Silahlar Amerika’dan, eğitim

NATO’dan…

Necdet Buluz

Şu anda Amerika’nın en önceliği bölgede IŞİD ile mücadele ve BOP çerçevesinde Amerikan planlarının hayat bulmasıdır. Bunun için süper güç, bütün ağırlığını IŞİD’ın yok edilmesi, aynı zamanda Suriye’de “Kürt Koridoru”nun gerçekleşmesi için ortaya koyuyor.

Bunların tek başına gerçekleşmesi zor. Bu açıdan Amerika müttefiklerine NATO’yu da katkı sağlaması için devreye sokuyor.

NATO zirvesinde bu konuların enine boyuna ele alınmış olması, Amerika’nın her alanda ağırlığını koyması ve Başkan Trump’un ikili görüşmelerdeki ikna ediciliği de alınan kararlarda etkili olmuştur.

Dilerseniz bu gelişmelere kısaca göz atalım:

Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü (NATO), bugüne kadar ki en kritik zirvelerinden birini Belçika’nın başkenti Brüksel’de devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla gerçekleştirdi. NATO karargâhının Belçika’dan ittifaka “devir teslim” töreniyle başlayan zirve, liderler arasında yapılan çalışma yemeğiyle son buldu.

İngiltere Manchester’daki IŞİD bağlantılı terör saldırısının gölgesinde gerçekleşen NATO Zirvesi’nde IŞİD’a karşı mücadeleye ittifakın aktif olarak katılması konusu gündeme geldi. NATO ittifakı, şimdiye kadar koalisyona gözlem uçaklarıyla destek veriyordu.

Bunun anlamı şudur:

Amerika, IŞİD ile mücadeleye NATO’yu da sokmuştur. NATO, şimdi gerek Kuzey Irak’ta, gerekse Suriye’de NATO’yu PKK’nın uzantısı terör örgütü PYD ve onun silahlı kolu YPG’ ye müttefik konumuna getiriyor.

Ancak, şu kadarını da söyleyelim:

Brüksel’de yapılan NATO Zirvesi’nde, İttifak, IŞİD’e karşı savaşan ABD önderliğindeki koalisyona katılmaya karar verdi. Gerçi bazı NATO üyeleri koalisyonun içinde yer alıyor, ama bu kez 28 üyeli İttifak böyle bir tutum sergiliyor. Ancak NATO savaşmayacak, sadece koalisyon güçlerine istihbarat ve eğitim alanında yardımcı olacak. İlerleyen zaman içinde durum ne olur bunu da şunda kestirmek mümkün değil.

Toplantıda Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil etmişti. Bu toplantıda Erdoğan ile AB konusunda Almanya Başbakanı Merkel başta olmak üzere önemli bazı görüşmeler yaptığını da biliyoruz. Sonuçta AB ile iplerin kopmamış olması bizim açımızdan olumlu olmuştur.

NATO’ya üye ülkelerin liderleri, ABD Başkanı Donald Trump’la ilk kez bir NATO zirvesinde buluştu. Trump, seçim kampanyaları sırasında NATO’yu “modası geçmiş” bir kurum olarak nitelendirmişti. Ancak başkan seçildikten sonra çoğu konuda olduğu gibi bu konuda da Trump’ın görüşlerini değiştirmek durumunda kaldığını gördük.

Toplantıda en dikkati çeken konu, NATO’nun da IŞİD ile mücadelede yer alacağı konusunun gündeme gelmiş olmasıdır.

Toplantıda önce ABD’den gelen üst düzey açıklamalarda NATO’nun IŞİD’a karşı sahaya inmesinin olumlu olacağı vurgulanmıştı. Haber yayına hazırlandığı sırada zirveden gelen bilgiler alınacak kararın ABD’nin isteği yönünde olacağıydı.

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Brüksel’deki NATO liderler zirvesi sonunda yaptığı açıklamada NATO’nun IŞİD karşıtı koalisyona katılacağını söyledi. Stoltenberg, NATO’nun savaşta etkin muharip rol üstlenmeyeceğini, Afganistan’a daha fazla asker göndereceğini aktardı.

2014 yılında kurulan ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyonda Türkiye dahil 68 ülke yer alıyor. Koalisyondaki NATO üyesi ülke sayısı ise 28. ABD’nin IŞİD karşıtı koalisyon temsilcisi Brett McGurk, kararın ardından Twitter’dan hesabından “NATO’yu, şimdiye kadar kendi türünde kurulmuş en büyük koalisyon olan, IŞİD’e karşı küresel koalisyonumuzun 69 ülke + Arap Birliği, AB, İNTERPOL ve NATO; IŞİD’i hem sahada, hem de siber alanda, mali ve yabancı savaşçı kaynaklarına durdurarak yenmek üzere birleşti” diye yazdı.

Stoltenberg’in açıklamasına göre IŞİD’la mücadeleye aktif rol alacak olan NATO terörle mücadele gerekçesiyle yeni bir istihbarat teşkilatı da kuracak. Bu açıklama NATO’nun Suriye ve Irak’ta varlık göstereceğini ortaya koyuyor.

NATO’nun terörle mücadele kapsamında Suriye’de ABD ve Rusya’nın yaptığı gibi PKK bağlantılı PYD/YPG gibi terör örgütleriyle ittifak kurup kurmayacağı merak ediliyor. Elde edilen bilgilere göre NATO, kısa zaman içinde kendisini terörle mücadelede içinde bulacak.

Zirvenin ana gündem maddelerini, uluslararası terörle mücadelede NATO’nun katkısı ve savunma harcamalarının arttırılması bağlamında yük paylaşımı oluşturdu. Washington yönetimi, Avrupa ülkelerinden savunma harcamalarını artırmalarını isteyerek bu konudaki görüşlerini ve niyetini de açık biçimde ortaya koymuş oldu.

NATO ülkeleri 2014 yılında düzenlenen zirvede, on yıl içinde savunma harcamalarının GSYİH’nın yüzde 2’si düzeyine yükseltilmesi kararı almıştı. Avrupa Birliği ile NATO işbirliği de gündeme alınan konulardan biri oldu.

Özetleyecek olursak artık NATO’da Ortadoğu’da IŞİD karşıtı verilen mücadele içinde yer almış olacak. Bu mücadelenin boyutlarının nerelere taşınacağını bilemiyoruz. Ancak, gelişmeleri değerlendirdiğimizde bölgemizde bundan sonra da daha sıkıntılı bir döneme girilebileceğini görebilmekteyiz.

necdetbuluz@gmail.com

www.facebook.com/necdet.buluz