Piyasalar dalgalı…

Necdet Buluz

Geçenlerde bir yazı yazmış ve “Faiz artırımı beklentisi var” demiştik. Bunun da endişe yaratıcı bir durum olarak değerlendirildiğine dikkat çekmiştik.

Merkez Bankası, faiz artırımı beklentisi içine giren piyasaları bu kez dinlemeyerek, politika faizini 17.75’te sabit tuttu. Kararı beğenmeyen küresel oyuncular, dövize yüklendi ve ABD Doları 4.90’ı, Euro ise 5.75’i aştı.

Maliye ve Hazine Bakanı Berat Albayrak’ın geçtiğimiz hafta Arjantin’de verdiği”Biz piyasayla kavga ederek değil, kazan-kazan ilişkisine dayalı hep birlikte güçlü bir iletişimle yürüyeceğiz. Açık ve şeffaf olacağız. Piyasanın önünde olacağız. Kademeli olarak BDDK, SPK, hazine ve maliye başta olmak üzere, ekonominin sacayaklarına yönelik somut gelişmeler yaşanacak” şeklindeki ifadeleri üzerine 4.79’dan 4.73’e kadar inen ABD Doları, Merkez Bankası’nın faiz kararı sonrası yeniden uçuşa geçti ve Türk Lirası dolar karşısında yarım saatte yüzde 3’ün üzerinde değer kaybetti.

Yerli ve yabancı yatırımcıların büyük merakla beklediği Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısından faiz artırımı yönünde bir karar çıkmadı. PPK, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 17.75’te sabit tutulmasına karar verdi.

Merkez Bankasından ‘neden faiz oranı’nın artırılmadığına dair yapılan açıklamada dış talebin gücünü korumakla birlikte iç talebe dair yavaşlama sinyallerinin artmakta olduğu belirtildi. Açıklamada şunlar kaydedildi:

“Yakın dönemde maliyet yönlü gelişmeler ve gıda fiyatlarındaki oynaklık enflasyon üzerinde etkili olmuştur. İç talep koşullarının etkisinin azalacağı öngörülmekle birlikte enflasyon ve enflasyon beklentilerinin bulunduğu yüksek seviyeler fiyatlama davranışları üzerinde risk oluşturmaya devam etmektedir. Merkez Bankası, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki bütün araçları kullanmaya devam edecektir. Enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar para politikasındaki sıkı duruş kararlılıkla sürdürülecektir.”

Ekonomistler faiz kararını sürpriz olarak yorumluyor. Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokal, “TCMB sürpriz bir şekilde politika faizini sabit tuttu” görüşünü seslendirdi.

İş Portföy Başekonomisti Nilüfer Sezgin ise “Merkez Bankası’nın faiz artırımı yaparak hali hazırda artan finansal istikrar riskini daha da pekiştirmek istememesi sürpriz kararın arkasında yatan sebep olarak anlaşılıyor” dedi.

QNB Finansinvest Baş ekonomisti Burak Kanlı da “Kurdaki değer kaybı ve yatırımcı güvenindeki bozulmanın iktisadi faaliyet üzerindeki olumsuz etkisi önümüzdeki dönemde faiz artışının çok ötesinde olabilir” görüşünü savundu.

Merkez Bankası, düşen talebi öne çıkararak, faizi yükseltmeme kararı aldı. Merkez, bu yaklaşımla Ağustos ayında enflasyonda düşüş beklediğini ortaya koydu. Ancak Ağustos ayında Para Politikası Kurulu toplantısı yapılmayacak. Bir sonraki kurul toplantısı 13 Eylül’de…

Ekonomistler bu tarihe kadar iki enflasyon verisinin açıklanacağını, söz konusu enflasyon verilerinin yüksek çıkması halinde döviz kurlarının daha da artacağını, Merkez’in buna cevap veremeyeceğini savunuyor.

MB’nin faiz artırımına gitmemesi ile neler olabilir?

Döviz fırlar, nitekim ilk gün fırladı.

Dövize dayalı mallar zamlanır. Bu da enflasyonun daha da artacağı demektir.

Bütün mesele enflasyonu dizginlemektir. Bu yapılabilecek mi? Bazıe ekonomistler bunu da şu şekilde değerlendiriyor, bakışlarına kulak verelim:

Ekonomistler enflasyondaki artışa dikkat edilmesi gerektiğini anımsatıyor. Kur 4.94’e geldiğinde bunun yansımasının daha fazla olacağına dikkat çeken ekonomistler, ilk kur artışı etkisinin ağustosta görüleceğini, bu etkinin katlanarak devam edeceğini belirtiyor.

Bir ekonomist enflasyon geçişkenliğinin, arttığını vurgulayarak “Kur artışının enflasyon üzerindeki etkisi yüzde 15’ten daha fazla olacak” yorumunda bulunuyor.

Bundan önce kurdaki yüzde 10’luk artış enflasyonu 1.5 puan artırıyordu. Merkez Bankası’nın kararının ardından TL varlıklarda sert satış yaşandı. PPK kararı öncesinde 4.7635 seviyesinde bulunan dolar/TL, kararın ardından 4.94 seviyesine kadar yükseldi. Serbest piyasada Dolar 4.8660 TL’den günü tamamladı. Borsada kayıplar gün içinde 3 bin 595 puanı buldu. Bankalar düşüşe öncülük etti. Bankacılık endeksi yüzde 5.7 düştü.

Gün içinde 91 bin 730 puana kadar inen borsa 92 bin 133 puanda kapandı. Gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik getiri bankacıların verilerine göre yaklaşık 150 baz puan artışla yüzde tarihi rekor olan 18.50’yi aşarken iki yıllık getiri de yüzde 20.50’li seviyelere çıktı. Türkiye’nin beş yıllık risk primini gösteren CDS’leri ise 22 baz puan artışla bir haftanın zirvesi olan 323 baz puana yükseldi.

necdetbuluz@gmail.com

www.facebook.com/necdet.buluz