Yine enflasyon…

Yine enflasyon…

Necdet Buluz

14 Haziran seçimlerine damga vuran 3 ana konu vardı: Bunlardan önde geleni pahalılık ve artan enflasyon, dış politikadaki sıkıntılar ve terör olarak gösterildi. Türkiye’nin ana konuları olarak görülen bu konularda bizi yönetenler çok acil önlemler alınması için olağanüstü bir çalışma içinde olacaklarını açıkladı.

Pahalılık önlenemiyor. Bunun yanında enflasyon da % 15’lerin üzerine çıktı. En kısa zamanda bu soruna çözüm bulunmaya çalışılacak.

Pahalılık ve onun getirdiği enflasyon konusundaki son gelişmelere bakalım:

Enflasyon, haziran ayında da beklentilerin oldukça üzerinde artış gösterdi. Aylık bazda yüzde 14 artması beklenen TÜFE, yüzde 2.61 artış gösterirken, yıllık enflasyon yüzde 15.39’a sıçradı. Böylelikle 2003 bazlı endeks tarihinin en yüksek seviyesi kaydedildi. 2003 bazlı endeksin bir önceki zirvesi yüzde 12,98 ile Kasım 2017 tarihinde görülmüştü.

Çekirdek TÜFE, haziranda yüzde 14.60 seviyesine yükselmiş bulunuyor.

Yurtiçi üretici fiyatları aylık bazda yüzde 3.03 artarken, yıllık bazda yüzde 23.71’e yükseldi.

Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Haziran ayında endekste yer alan gruplardan, haberleşmede yüzde 4,76, ulaştırmada yüzde 2,66, ev eşyasında yüzde 2,24 ve eğlence ve kültürde yüzde 2,16 artış gerçekleşti.

Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Haziran ayında endekste yer alan gruplardan sadece giyim ve ayakkabı grubunda yüzde 1,15 oranında düşüş gerçekleşti.

TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre ev eşyası yüzde 18,91, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 18,89, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 16,79 ve lokanta ve oteller yüzde 13,30 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.

Yıllık en fazla artışın ulaştırma grubunda olduğunu görmekteyiz.

Yıllık üretici fiyatları yüzde 23,7’ye yükselerek önümüzdeki aylarda da bu konularda sıkıntı yaşanacağının mesajları verildi.

Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2018 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 3,03, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 15,52, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 23,71 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 16,57 artış gösterdi.

Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 2,44, imalat sanayi sektöründe yüzde 3,16, elektrik ve gaz yüzde 1,97, su sektöründe yüzde 1,20 artış olarak gerçekleşti.

Aylık en fazla artış ham petrol ve doğal gazda gerçekleşti. Ancak, bu iki maddedeki artışın birçok alanı kapsadığını da unutmayalım.

Bir önceki aya göre en fazla artış; yüzde 15,09 ile ham petrol ve doğal gaz, yüzde 6,87 ile kok ve rafine petrol ürünleri, yüzde 5,18 ile elektrikli teçhizat olarak gerçekleşti. Buna karşılık kömür ve linyit ise bir önceki aya göre yüzde 0,24 düşüş gösterdi.

TÜİK’in, açıklanan enflasyon rakamıyla birlikte milyonlarca memur, sözleşmeli personel ve emeklinin alacağı zam oranları da belli oldu. Emekli, memur ve sözleşmeli personelin Temmuz enflasyon zam oranı ne kadar oldu? Şimdi de bu konulara bakalım:

Yeni yılda yüzde 4 zam alan memur ve memur emeklileri, ortaya çıkan 5,17 puanlık farkı temmuz ayında yapılacak zamla alacak. Toplam zam (3,5+ 5,17) olacak. Memur ve memur emeklisine yılın ilk yarısında yüzde 4, ikinci yarısı için yüzde 3,5 zam kararı alınmıştı.

Buna göre temmuz ayında memur, sözleşmeli personel ve memur emeklisi yüzde 8,67 zam alacak. İşçi ve Bağ Kur emeklisinin zam oranı ise yüzde 9,17 oldu.

Toplu sözleşme gereğince, enflasyon farkı 6 aylık dilimler halinde hesaplanıyor.

Devlet memurları, sözleşmeliler, geçici personel ve memur emeklileri, zamlı maaşlarını ve enflasyon farkını 15 Temmuz’da alacak.

Bütçede de açık var. Bu açığın kapanabilmesi için dolaylı vergiler ve zamlar gündemde. Ancak, dolaylı vergiler ve yapılacak zamlar pahalılığı, hali ile enflasyonu artıracak. Çözüm nasıl bulunacak, bunu biz de sabırsızlıkla bekliyoruz.

necdetbuluz@gmail.com