İhracat yükseliyor ama…

İhracat yükseliyor ama…

Necdet Buluz

Geçtiğimiz Mart 2018’de ihracatımızdaki artış için “Bir Cumhuriyet rekoru” deniliyor. Yapılan açıklamada Mart’ta ihracat 15 milyar 106 milyon liraya yükseldi. İhracatımızdaki rekorun küçümsenmemesi gerektiği görüşündeyiz.

Ancak, burada vurgulanması gereken şudur:

İthalata ne demeli?

Çünkü ithalata bağlılığımız sürüyor. İhraç ettiğimiz malların ana malzemelerini ithal etmek durumundayız. Bu da makasın açılmasına neden oluyor.

İşte ithalatımızı patlatan nedenler:

1. Türkiye’de 65 bin aktif ihracatçı varken, aktif ithalatçı sayısı 77 bin…

2. Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ilk 3 sektörde (otomotiv, kimya ve hazır giyim) dışa bağımlılık oldukça yüksek. Otomotivde motorlu araçların yanı sıra Türkiye’de üretilen araçların motor dahil önemli parçaları ithal ediliyor. Tekstilde bile pamuk ve ipliğe yılda 4 milyar dolar ödeniyor. 3. İhraç ettiğimiz ürünlerde önemli ölçüde dışa bağımlıyız. Türkiye’de tarımsal ithalat da ciddi yekûn tutuyor.

4. Düşük kur politikasının uygulandığı 2002-2008 döneminde çok sayıda fabrikanın kapanması, ara malı ithalatında patlamaya yol açtı.

Son açıklanan rakamlara bakarak ihracat ve ithalattaki durumumuzu daha net görebiliriz, buyurun:

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Mart ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11.5 artarak 15 milyar 106 milyon dolara yükseldi. Böylece 2018 Mart ayı, ihracat tarihindeki en yüksek ihracat gerçekleştirilen ay oldu.

Ayrıca tarihte ilk defa aylık ihracat 15 milyar dolar barajını aşmış oldu. TİM Başkanı Büyükekşi, “Ocak-Mart döneminde ihracatımız yüzde 10.4 artışla 40.7 milyar dolara ulaşırken 12 aylık ihracatımız yüzde 10.5 artışla 160 milyar dolara yaklaştı. Yılsonunda ise hedefimiz, 170 milyar doların üzerine çıkmak” dedi.

TİM Başkanı Büyükekşi, miktar bazında ihracatın ise Mart ayında yüzde 7.6 azalarak 10.5 milyon ton olduğunu dile getirerek, “İhracatımız çift haneli artarken, ihracat miktarımızın azalması, aynı malı çok daha yüksek fiyata sattığımızı gösteriyor. Ar-Ge ve inovasyona dayalı, markalı, tasarım eli değmiş ürünlerle inşallah ihracat birim fiyatımızı çok daha ileri seviyelere taşıyacağız” dedi. Dolar-Euro arasındaki kurdaki (parite) değişimlerin ihracata etkisine de değinen Büyükekşi, “Mart ayında parite etkisi pozitif yönlü olarak 1.1 milyar dolar oldu. Bunda özellikle Euro-Dolar paritesinin geçen seneye göre daha yüksek olması etkili. Yıl genelinde paritenin 1.22 seviyelerinde olmasını bekliyoruz” diye konuştu.

Sektörel bazda ise Mart ayında en fazla ihracatı, 3.1 milyar dolarla yine otomotiv sektörü yaptı. Bu sektörün ihracatı Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16.1 arttı. Otomotiv sektörünü, 1 milyar 683 milyon dolarla hazırgiyim ve konfeksiyon ve 1 milyar 558 milyon dolarla kimyevi maddeler sektörleri takip etti. Mart ayında en fazla ihracat artışı yaşayan sektörler ise yüzde 53.7 ile mücevher, yüzde 48.9 ile zeytin ve zeytinyağı, yüzde 34.7 ile yaş meyve ve sebze oldu. Genele bakıldığında ise tarım ihracatı yüzde 7.1 ve sanayi ürünleri ihracatı yüzde 12.6 artarken, madencilik ürünleri ihracatı yüzde 1.4 azaldı

Mart ayında 154 ülke ve bölgeye ihracat arttı. En fazla ihracat yapılan ilk 5 ülkeden; Almanya’ya ihracat yüzde 13.6; İngiltere’ye yüzde 19.1; İtalya’ya yüzde 18.1; İspanya’ya yüzde 23.8 artarken, ABD’ye ihracatımız yüzde 1.5 azaldı. En fazla ihracat yapılan 20 ülke arasında ise en yüksek artışı ise yüzde 58.2 ile Rusya’da yakalandı. AB’ye ihracat ise yüzde 17.7 artış gösterdi. Mart ayında AB’nin ihracattaki payı 52.1 oldu.

Türkiye’nin ihracatı hızla artarken, ithalatın da dörtnala takması dikkat çekiyor.

Nitekim Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 30 Mart’ta açıkladığı dış ticaret istatistikleri bunu ortaya koyuyor. Bu yılın iki ayında (Ocak-Şubat) Türkiye’nin ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.8 artarak 25 milyar 621 milyon dolara, ithalatı yüzde 28.8 artışla 40 milyar 459 milyon dolara yükseldi. Verilere bakıldığında ithalatın ihracattan 3 kat daha hızlı artması dikkat çekiyor. TÜİK, Mart ayı ithalat verisini Nisan ayı sonunda açıklayacak. Mart 2017’de ithalat 18 milyar 988 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. Yeni Mesaj’ın İstanbul’daki gümrüklerde yaptığı gözleme göre bu yıl Mart ayı ithalat açısından da oldukça hareketli geçti. Mart ithalatının 23.5 milyar dolar civarında çıkması bekleniyor. Bu durumda Mart ayında dış ticaret açığı 8.5 milyar doları aşmış olacak. Bu yıl Ocak-Şubat döneminde dış ticaret açığı, yüzde 83.7 artışla 14 milyar 838 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 63.3 oldu.

necdetbuluz@gmail.com