“Ana sorun enflasyon…”

Necdet Buluz

Uzun zamandır ekonomimizi derinden sarsan enflasyon yine gündem oluşturmaya devam ediyor. Alınan tüm önlemlere rağmen pahalılığın ve artan enflasyonun önüne geçilemiyor.

Temmuz ayında enflasyon geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15.85 arttı. Yıllık enflasyon 15 yılın zirvesinde. Aylık enflasyon yüzde 0.55 yükseldi. Enflasyonun yükselmesinde son ÖTV artışlarıyla zam gelen rakı ve bira fiyatları da etkili olduğu ifade ediliyor.

Bu gelişme ve rakamlar şu anda ekonomimizde ana sorunumuzun enflasyon olduğunu gösteriyor.

2018 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,55, bir önceki yılın Aralık ayına göre %9,77, bir önceki yılın aynı ayına göre %15,85 ve on iki aylık ortalamalara göre %12 artış gerçekleşti.

Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan, ev eşyasında %1,82, eğlence ve kültürde %1,62, sağlıkta %1,20 ve konutta %1,10 artış gerçekleşti.

Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %0,28 ve haberleşmede %0,11 düşüş gerçekleşti.

TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre ev eşyası %20,32, gıda ve alkolsüz içecekler %19,40, çeşitli mal ve hizmetler %17,24 ve lokanta ve oteller %13,86 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.

Temmuz 2018’de endekste kapsanan 407 maddeden; 52 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 279 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 76 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik, konu hakkında yaptığı açıklamada da iş dünyasındaki yöneticilerin önünde iki büyük sorun bulunduğunu, bunlardan birinin döviz, diğerinin ise faizlerin yüksek seyretmesi olduğunu belirtti. Faizlerin yüksek olmasının iş dünyasının kimyasını bozduğunu da vurgulayan Bilecek’in açıklamalarına bakalım:

“Ancak hızlı karar alma ve uygulama yaparken paydaşlarla, ekosistemin bütün oyuncularıyla, örneğin bir kararnamenin ortaya çıkış noktasında veya bir kararın masaya gelişi ve resmileşmesi noktasında ekosistemdeki bütün paydaşlarla yeteri kadar tartışılması ve yeteri kadar görüş alışverişinde bulunarak sistemin işlemesini, yüksek ölçüde temenni ediyorum. İş dünyasının önemli beklentilerinden bir tanesi bu. Yani alınan her kararda olmayabilir ama çoğunluğunda, gerekli görüldüğünde, özellikle iş dünyası bu konuyu bir miktar içselleştirerek, tam tabiri caizse çoğunluğun da bu anlamda katılabileceği bir yapı dahilinde olursa… Kararnameler çıktıktan, kararlar verildikten sonra yapılan eleştiri veyahut istişareler zaman kaybından başka bir şey olmadığı gibi bazen hakikaten farklı eleştirileri alıyor.”

Peki, bu gelişmeler iş dünyasında nasıl yankılanıyor. Patronlar Kulübü’nün Başkanı’nın bu konudaki görüşleri de özetle şöyle:

“İş dünyasının önünde iki tane en büyük sorun var. Bunlardan bir tanesi döviz kurlarındaki durum, diğeri ise özellikle son yıllarda iş dünyasının kimyasını bozan ve ters elektrik diyebileceğim bir etki oluşturan faizlerin çok yüksek olması. Bunların ikisi de iş dünyası için çok önemli ancak şunun altını çizmek istiyorum; İş dünyası için en büyük sorun, (döviz kuru ve faiz seviyesi) bu ikisinden bir hayli önde olan enflasyondur. Yani muazzam derecede önemli. Makul seviyeleri tamamıyla aşan, Türkiye gibi büyük bir ekonomi olmaması gereken bir enflasyon oranıyla başbaşayız. Yüzde 15.4’ten bahsediyoruz. Enflasyon yükseldikçe öngörülebilirlik azalıyor. Bunun faize, kurlara olan yaptırımları farklı. Finansman maliyetleri artıyor. Bugün Türkiye’de iş dünyasının sıkça konuştuğu nokta o. Yüzde 25’lerin üzerinde olan TL/faiz oranlarından bahşediyoruz. Bir sıkıntı da rekabet koşulları bozuluyor. iş dünyasındaki tahsilâtlara baktığımızda, tahsilâtların vadelerinin uzadığı görülüyor. Pratikte pek uygulanmayan borçların yeniden yapılandırılması’ bugün artık yaygın bir şekilde uygulama noktasına gelmiş vaziyette. iyi bir ekonomik planlama programıyla ve liyakati yüksek ellere bunları bıraktığınızda bütün bu ekonomik sorunların çözüleceğine inancımız tamdır.”

Özetleyelim:

Önümüzde cari açık, pahalılık ve bunun getirdiği enflasyon var. Ancak, bugünkü sistemde hızlı kararların alınması ve devreye sokulması ile önlemler de alınabilir. İş dünyası da böyle düşünüyor.

Zamana ihtiyaç var. Bekleyip, gelişmeleri ve sonuçlarını kısa zaman içinde hep birlikte göreceğiz.

necdetbuluz@gmail.com