İran’ı ambargolarla

boğacaklar…

Necdet BUluz

Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında, kendisinden önceki ABD Başkanı Barack Obama döneminde 2015 yılında İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin’in de imzaladığı anlaşmadan tek taraflı olarak çekileceğini duyurarak, bölgedeki ateşe benzin dökmüş oldu.

Aslına bakılacak olursa Trump’tan böyle bir hamle bekleniyordu.

Çünkü, hedefteki ülke İran, bölgede İsrail’in çıkarlarına ters düşen bir ülke olarak dikkatleri çekiyordu. Nitekim biz de son yazdığımız yazılarda “Hedefteki ülke iran mı?” diye sormuştuk. Bir başka yazımızda da “Amerika için varsa yoksa İsrail” diye görüşlerimizi yansıtmıştık.

Burada İran’a ambargo uygulanarak öncelikle petrol ihraç etmesinin önü tıkanacak. Uluslar arası bankacılık sisteminin kullanılması önlenecek.

Ambargo hiç kuşkusuz bu kadarla da sınırlı kalmayabilir.

ABD Hazine Bakanlığı’nın açıklamasına göre, yaptırımların tekrar başlatılması İran’ın petrol ihraç etmesini ve uluslararası bankacılık sistemini kullanması zorlaştırılacak.

Trump’un İran’a karşı tutumu, dünyada yankılandı.

İran’dan en çok petrol ithal eden Çin ve Japonya gibi ülkelerin bundan sonraki tutumlarının ne olabileceği de merak ediliyor.

Türkiye’nin bu konudaki tutumu ve davranışı nasıl olacak? Rusya, bu karar karşısında neler yapacak? Bunlara da bakacağız.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, ABD’nin İran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekildiğini duyurmasıyla ilgili değerlendirmede bulundu.

Kalın, paylaşımında, “ABD’nin nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesi, istikrarsızlığa ve yeni çatışmalara sebep olacak bir karardır. Çok taraflı anlaşma, diğer ülkelerle devam edecektir. Türkiye, nükleer silahların her türüne karşı olan kararlı tutumunu sürdürecektir.” ifadelerine yer verdi.

Trump’un kararı anında piyasalara yansıdı.

Petrol fiyatları ne oldu, bundan sonra nasıl bir seyir izleyecek?

ABD hafif ham petrolünün varil fiyatı yüzde 2.06 artışla 70.48 dolara, Dubai’deki ham petrol spot piyasasında da varil fiyatı yüzde 0.86 artışla 73.37 dolara çıktı.

Türkiye’nin de akaryakıt fiyatlarını belirmede ölçüt olarak kullandığı Brent petrolünün varil fiyatı da, yüzde 2.5 artışla 76.75 dolara kadar çıktıktan sonra, 76.48 dolara döndü.

Dünya petrol arzının yaklaşık yüzde 4.0’ünü karşılayan İran’ın başlıca ihraç pazarları arasında Türkiye, Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore bulunuyor.

Şimdi gelelim bir başka konuya:

Bilindiği gibi daha önce Türkiye, Rusya ve İran bölgede işbirliği konusunda anlaşmış, karşılıklı güven ortamı sağlanmış, bu konuda Erdoğan, Putin ve İran Cumhurbaşkanı Ruhani ortak fotoğrafları dünyaya servis edilmişti.

Amerika’nın ve İsrail’in böyle bir işbirliğinden son derece rahatsız olduğu da ortaya çıkmıştı.

Şimdi ne olacak?

İran’a uygulanacak olan ambargo bu üçlü ortaklığı gölgeleyecek mi?

Ne kadar etkilenmeyeceği söylense de alınan bu karar uygulamaya geçildiğinde Rusya ve Türkiye’nin bu ambargoyu delmesi beklenemez. İster istemez bu ortaklık zarar görecektir.

İran’ın Suriye’deki varlığının da Amerika, İsrail ve AB ülkelerince rahatsızlık yarattığı biliniyor. Aynı şekilde Suudi Arabistan da İran yayılmacılığının önüne geçilebilmesi için doğrudan Amerika ve İsrail ile işbirliği yapıyor.

Özetleyelim:

Bölgede daha da ısınacak.

İsrail Parlamentosundan savaş kararı alan Başbakan Netenyahu’nun İran’a karşı her türlü çılgınlığı yapabileceğini de unutmayalım. Netenyahu’nun böyle bir yetkiyi daha önce almış olması da manidardır. Sanki Trump’un verdiği kararı daha önceden biliyormuşçasına hareket edilmiştir.

Suriye’deki sıkıntılara İran’ın da dahil edilmesi ile Türkiye için bir başka sıkıntısı kapısının daha açılacağını da söyleyebiliriz. Daha dikkatli olmamız gereken ve sıkıntılı bir başka döneme gireceğimiz görülüyor.

necdetbuluz@gmail.com

www.facebook.com/necdet.buluz