YAYA HAKLARI NEREDE ?
YAHYA AKSOY
Dünya düzeni, haklar üzerine kurulmuştur. Dünya düzeninin sağlıklı işlemesi bu hakların dengesine bağlıdır. Bozulan dengeler huzursuzluk yaratır ve insanlara büyük zarar verir.
Ünlü mizah ustası Nasrettin Hoca’ya sormuşlar ?
-İnsanlar sabah kalkıyorlar ve her biri bir yana gidiyor.Neden hepsi bir yöne gitmiyor?
Hoca: İnsanların hepsi bir yöne gitseydi,dünyanın dengesi bozulurdu,demiş.
Nasrettin Hoca’yı çağırıpta, şu yaya kaldırımlarına bir bak Hocam, yaya hakları nerede? diye sormalıyız.İnsana verilen değer ve saygı, öncelikle yaya kaldırımlarından belli olur.
Her biri bir yöne giden insanların bir çok hakları yasalarla güvence altına alınmakta. Bu hakların başında yaşama hakkı başta olmak üzere sağlık, güvenlik,eğitim,inanç ve diğer haklar bulunmakta. Bütün bu hakların sağlam ve sağlıklı kullanılması için devletin öncelikli sorumluluğu bulunmaktadır.Yayalar mağdurdur.Yaya haklarını kim savunacak, kim koruyacak? Haklar kendiliğinden verilmiyor.Yayalar, kendi haklarını kendileri aramalıdır.
SOKAKLARIN RUHU !
“Hayatta daha fazla mutlu olmak istiyorsan, çevrendeki insanlara daha çok ulaş ve içinde çoğalan sevinci gör. Yaşamda kendini gerçekleştirmek, daha fazla mülk edinmekle değil, sevgiyi daha fazla hissetmekle oluyor” diyor, Robin Sharma,
Daha fazla mululuk için çevrendeki insanlara ulaşmak ancak sokaklara çıkmakla olur.Sokaklar bireyin ve toplumun yaşam kültüründe özel ve öncelikli bir yer tutarlar. Çocukların ve tüm insanların ilk adımlarını attıkları ve başkaları ile ilk karşılaştıkları ve oynamaya ilk başladıkları alanlar sokaklardır. Sokaklar ,yerleşim alanlarının sosyal ve kültürel değerleridir.
Sokaklar ve caddelerin çevrelerinde açık havada soluk alınan ve bir araya gelinen parklar, çocukların karışıp-kaynaşarak tanıştıkları oyun parkları , yaşlıların oturup dinledikleri mekânlar yer alır. Dışarıda geçen büyük zamanlar için sokaklar, parklar, yeme-içme mekânları,oyun ve eğlence yerleri,çocuklar ve tüm insanlar birbirini tamamlar ve sokaklarda bütünleşir,kaynaşır ve karşılıklı etkilenirler.Sokaklar, halkın ortak alanlarıdır.
Sağlıklı bir beden ve ruh için eğitimin ve eğitim içersinde oyunların özel bir yeri bulunmaktadır. Çocuk oyundur, oyun sokakta ve parkta oynanır. Sokakların ruhu,oyun, eeğlence ve dinlenme olanakları ile , insan duygu ve düşüncelerinde sonsuz izler bırakır. Unutulmaz anılar sokaklarda yaşanır. Eserlere kaynak olurlar. Sözlü ve yazılı kültürü, unutulmaz sokak anıları besler. Tüm insanların sokak anıları kitaplaştırlsa, bunlar binlerce cilt kültür kaynağı olarak kütüphanelere taşınsa, en çok okunan kaynak eserler arasında yerlerini alırlar. Renkli dünya, renkli yaşam ve renkli sokaklar ve anılar ilgiyle karşılanırlar.
Kırsal yaşamın yerini kentsel yaşamların aldığı günümüzde insanlar için sokakların ruhu ve anlamı önem kazanmakta. Kentlerin yerleşim planları insan öncelikli olmalıdır. Oysa günümüzde bunun tam tersinin yapıldığını görmekteyiz. oto parkların bulunmadığı ve yaya kaldırımlarının dar tutulduğu , keçi yolunu andıran dar sokakların ve caddelerin hemen yanlarında yükselen devasa gök delenler yaşamı boğucu, sıkıcı ve yorucu hale getirmekte.
İnsan için insan ve insanlar felsefesi yerine, kazanç ve yüksek kâr için yerleşim planları anlayışının uygulaması toplum sağlığı için bir tehdit düzeyi oluşturmaktadır.
J.F.Kennedy, ” Mutluluk, insanın tüm gücünü mükemmellik yolunda kullanmasıdır,”diyor.
İnsanlar, toplumlar ve onlara hizmet için kurulmuş devlet, ve bu alanda görev alan kurumlar ve yöneticiler, önce insan sağlığı temelinde sosyal, kültürel,ekonomik tüm tetbirleri almakla görevli ve sorumludurlar. Yerel yönetimlerin ve tüm yöneticiler sorumluluğu var.
Müzik platformunda trap,rap yolculuğu ile en çok sevilen ve dinlenen listesinde ön sıralarda yer alan ve yazar tolga Akyıldız’ın, “Samimiyetini koruduğu sokak çocuğu kalbi ile Angara’nın sert bebesi” olarak tanımladığı, müzisyen EZHEL,Ankara sokaklarını ruhunu sanata, müziğe, ezgiye ve gitara gönüllerde yankılar yaratan bir ritimle aktarıyor.
Haydi çocuklar oyuna derken, hangi sokakta, parkta veya caddede sorusu hep akla gelmektedir.Yaşlı, genç yada çocuk herkes için gerekli olan sokaklar, hepimiz için önemlidir.
Yolların en genişi olan bulvarlar,daha sonra gelen caddeler , sokaklar ve ara yolların işlevleri giderek daralır, yaşam atmosferi ve ruhu da bu gerçeklere göre değişir.Arka sokaklar dizi olur; filmlere,belgesellere konu olur.Bazı sokaklar da , yarattıkları toplumsal imajlarla halkın ilgisini sürekli çekerler ve ünlü olurlar. Bütün yönleri ve kültür değerleriyle toplumun ruhunu,benliğini ve yaşam felsefesini yansıtırlar.
Toplumun aynası sokaklardır. Aslan yattığı yerden, insanlar sokaklarından belli olurmuş. Yaşamın aynası sokaklardır. Yaya kaldırımlarına bak.Yaya haklarını sor, nerede?Toplumun ruhu bu aynalara yansır. Bu büyük ve sonsuz üç boyutlu aynaya bak kendini gör …!