BİLGE ÖĞÜTLERİ YAHYA AKSOY
“Cahil ile bal yenmez, âlim ile taş taşı” halk sözü bilgelerin değerine vurgu yapmakta. Antik Çağ’ dan beri kullanılan bilge öğütleri , hayat felsefesine ve kültür tarihinde ışık tutmaktadır.
Aydınlanma çağına damgasını vurmuş ve insanlığın düşünce tarihinde öğütleri ile yer almış ve çogunluğu Ege Uygarlında yetişmiş olan yedi bilge her zaman öne çıkmış buşunmaktadır:
-Miletli Thales,Pirieneli Bias,Lesboslu Pittakos, Linoslu Kleobulos,spartalı Kihilon,atinalı Solon, Karintoslu Periandros.
Sokrates,Diyojen,Konfiçyüs,İbn-i Sina ve daha yüzlerce bilge düşünce dünyasında saygın yerlerini korumaktadır.
Bir filozofa,” Dünyada en zor şey nedir?”diye sormuşlar. “Sözdür” diye cevap vermiş.”Neden diye sorduklarında ; “Çünkü anlamakta zordur, anlamakta” demiş.
Eflatun, bir grup arkadaşı ile birlikte oturan Sokrat’a, “Geçen gün bir arkadaşını herkesin arasında azarladın” diye çıkışmış. ” O sözleri başbaşa kaldığın zaman söyleyemez miydin?” Sokrat ,soruya soruyla karşılık vermiş: “Beni böyle azarlamak için, başbaşa kalmamızı bekleyemez miydin.”
Çok israf eden birisi, Sokrat’a gelip,hiç parası kalmadığından dert yanmış ve biraz borç para vermesini istemiş. Sokrat adama şu cevabı vermiş : ” Masraaflarınızı kısarak,kendinizden borç alın.”
“Dile benden ne dilersin!” diyen “Büyük İskender’e, ” Gölge etme ,başka ihsan istemem” diyen bilge DİYOJEN, insanların fazilet yolunda ilerlemelerini öğütlemiştir: ” Birtakım ehemmiyetsiz şeylerde, insanların ,birbirlerinin önüne geçmeye çalıştıkları görülüyor; fakat fazilet yolunda öne geçmeye gayret eden hiç görülmüyor.” demiştir.
“Altının rengi neden sarıdır? diye sorduklarında, “Kıskananı çoktur da ondan” demiş.
Filozof Demetrios, gençlere şu öğütleri vermiş: “Üç kimseye mutlaka saygılı olunuz:
-Kendi evinizdeyken, ailenize;
-Sokaktayken gelip geçenlere;
-Yalnızken, kendinize.”
“Devlet yönetinde göreve gelirsem ilk işim, dili ele almaktır…” diyen bilge Konfüçyüs, eğitimli insanların dokuz düşüncesi vardır demiş:
-Baktıklarında berrak görmeyi, /Dinlediklerinde, iyi duymayı,/Görünüşleri bakımından sıcak olmayı,/Davranışlarında saygılı olmayı,/Konuşmalarında doğru olmayı,/İşlerinde ciddi olmayı,/ Kuşkuya düştüklerinde soruları nasıl soracaklarını,/Öfkelendiklerinde sorları,/Kazancı gördüklerinde adaleti DÜŞÜNÜRLER.
Çok değerli araştırmacı-yazarlar Ahmet Semih Tülay’ın “Ege’nin Antik Öyküleri” eserini ve Cevdet Kılıç’ın hazırladığı ” Bilgelik Hikâyeleri” eserini tüm yurttaşlarımızın okumalarını öneririm. Başarıya ulaşmanın yolu, çok çalışmaktan ve çok bilmekten geçmektedir.
Düşlerin ve düşüncelerin gelişmesinde, bilge öğütlerinin özel bir yeri bulunmaktadır.