BOZKIRIN ÇIĞLIĞI ÂŞIK DÖNDÜ BACI YAHYA AKSOY
Temeli halk kültürüne dayanan kültür tarihimizin söz erleri halk şairleri geçmişi bugüne ve geleceğe taşırlar.Her zaman halkın gözünün nuru, dizinin dermanı olan âşıklarımız, halkın sözcüleri ve öncüleri olarak,şiirleri, öyküleri, sözleri ve sazları ile dillerde ve gönüllerde sonsuza dek yaşarlar.
Yozgat-Sorgun Çayözü Köyünde 75 yıl önce doğan ve Bozok Yaylasının-bozkırın sosyal,kültürel ve ekonomik tüm acı ve tatlı günlerini yaşayarak özümseyen Döndü Akdemir,”Sefil Döndü” takma adıyla yüzlerce şiir yazdı. 12 Kasım 2017 günü 75 yaşında hayatını kaybeden ve halk ağzında “Sefil Döndü Bacı” olarak anılan âşık döndü Akdemir, “bildiklerim, benimle mezara gitmesin,gelecek nesillere aktarılsın” diyerek yazdığı şiirleri “İÇİMDEKİLER” kitabıyla kalıcı hale getirdi. Sonana kadar da şiirler yazmaya devam etti.
Türkiye’de çok az kişiye nasip olacak unutulmaz bir hizmeti yerine getirerek ,doğduğu Çayözü Köyü’nde bir de halk kültürü müzesi kurdu.Ömrü boyunca kendi elleriyle dokuduğu kilimleri,ördüğü oyaları, giydiği- kuşandığı ve kullandığı tüm malzemeleri koruyarak,çevre köylerden de çok çaşiitli geleneksel etnoğrfik malzemeleri bir araya getirerek açtığı müzede sergiledi. Bahçe içinde evinin yanında bulunan küçük bir odada başladığı sergilemeyi gördüm. Kısa bir süre sonra bir tatil günü, zamanı Ankara Etnoğrafya Müzesi yöneticisi ile Milli Kütüphane Başkanını ve iş adamı Yozgatlı hayırsever iş adamı Hayri Yıldız ‘la birlikte Çayözü Köyü’ünda Döndü Bacıyı ziyeret ettik,Müze hakkında ayrıntılı bilgi alışverişinde kendisine yararlı olacak düşüncelerimizi uzman arkadaşlarla birlikte aktardık ve Hayır sever Hayri Yıldız’da bahçeye yapılacak iki katlı müze için demir, çimento vermeyi kabul etti.Bugünkü müze binası böylece yapıldı ve ortaya çıktı. Anlamlı bu müze yurt genelinde ses getirdi.Gazeteci, üniversite öğrenncileri ve öğretim üyeleri yanında ilgi duyan halkımız tarafından merakla görülmeye ve gezilmeye başladı. Televizyonlar ve gazeteciler yöreye akın ettiler. Âşık ve müzeci Döndü Bacı ilgi odağı oldu. Yurt çapında tanınan bu halk kahramanı âşık Sefil döndü bacıya,”Yaşlılık Platformu ve Yaşlılar Konseyi Derneği -TÜRYAK” tarafından 2013 yılında Prof.İlmiye Çığ’ında ödül aldığı “ÖRNEK KIDEMLİ VATANDAŞ ÖDÜLÜ” verildi.
1980 ‘li yıllardan itibaren tanıdığım ve bütün çalışmalarına destek olup yol gösterdiğim Döndü Bacı, Ankara’ya her geldiğinde, Kültür Bakanlığı’na gelir ve bana uğrardı.Özü ve sözü güzeldi.Okuduğu şiirleri ile dinleyenleri kendisine hayran bırakırdı. Dokuduğu kilime Atatürk’ün Samsun’a çıkışını işlemişti. Bu kilimin, Anıtkabir Müzesine konulmasını sağladım. Yazdığı çok anlamlı bir Atatürk şiiri ile birlikte Döndü Akdemir, Atatürk’ün manevi himayesinde tarihte yerini aldı. ,Mutluluktan göksevinç olan Döndü Bacı duygulandı ve çakmak çakmak olan gözleri buğulandı.Ben de yanımdakilerle beraber ayağa kalkarak, “İşte Anadolu kadını, işte Atatürk, ayrılmaz bir bütündür” dedim ve heyecanlarla Döndü Bacı’yı kutladık…
Kültür Bakanlığı HAGEM Genel Müdürlüğü salonunda çok sayıda aşık ve konuşmacının katıldığı 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kutlama toplantısında , Atatürk şiirleri okuyan Döndü Bacı , dinleyiciler arasında büyük ilgi, sevgi ve takdirle karşılanarak ayakta alkışlandı. Bu törene ait fotoğraflar şahsi albümümde olup, bir kısmını Çayözü Köyü “Döndü Akdemir Otantik Folklor müzesi’ne vereceğim.
Döndü Bacı, gazetecilere verdiği bilgide; “8 yaşından beri kök boya kullanarak hazırladığı iplerle halı ve kilim dokuduğunu, müzenin bir katında el sanatı ürünleri sergilediğini ve üst katında ise eski tarım aletlerini ve folklorik eşyaları sergilediğini eserleri görebilmek için Türkiye’nin değişik bölgelerinden, yurt dışından insanlar geliyor. Özellikle üniversite hocaları ve öğrencileri bu sanata çok meraklı, onlar daha çok geliyor. Köyüme özel tarım aletlerini, dokuma kilimleri ne varsa meydana çıkardım ve gelecek nesle bir ışık bırakmak için müze kurdum” diyor.
Döndü Akdemir ,şiirlerini hangi duygularla ,nasıl ve neden yazdığını şu sözlerle ifade ediyor:
“Bir oğlum engelliydi. 30 yıl boyunca yatalak olan oğlumun başında bir gecede Allah’ın bana verdiği bir kuvvetle yazmaya başladım. İki tane kitap çıkardım ve bir kitabıma ise yeni başladım. Şimdi sokak çocuklarını yazıyorum. Bu son kitabımda sokak çocuklarının hayat hikayelerini şiirlerle anlatmaya çalışıyorum. Şiirlerimi okuyanlar, çok beğendiklerini söylerler.”
Tıpkı arıların, çiçeklerin özünü alarak bal yaptıkları gibi,âşıklar-ozanlar -halk şairleri de, halkın hayatını,özünü ve felsefesini , halkın sözleriye, şiirlerde anıtlaştırarak,ölümsüzleştirirler.
Âşıkları, en güzel olarak, yine âşıklar anlatırlar.Çok değerli şair Dumanlıgönül -Ozan Murat tarafından yızılan “âşık Sefil Döndü’ye İthaf-en” şiirinde olduğu gibi:
“…Çay özü köyündendi yaşayan bir değerdi
Bir yavru yitirmişti ondan bitmezdi derdi
Bu gece yatağını kara toprağa serdi
Bir fatiha okuyun şimdi sefil döndü ye
Mütevazi kişiydi sefil koydu adını
Dertliydi alamadı bu dünyanın tadını
Atatürk ü çok seven cumhuriyet kadını
Bir fatiha okuyun şimdi sefil döndü ye
Ozan murat bir dostu yazdı dile getirdi
Yetmiş beş yıllık ömrü çile ile bitirdi
Ecelin kuşu geldi emaneti götürdü
Bir fatiha okuyun şimdi sefil döndü ye.”
Âşık Sefil Döndü-Döndü Akdemir,edebiyat tarihimizde ve halk kültürü müzesi tarihinde, özgün yerini koruyarak,özel olarak anılacak, hatırlanacak, örnek gösterilecek ve hep yaşayacaktır.Şairler ve kültür erleri ,eserleriyle sonsuza dek gönüllerde ve dillerde yaşarlar.