Barzani nefes alamıyor…

Necdet Buluz

Kuzey Irak’taki Peşmergebaşı Barzani’ye referandum öncesi Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan çağrı yapılmış “Yanlış yaparsan, elindekileri de kaybedersin” mesajları iletilmişti. Bazı dış güçlerin dolduruşuna gelen Barzani geri adım atmadı. Bugün gelinen noktaya baktığımızda Barzani’nin elindekileri, avucundakileri de birer birer kaybettiğini görüyoruz.
Türkiye, Irak ve İran’ın işbirliği ile ortaya konulan alternatifler ve Kerkük’ün Barzani ve Peşmerge güçlerinden geri alınmasından sonra Erbil’in bile tehlikede olması Barzani’yi iyice köşeye sıkıştırdı.
Özetle, Barzani nefes alamıyor.
Türk ve Türkiye düşmanı şimdi Türkiye, Irak ve İran’a iletişim ve barış önerilerinde bulunmaya başladı.
Türkiye’nin tavrı net:
“Barzani referandumu yok hükmünde sayacak. Bazı kurallara uyacak. Ondan sonra kendisi ile oturup konuşuruz.”
Irak Başbakanı Haydar el İbadi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) 25 Eylül’deki bağımsızlık referandumunun sonuçlarının “dondurulması” karşılığında diyalog ve ateşkes teklifini reddetti. İbadi açıklamasında “Referandumun iptalinden ve Anayasa’ya saygı duyulmasından başka bir şeyi kabul edemeyiz” dedi. İbadi’nin sözcüsü Haydar Hamada da yaptığı açıklamada “Referandumun dondurulmasından bahsediyorlar ama bizim buna cevabımız referandumun geçmişte kaldığı ve onu alanda sona erdirdiğimiz” dedi.
IKBY, 25 Eylül’de yapılan ve sandıktan ‘Evet’ çıktığını açıkladığı bağımsızlık referandumunun ardından, Bağdat ve komşu ülkelerin yaptırımlarına maruz kaldı. Irak güçleri IKBY kontrolündeki Kerkük ve bir dizi başka bölgeyi de kontrol altına alınca ve komşu ülkeler bir dizi yaptırım kararı alınca Barzani yönetimi önceki gün referandum sonuçlarını diyalog ve ateşkes karşılığında dondurmayı önermişti.
İş, hiç kuşkusuz bu kadarla da sınırlı kalmayacak gibi.
Hem dışarıdan hem de içeriden tepki Barzani sadece dışarıdan değil aynı zamanda içeriden de sıkıştırılıyor.
Mesut Barzani’ye ailesi içinde de şiddetli tepki var. İran Fars Haber Ajansı ismini açıklamadığı güvenilir bir Kürt yetkiliye dayanarak, Neçirvan Barzani, Barzani’nin oğlu Mesrur Barzani, IKBY Güvenlik danışmanı ve Barzani’nin damadı arasında var olan anlaşmazlık ve ihtilafa temasla, Neçirvan Barzani’nin referanduma ilk başından beri karşı olduğunu ve Bağdat yönetimi ile görüşmelerde bulunmak suretiyle ihtilafların giderilmesini istediğini, ama başta Mesrur Barzani olmak üzere Barzani ailesinin öteki üyelerinin referandumda ısrar ettiklerini iddia etti.
Demek ki aile içinde ve Kürt gruplarında fırtınaların kopması da beklenebilir.
Bağdat Barzani’nin üstünü çizdi Irak merkezi yönetiminin gerilimi sona erdirmek için IKBY ile düzenlenecek olası müzakerelerde ön şart olarak Mesut Barzani’nin hiçbir rolü olmamasını istediği iddia edildi. İddiayı ortaya koyan Suudi Arabistan’’da yayımlanan El-Hayat gazetesi Bağdat’ın Erbil yönetimine müzakere etmek için bir ön şart koştuğunu açıkladı.
Bağdat yönetimi düzenlenecek müzakerelerde IKBY Başkanı Mesut Barzani’nin hiçbir rolü olmaması gerektiği şartını ortaya koydu. Bağdat ile Ankara’dan ağız birliği Barzani yönetiminin ‘bağımsızlık referandumunun sonuçlarını donduralım’ teklifini reddeden Bağdat’a Türkiye’den destek geldi.
IKBY’nin gayrımeşru referandum sonuçlarını dondurma teklifinin yetersiz olduğunu ifade eden Başbakan Binali Yıldırım, “Kuzey Irak yönetimi ne karar alırsa alsın artık, bugün geldiğimiz noktada onların alacağı kararın yaptıkları tahribatı telafi edecek bir sonuç doğurmayacağı aşikârdır. Bundan sonra İran, Türkiye, Irak olarak bölgenin huzuru, güvenliği, terörle mücadele için daha etkin bir çalışma içerisinde olacağız” açıklamasında bulundu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise “Kuzey Irak’ın geri adımı önemli bir adımdır ama yetersizdir. Bu referandumun iptal edilmesi gerekir” dedi.
Habur Gümrük Kapısı’nın kapatılması ile Barzani’nin nefesi iyice kesilecek.
Irak’ın kuzeyinde 25 Eylül’de yapılan referandumun ardından gündeme gelen Habur’a alternatif sınır kapısı için düğmeye basılıyor. Başbakan Yıldırım, Irak ile Türkiye arasındaki ikinci sınır kapısı konusunda Irak Başbakanı İbadi ile mutabakata varıldığını belirtti. Şimdi bu kapının açılması için çalışmalara başlanıldığı belirtiliyor.

Daha açık ifade ile Türkiye ve Irak, Barzani konusunda işbirliğini güçlendiriyor. Buna ek olarak bölgedeki terör örgütü PKK ile mücadelede de ortak operasyonlar kararı alındı. Geç kalınmış olsa bile Irak ile olan ilişkilerin gelişmesini olumlu bulmaktayız.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz