Amerika arasında giderek artan gerilimi düşürmek için iki ülke Dışişleri Bakanları’nın ilk kez yüzsüze gelerek görüşmesi, sıkıntıların diplomatik yollarla aşılması açsından önemli bir adım olarak görülmelidir.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD’li muhatabı Mike Pompeo ASEAN Dışişleri Bakanları Toplantısı kapsamında bulundukları Singapur’da bir araya gelerek yaklaşık 45 dakika süren görüşme yaptılar. Bu tür görüşmelerin bundan sonraki süreçte de devam edeceği belirtiliyor.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “Yapıcı bir ortamda, sorunları çözme odaklı bir görüşme” olarak niteledi. Çavuşoğlu, iki bakan olarak sorunların çözülmesi için birlikte adım atmaya ve çalışmaya devam etme kararı aldıklarını, bundan sonraki süreçte de yakın işbirliği ve diyalog halinde olacaklarını açıkladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert de, görüşmeye ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, “Çok sayıda konuyu ele aldılar ve yapıcı bir görüşme gerçekleştirdiler. İki ülke arasındaki sorunların ortadan kaldırılması için çaba göstermeye devam edileceği konusunda fikir birliğine vardılar” ifadelerini kullandı.

Ancak, Amerika Dışişleri Bakanı Pompeo’nun daha sonra yaptığı açıklamada “Biz, Papaz Andrew Brunson’un ve diğer Amerikalıların serbest bırakılması konusunda kararlıyız. Bu kararlılığımız da adı geçenlerin serbest bırakılıncaya kadar süreceğini belirtmek isterim” şeklindeki ifadeleri krizin daha da büyüyeceğini gösteriyor.

Hiç kuşkusuz sorunların diplomatik yollardan iletişimle çözümünden yanayız ama, bunun tek taraflı tutumla mümkün olmayacağını anımsatmak isteriz.

İki bakanın, ABD ile Türkiye arasında sorunların aşılması için kurulan mekanizmaların işletilmeye devam etmesi konusunda inisiyatif üstlenmiş olmalarını yine de ilerisi için olumlu değerlendiriyoruz.

Son iki haftada üçü telefonla olmak üzere 4 kez görüşme gerçekleştiren Bakan Çavuşoğlu ve Amerikalı muhatabı Pompeo arasında görüşme trafiğinin önümüzdeki süreçte daha da artması bekleniyor.

Singapur’daki görüşmede de sorunların çözümünde nihai bir noktaya ulaşılmış bulunulmadı. Ancak sorunların çözümü için kurulan mekanizmalar ve ortak çalışma kanalları halen açık tutuluyor. Uzunca bir süredir adalet ve içişleri bakanlıklarının da dahil olduğu mekanizmalar üzerinden sorunlar çözülmeye çalışılmış ancak bir sonuca ulaşılamamıştı. Münbiç yol haritası ve PKK ile mücadele konularında teknik heyetler ise daha aktif çalışmalar yürütüyorlar.

İki ülke arasındaki sorunlar yumağının birkaç kez görüşme ile de sonuçlanması zaten beklenmiyor. Papaz Brunson’dan başka sorunların da çözüm beklediğini biliyoruz.

ABD Senatosu’nun F-35 yaptırımı girişimleri, ABD Başkanı Trump ve Başkan Yardımcısı Mike Pence’in gerilimi tırmandıran açıklamaları ve ardından Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin iki bakanına yönelik yaptırım kararı iki ülke arasındaki gerilimi hat safhaya ulaştırırken, Türkiye ise şu ana kadar ilkeleri doğrultusu dışında herhangi bir adım atmış değil.

Türkiye, tarihi süreçte önemli işbirliği alanları bulunan Amerika ile yaşanan sorunların diplomasi, diyalog, karşılıklı anlayış ve mutabakat çerçevesinde çözülmesi noktasındaki çalışmaları sorumluluk olarak görüyor ve bu çabaları son noktaya kadar devam ettirmeye de kararlı görünüyor.

“Yaptırımlarla karar almayız

Amerikalı muhataplara tehdit dili ve yaptırımların Türkiye’ye herhangi bir karar aldırtamayacağı da her platformda net olarak vurgulanıyor. Kaynaklar, son gelişmelerin ardından, Türkiye’nin içişlerine müdahale anlamına gelecek bu tür girişimlerin hiçbir sonuca ulaşmayacağının müttefikleri tarafından net olarak görüldüğü ve anlaşıldığına işaret ediyorlar. Türkiye’nin ABD’nin yaptırım ısrarı halinde ne tür adımlar atabileceği konusunda ise İncirlik ve gerek NATO kapsamındaki gerekse ortak kullanılan diğer üsler gibi konuların ilk adımlar arasında olmayacağı, ancak koz olarak da cepte tutulduğu vurgulanıyor.”

Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz;

İki müttefik arasında yığınla sorun var ve kriz en üst seviyede sürüyor. Bunlar çözülemeyecek sorunlar da değil. Bu nedenle diplomatik yolların tıkanmaması, gerilimin daha da yükseltilmemesi için daha sağlıklı, soğukkanlı adımların atılması gerekiyor.

Bizim için önemli olan Suriye’deki gelişmeler ve buradaki terör örgütü PYD/ PKK ile ilgili gelişmelerin çözümünde de diplomasi yön verecektir. İplerin tamamen kopmaması gerekiyor.

Bu nedenle iki ülke Dışişleri Bakanı’nın karşılıklı görüşmelerini olumlu bulmaktayız.

necdetbuluz@gmail.com

www.facebook.com/necdet.buluz