DÖRT KİŞİLİK AİLENİN AYLIK GIDA HARCAMALARI 1.800 LİRAYI GEÇTİ
DÖRT KİŞİLİK BİR AİLENİN İNSANCA YAŞAMASI İÇİN GEREKEN TUTAR
İSE HAZİRANDA 5.273 LİRA OLDU. AİLELERİN ÜÇTE BİRİ BORÇLA
GEÇİNİYOR.
ORTALAMA MEMUR MAAŞININ 2.684 LİRA, ASGARİ ÜCRETİN 1.300
LİRA OLDUĞU TÜRKİYE’DE, DEVLETİN ARAŞTIRMASINA GÖRE
AİLELERİN YÜZDE 33’ÜNÜN GELİRİ GEÇİNMEYE YETMİYOR. YÜZDE 55’İ
GELİRİYLE GÜÇLÜKLE GEÇİNEBİLİYOR. AİLELERİN SADECE YÜZDE
11,9’U TASARRUF YAPABİLİYOR.
ÜCRET VE MAAŞLARIN YÜZDE 6 ORANINDA ARTTIĞI BU YILIN İLK ALTI
AYINDA SADECE GIDA HARCAMALARINDA YÜZDE 9,58 ORANINDA
ARTIŞ YAŞANDI.
Türkiye’deki dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcamaları Haziran ayında 1.800
lirayı aşarken, aynı ailenin insanı yaşam için gereken harcama tutarı da aylık 5.273
liraya kadar yükseldi. Gelirle harcamalar arasındaki fark hızla açılan Türkiye’de
Devletin araştırmasına göre ailelerin sadece yüzde 13’ünün harcadığından fazla
kazandığı, diğerlerinin ise yaşamak için ya borçlanmak zorunda kaldığı ya da kıt
kanaat geçinmeye çalıştığı belirlendi.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge Biriminin, dört kişilik bir ailenin gıda
harcamaları ile bir ailenin gıda harcamaları da dâhil insani gereksinimlerini
karşılayabilmek için gereken harcama tutarını dikkate alarak yaptığı araştırmanın
Haziran ayı sonuçları açıklandı.
Haziranda, Ramazan nedeniyle gıda harcamalarında önemli bir yükseliş
yaşandı. Mayıs ayında 1.688 liraya gerileyen dört kişilik ailenin gıda harcaması tutarı
Haziranda 115 lira artarak 1.803 liraya kadar yükseldi. Rakamlar, birilerinin her yıl
olduğu gibi bu yıl da Ramazan ayını fırsata dönüştürdüğüne işaret ediyor.
Yaz ayı olmasına rağmen, tüketimi bu ayla birlikte artan kayısı, kiraz ve şeftali
gibi meyvelerin market ve pazarlardaki yüksek fiyatının da etkisiyle Mayısta 184 lira
olan aylık meyve harcamaları Haziranda 250 liraya kadar yükseldi. Sebze
harcamaları ise 208 liradan 213 liraya çıktı. Haziran’da et-balık gurubuna yönelik
harcamalar da özellikle kırmızı ve beyaz et ile şarküteri ürünlerinin fiyatlarında
gerçekleşen yüksek oranlı artışların etkisiyle 486 liradan 509 liraya çıktı. Süt, süt
ürünleri yumurta ve bal gibi ürünlere yönelik harcamalar beyaz peynir fiyatlarındaki
artışın etkisiyle 212 liradan 215 liraya çıktı. Ekmek, un ve unlu ürünler ile kuru gıdalar
için yapılan harcamalarda değişiklik olmazken, yağlar için aylık olarak yapılan
harcama 71 liradan 73 liraya, diğer gıda ürünleri için yapılan harcamalar 207 liradan
225 liraya çıktı. Alkolsüz içecekler için yapılan harcama ise 40 liradan 39 liraya
geriledi.
BİRLEŞİK KAMU-İŞ GIDA SEPETİ (TL)
Aralık
Meyve 147 171 184 250
Sebze 249 283 208 213
Et-balık 486 485 486 509
Süt, süt ürünleri yumurta ve bal 213 211 212 215
Ekmek-un ve unlu ürünler 158 175 208 208
Kuru gıdalar 72 74 71 71
Yağlar 70 75 71 73
Alkolsüz içecekler 41 43 40 39
Diğer 176 204 207 225
GIDA ORTALAMA 1.612 1.718 1.688 1.803
2015
Nisan
2016
Mayıs
2016
Haziran
2016
Gıda dışı harcamalarla birlikte bir ailenin Haziran 2015 döneminde insanca
yaşayabilmek için yapması gereken harcama tutarı 5.273 liraya kadar yükseldi. Bu
tutarın yüzde 34,2’sini gıda harcamaları, yüzde 18’ini konut harcamaları yüzde
7,6’sını ulaştırma harcamaları, geri kalan yüzde 40’lık kesimi de eğitim, haberleşme,
sağlık, ev eşyası, giyim ve ayakkabı ve diğer harcamalar meydana getiriyor.
Haziranda gıda harcamalarının bu ölçüde artmasında meyve fiyatlarında
yaşanan yüzde 15,7 oranındaki düşüşe rağmen, sebze fiyatlarındaki yüzde 0,14, et
ve balık ürünlerindeki yüzde 6,86, süt, süt ürünleri ve yüzde 1,73, yağlarla ilgili
harcamalarda yüzde 11,7, diğer gıda maddelerinin fiyatlarında da yüzde 1,44
oranında artış yaşandı. Kuruyemiş, cips ve alkolsüz içecek harcamaları aynı kaldı.
GIDA HARCAMALARI ( Haziran 2016)
Bir önceki aya
göre ortalama
fiyat artışı (%)
Son beş aylık
fiyat artışı
(%)
Grubun toplam
gıda harcamaları
içerisindeki payı (%)
Meyve -15,67 1,00 7,08
Sebze 0,14 -21,89 13,24
Et-balık 6,86 13,64 20,03
Süt, süt ürünleri, yumurta ve bal 1,73 8,73 15,54
Ekmek-un ve unlu ürünler 0,00 19,03 16,81
Kuru gıdalar 0,00 28,57 2,94
Yağlar 11,71 29,57 4,83
Kuruyemiş – cips 0,00 -17,69 2,30
Alkolsüz içecekler 0,00 14,20 4,09
Diğer 1,44 22,51 13,15
GIDA ORTALAMA 1,31 9,58 100,00
Birleşik Kamu-İş’in, TÜİK’in tüketici fiyatları endeksi kapsamındaki madde
ağırlıklarını dikkate alarak hesapladığı gıda harcamaları, yılın ilk altı aylık döneminde
ise yüzde 9,58 oranında büyüme kaydetti. İlk altı aylık dönemde meyve fiyatlarında
yüzde 1 artış, sebze fiyatlarında yüzde 21,9 oranında düşüş yaşanırken, el-balık
fiyatları yüzde 13,64, süt, süt ürünleri, yumurta ve bal fiyatlarında ortalama yüzde
8,73y ekmek ve unlu ürünlerde yüzde 19,03, kuru gıdalarda yüzde 28,57, yağlarda
yüzde 29,57, alkolsüz içeceklerde yüzde 14,2, diğer gıda maddelerinin fiyatlarında da
yüzde 22,51 artış gözlendi.
DEVLETİN ARAŞTIRMASI
Ortalama memur maaşının 2.684 lira, asgari ücretin de 1.300 lira olduğu
Türkiye’de, ailelerin önemli bir bölümünün borçla, önemli bir bölümünün de kıt kanaat
geçindiğini Türkiye İstatistik Kurumu ve Merkez Bankası’nın ortaklaşa yaptığı Tüketici
Eğilim Anketi’nin sonuçları da ortaya koyuyor.
Tüketici Eğilim Anketi kapsamında, TÜİK’in sorduğu ancak soru bazında
kamuoyuna açıklamadığı bazı soruların yanıtlarına Merkez Bankası uzmanları
tarafından hazırlanan bir ekonomi notunda yer verildi.
Merkez Bankası uzmanlarının ekonomi notuna göre anket kapsamında,
ailelerin mali durumunu ortaya çıkarmaya yönelik soruya verilen yanıtlar, Türkiye’deki
ailelerin yüzde 29,1’inin geçinebilmek için borçlandığını, yüzde 4,1’inin geçinmek için
tasarruflarını harcadığını, diğer bir ifadeyle geliriyle geçiremediğini ortaya koydu.
Ailelerin yüzde 54,9’la büyük çoğunluğu ise “geliriyle ancak geçinebildiğini” ifade
ediyor. Geliri kendisine yetip artan, diğer bir ifadeyle tasarruf yapabilen ailelerin oranı
ise yüzde 11,9’da kalıyor.
Türkiye Bankalar Birliği’nin tüketicilerin borçlarına ilişkin verileri de 26 milyon
170 bin kişinin bir veya birkaç bankaya tüketici kredisi borcu olduğunu gösteriyor. 26
milyon 170 bin kişinin bankalara olan toplam borcu ise faiziyle birlikte 420 milyar
liraya ulaşıyor.